𝗣𝗛𝗔𝗥𝗠𝗔 𝗜𝗡𝗙𝗢 𝗣𝗥𝗢

መንግስት ጤናማ ባልሆኑ ምግቦች ምክንያት የሚከሰቱ በሽታዎችን ለመቀነስ ብሎም ለማጥፋት የሚያስችሉ ዘርፈ ብዙ ጥረቶችን በማካሄድ ላይ መሆኑ ተገለፀ፡፡
ታህሣሥ 3/2017 ዓ.ም አዲስ አበባ በኢንዱስትሪ የሚመረቱ ትራንስ ፋቲ አሲድ ያለባቸውን ምግቦች ለመመርመር የሚያስችል አገር አቀፍ የላቦራቶሪ አቅም ለመፈተሽ የተካሄደውን ጥናት ይፋ ለማድረግ የተዘጋጀውን አውደጥናት የባለስልጣኑ ዋና ዳይሬክተር ሄራን ገርባ ሲከፍቱ እንደተናገሩት በአገር ውስጥም ይሁን ከውጭ ወደ አገር  የሚገቡ በኢንዱስትሪ  የተመረቱ ምግቦች  የትራንስ ፋቲ አሲ መጠናቸውን ለመለካት የሚያስችል አገር አቀፍ የላቦራቶሪ  አቅም ፍተሻ ጥናት ማካሄድ  በቀጣይ  በዘርፉ ላይ ለሚደረገው ቁጥጥር አቅም የሚፈጥር ነው፡፡
በኢንዱስትሪ የሚመረቱ ምግቦች ውስጥ ያለውን የትራንስ ፋቲ አሲድ መጠን የመቀንስ ብሎም የማጥፋት ስራ የምግብ ደህንነት ለማረጋገጥ ከሚሠሩ ስራዎች መካከል አንዱ መሆኑን የጠቀሱት ዋና ዳይሬክተሯ መንግስት የህብረተሰብ ጤና ለመጠበቅ የምግብና የምግብ ስር-ዓተ ፖሊሲ ከማውጣት ጀምሮ የአምስት ዓመት የምግብ ደህንነት ፍኖተ ካርታ አውጥቶ ተግባራዊ በማድረግ ላይ ይገኛል ብለዋል፡፡
በጥናቱ የኢትዮጵያ ምግብና መድኃኒት ባለስልጣን፣የሕብረተሰብ ጤና አጠባበቅ ኢንስቲትዩትና የኢትዮጵያ ተስማሚነት ምዘና ድርጅት፣ አዲስ አበባ ዩንቨርስቲ ስነ-ምግብ ማዕከል እንዲሁም የኬሚስትሪ ላቦራቶሪዎች፣ ፣ጅማ ዩንቨርስቲ፣ አሮማያ ዩኒቨርስቲ እንዲሁም ብሌስ አግሮ ላቦታሮሪ ና ጄጄ ላቦ ላቦራቶሪዎች በጥናቱ ተዳሰዋል፡፡
በቀጣይ ሁሉም ላቦራቶሪዎች ወደ ተፈለገው የላቦራቶሪ ምርመራ ስራ መግባት እንዲችሉ ያሉባቸውን ክፍተት በመሸፈንና የጋራ የትብብርና የቅንጅት ስራ በማጠናከር አጋር ድርጅቶች እገዛ መጨመር ትኩረት ሊሰጠው የሚገባ ተግባር እንደሆነ ተመልክቷል፡፡

#ጥቆማ

በወራቤ ኮምፕርሄንሲቭ ስፔሻላይዝድ ሆስፒታል ታህሳስ 13 እና 14 ለሁለት ተከታታይ ቀናት ነጻ የዐይን ህክምና አገልግሎት ይሰጣል።

ህክምናው የሚሰጠው ወራቤ ኮምፕሬሄንሲቭ ስፔሻላይዝድ ሆስፒታል ከሀበሺስታን ዴቬሎፕመንት ኤንድ ኮኦፕሬሽን አሶሴሽን /Habeshistan development and cooperation Association/ ጋር በመተባበር ነው።

ህክምናው ነፃ የአይን ምርመራ እና የአይን  ሞራ ግርዶሽ ቀዶ ህክምና አገልግሎትን ያካትታል።

በመሆኑም የአይን ችግር ያለባችሁ በሙሉ በተጠቀሰው ቀን ወራቤ ሆስፔታል በመገኘት  ነፃ የአይን ምርመራ እና የአይን ሞራ ግርዶሽ ቀዶ ህክምና አገልግሎት ማግኘት እንደምትችሉ ሆስፒታሉ ገልጿል።

@healthinovation

አስደሳች ዜና !

የአለርት ኮምፕርሄንሲቭ ስፔሻላይዝድ ሆስፒታል ከ Smile train ኢትዮጵያ ጋር በመተባበር የከንፈርና ላንቃ ክፍተት ላለባቸው ሕጻናት እና አዋቂዎች ነፃ የቀዶ ሕክምና አገልግሎት በመደበኛነት ሳምንቱን ሙሉ እንደሚሰጥ ያውቃሉ?

እንግዲያውስ የከንፈርና ላንቃ ክፍተት ችግር Cleft lip እና Cleft palate ያለባችሁ በመሉ በ 0948898286 በመደወል ወይም ወደ አለርት ኮምፕርሄንሲቭ ስፔሻላይዝድ ሆስፒታል በመሔድ መመዝገብ ይችላሉ::

ከአዲስ አበባ ውጭ ለሚመጡ ታካሚዎች የትራንስፖርት እና የምግብ አገልግሎት እንዲሁም ለሚያድሩት ;የአልጋ (መኝታ ) ወጪ ይሸፈናል፡፡

የመድኃኒት ደህንነትና ውጤታማነት ለማስጠበቅ በስራ ላይ ካሉ ስልቶች በተጨማሪ የመድኃኒት ምርት ስርጭት ክትትል ቴክኖሎጂን ጥቅም ላይ እንዲውል ባሉ ነባራው ጉዳዮች ላይ ውይይት ተደረገ ፡፡
የባለስልጣኑ ዋና ዳይሬክተር ሄራን ገርባ ሜዲካል ቫሊዩ ቼን (MVC) ከተሰኘ የባህሬ የመድኃኒት ስርጭት ክትትል ቴክኖሎጂ አቅራቢ ድርጅት ጋር የቁጥጥር ስራውን ለመጀመር የድርጅቱ የልዑካን ቡድን አባላት ጋር በአደረጉት ውይይት እንደተናገሩት ይህ ፕሮጀክት መንግስት ከግሉ ሴክተር ጋር በትብብር ለመስራት ያለውን ፍላጎትና ቁርጠኝነት አንዱ ማሳያ መሆኑን ጠቁመው በባለስልጣኑ በኩል ምንም አይነት ወጪ እንደማይኖርና ወጪውም የቴክኖሎጂ አቅራቢው ከመድኃኒት አምራች ድርጅቶች ጋር በሚያደርገው ስምምነት የሚሸፈን መሆኑን ጠቁመዋል፡፡ በወቅቱም ከድርጅቱ ኃላፊ ጋር ሌሎች ዝርዝር ስምምነቶችን ተፈራርመዋል፡፡
የሜዲካል ቫሊዩ ቼን ድርጅት ኃላፊ ሼካ ዲያ ቢንት ኢብራሂም አል ካሊፋ በበኩላቸው ድርጅታቸው የሚያቀርበው ቴክኖሎጂ ባህሬን ውስጥ ለውጥ ማምጣቱን ገልፀው የምንስራው ለአንድ ግብ ነው ይህም የታካሚዎችን ደህንነት ለመጠበቅ ከደረጃ በታች የሆኑና ሀሰተኛ መድኃኒቶች መከላከል ዋነኛ ተግባራችን ነው ካሉ በኃላ ባለስልጣን መስሪያ ቤቱም ድርጅታቸው አብሮ እንዲሰራ በመፍቀዱ አመስግነዋል፡፡
የቫሊዩ ቼን ልዑካን ቡድን አባላት በአገር ውስጥ በሚኖራቸው ቆይታ የአገር ውስጥ የመድኃኒት ፋብሪካዎችን የሚጎበኙ ሲሆን ባለስልጣን መስሪያ ቤቱም ከድርጅቱ ጋር በጋራ ለመስራት ከወራቶች በፊት የመግባቢያ ስምምነት ኢትዮጵያ ውስጥ ባለው ወኪሉ በኩል መፈራረሙ ይታወሳል፡፡

የኢትዮጵያ ምግብና መድኃኒት ባለስልጣን በአዋጅ ቁጥር 1112/2011 አንቀፅ 4/8  በተሰጠው ስልጣን መሠረት ብሔራዊ የመድኃኒት ፎርሙላሪ ያዘጋጃል፡፡ እንደ አስፈላጊነቱ ይከልሳል፡፡ በዚህም መሠረት የ3ኛዉ እትም ብሔራዊ የመድኃኒት ፎርሙላሪ ከጤና ሚኒስቴር ጋር በመተባበር ከመንግስትና ከግል ዘርፍ የተወጣጡ የሕክምና የመድኃኒትን ባለሙያዎች የቴክኒካል የስራ ቡድን ተቋቁሞ ለአንድ ዓመት ያህል ሲሰራ የቆየ ሲሆን  በጤና እና ፋርማሲዩቲካል ሳይንስ አዳዲስ ለውጦችን መሰረት በማድረግ እንዲሻሻል በማደርግ ተዘጋጅቷል፡፡
የተከለሰው ፎርሙላሪ በቅርቡ ስራ ላይ የዋለውን 7ኛውን እትም ብሔራዊ መሠረታዊ የመድኃኒት መዘርዝርን መሰረት አድርጎ የተዘጋጀ ሲሆን ፎርሙላሪው በተለያዩ ዙሮች ከተለያዩ ዩኒቨርስቲ እና ሆስፒታሎች በተወጣጡ የመስኩ ባለሙያዎች በምክክር እንዲዳብር ተደርጓል፡፡
ከህዳር 20-21/ 2017 ዓ.ም በአደማ  ከተማ በ3ኛው እትም ብሔራዊ የመድኃኒት ፎርሙላሪ ዙርያ የክልል ጤና ተቆጣጣሪ አካላት፣ የክልል ጤና ቢሮ የፋርማሲ አገልግሎት ባለሙያዎች እና ከተለያዩ ሆስፒታሎች የተወጣጡ ባለሙያዎች የተሳተፉበት የምክክር አውደ ጥናት ሲካሄድ የባለስልጣኑ የመድኃኒት ደህንነት ክትትልና የሕክምና ሙከራ መሪ ስራ አስፈፃሚ ተወካይ ኃላፊ አቶ ተሽታ ሹቴ እንደተናገሩት ብሔራዊ የመድኃኒት ፎርሙላሪ በየአምስት ዓመቱ መዘጋጀት ያለበት ሲሆን በዚሁ መሠረት የመጀመሪያው እና የሁለተኛው በ2000 እና በ2006 ዓ.ም ተዘጋጅቷል፡፡ ይሁንና 3ኛውም ብሔራዊ የመድኃኒት ፎርሙላሪ በ2011 ዓ.ም መዘጋጀት የነበረበት ቢሆንም በተለያዩ ምክንያቶች እስካሁን መቆየቱን አስታውቀው በተለያዩ ባለድርሻ አካላት የዳበረው 3ኛው ብሔራዊ የመድኃኒት ፎርሙላሪው በቅርቡ በባለስልጣኑ ማኔጅመንት ፅድቆ ታትሞ ስራ ላይ  እንደሚውል አስታውቀዋል፡፡

የጀርባ (የወገብ) ህመም

የጀርባ ህመም ሰዎች የሕክምና ዕርዳታ ከሚሹባቸው ወይም ከሥራ ከሚቀሩባቼው በጣም ከተለመዱ የህመም ምክንያቶች አንዱ ነው። የጀርባ ህመም በአለም አቀፍ ደረጃ የአካል ጉዳት ዋነኛ መንስኤ ነው።

የታችኛው ጀርባ ህመም በራሱ በሽታ እይደለም። የበርካታ የተለያዩ የጤና ችግሮች ምልክት ወይም መገለጫ ነው። ብዙውን ጊዜ የሚከሰተው ከአንድ ወይም ከዚያ በላይ በሆኑ የታችኛው ጀርባ ክፍሎች (መዋቅሮች ) ላይ በሚፈጠር ችግር ነው።

ለጀርባ ህመም የሚያጋልጡ ሁኔታዎች :-

1. • ዕድሜ ( ዕድሜ መጨመር )
2. • የአካል ብቃት እንቅስቃሴ አለማድረግ
3. • ከመጠን ያለፈ ክብደት ( ውፍረት )
4. • ስር የሰደዱ የጤና ችግሮች:- የካንሰር፣ አንጓ ብግነት፣ የኩላሊት ችግር )
5. • ከባድ ነገር ማንሳት
6. • የስነ-ልቦና ሁኔታዎች ( ውጥረት ፣ ጭንቀት )
7. • ሲጋራ ማጨስ

የጀርባ ህመም መንስኤዎች

• የጅማቶችና ጡንቻዎች ችግር
* የጡንቻ ወይም የጅማት ውጥረት፣ ቁስለት (መሸማቀቅ)
• የነርቮች ችግር
* ከአከርካሪ አጥንት ስር የሚወጡ ነርቮች ጉዳት
• የአከርካሪ አጥንት ጉዳት
* ሪሂማቶይድ አንጓ ብግነትና ሌሎችም የአከርካሪ አጥንት አንጓ ብግነት አይነቶች
* የአከርካሪ አጥንት መሳሳት፣ መሰበር፣ መጣመም
* የአከርካሪ አጥንት ኢንፌክሽን
• የድስክ ችግርሮች:-
* የድስክ መዘርጠጥ፣ መንሸራተት፣ መጨማደድና መሰበር
• በአቅራቢያው ባሉ የአካል ክፍሎች
* ኩላሊትና የሽንት ፊኛ ችግሮች (የኩላሊት ጠጠር፣ ኢንፌክሽን )
* የማሃፀን ጫፍ ካንሰር፣ የፕሮስቴት ካንሰር

ለጀርባ ህመም የሚያስፈልጉ ምርመራዎች:-

A, ኤክስሬይ ( X Ray ) :-
- የአከርካሬ አጥንት አንጓ ብግነት
- የአከርካሬ አጥንት ስብራት

B, ኤም አር አይ ( MRI ) ወይም ሲቲ ስካን ( CT-SCAN ):-
- የድስክ መዘርጠጥ፣ መንሸራተት ወይን ማፈንገጥ
- እንድሁም በተሻለ ደረጃ አጥንት፣ ጡንቻዎች፣ ነርቮች፣
- ጅማቶችና የደም ስሮች ጋር ያሉ ችግሮችን ያሳየናል።

C, የደም ምርመራዎች:-
- ኢንፌክሽኖች፣
- የአከርካሬ አጥንት አንጓ ብግነት ጠቋሚዎች
- ቫይታሚን ዲ ፣ ካልሺየም

D, ኤሌክትሮሚዮግራፊ (EMG)፣ የነርቭ አስተላላፊ ምርመራ (NCS ):-
- በተንሸራተቱ ወይም በተዘረጠጡ ዲስኮች ፣ የነርቭ መውጫ ቀዳዳ መጥበብና የተለያዩ የነርቭ ችግሮችንና በነርቮች ላይ ያለውን ጫና ለማረጋገጥ ይጠቅማል።

የጀርባ ህመም አሳሳቢ የሚሆነው መቼ ነው!?

1. ከጥቂት ሳምንታት በላይ ከቆየብዎት፣
2. ከባድ ከሆነና በእረፍት እማይሻሻል ከሆነ፣
3. ህመሙ ወድ አንድ ወይም ሁለቱንም እግሮች ወደ ታች መሰማትና መሰራጫት ከጀመረ ፣
4. በአንዱ ወይም በሁለቱም እግሮች ላይ ድክመት፣ መደንዘዝና መወጠር ካስከተለ፣
5. የጀርባ ህመምዎ ክብደት መቀነስ ጋር ከመጣ ፣
6. ከጀርባ ህመሙ ጋር የአንጀት፣ የፊንጢጣና የሽንት ፊኛ ችግር ካጋጠምዎ፣
7. ከጀርባ ህመሙ ጋር ትኩሳት አብሮ ካለዎት፣
8. የመውደቅ አደጋ ካጋጠመዎት በሗላ የሚመጣ የጀርባ ህመም፣

የጀርባ ህመም መከላከልና ህክምና :-

• የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ያድርጉ:- ፈጣን እርምጃ፣ ሶምሶማ፣ ፕስክሌት ማሽከርከርና ዉሃ ዋና
• የጡንቻ ጥንካሬና ተጣጣፊነትን ( Flexibility) ማጎልበት
• ጤናማ ክብደትን ይጠብቁ
• ማጨስን ያቁሙ

• የተስተካከለ አቋቋምና አቋም ይያዙ:- በሚቆሙ ሰዓት የተስተካከለ ዳሌ አቀማመጥን ይያዙ።

• ተስተካክለው ይቀመጡ:- በጥሩ ሁኔታ የታችኛውን ጀርባ የሚደግፍ እና የእጅ መደገፊያ ያለው መቀመጫ ይምረጡ።

1. እንዳማራጭ ትራስ ወይም የተጠቀለለ ፎጣ ከኋላዎት በማስቀመጥ መደበኛውን የወገብ ኩርባ/መለመጥ መደገፍና መጠበቅ ይቻላል።

2. ለረዥም ጌዜ አይቀመጡ፣ በየስዓቱ ከመቀመጫዎት ይንቀሳቀሱ አቀማመጥወን ያስተካክሉ።

• ከባድ ነገር አያንሱ:- ከባድ ነገር ማንሳት ካለብዎት እግሮችዎን ከፍተው ወገብወት ቀጥ እንዳለ ከጉልበት አጠፍና ዝቅ በማለት ያንሱ።

- ወይም ደግሞ ከጓዳኛ ጋር በጋራ በመተግጋገዝ ያንሱ።

# እነዚህን ከላይ የተዘረዘሩ ጥንቃቄዎች በቋሚነት መተግበር የጀርባ ( የወገብ ) ህመም እንዳይከሰት ለመከላከል በጣም ተቃሚ ነው።

• የመኝታ ሁኔታን ያስተካክሉ :-
1. በጎንዎ መተኛት:- በጎንዎ ከተኙ እግሮችዎን ከጉልበት በትንሹ ወደ ደረት በማጠፍ ትራስ በእግሮችዎ መካከል ያድርጉ።

2. በጀርባዎ መተኛት:- በጀርባዎ ከተኙ ትራስ ከጉልበትዎ በታች በማስቀመጥ ታፋውዎ (ባትዎን) ትንሽ ከፍ ማድረግ።

• ከጀርባ ህመም ጋር በተቻለዎት መጠን የዕለት እንቅስቃሴዎትን ይቀጥሉ።
1. እንደ መራመድና የእግር ጉዞ ያሉ ቀላል እንቅስቃሴዎችን ይሞክሩ።

2. ህመሙን የሚጨምርና የሚያባብስ እንቅስቃሴን ያቁሙ። ነገር ግን ህመሙን በመፍራት እንቅስቃሴን ማቆም አይመከርም።

3. የትኛው የእንቅስቃሴ እይነት ለእርስዎ እንደሚመከር የፊዚዬቴራፒ (Physiotherapy) ባለሞያ ያማክሩ።

• የህመም ማስታገሻ መድሃኒቶች :- መድሃኒቶቹ እንደ የጀርባ ህመሙ ደረጃ አይነትና መንስኤ ይወሰናሉ።
1. የህመም ማስታገሻ ክኒኖች
2. የሚቀቡ ( መታሻ ) ህመም ማስታገሻዎች:- ክሬም፣ ቅባትና ፕላስተሮችን
3. የጀርባን ጡንቻ ዘና የሚያደርጉ መድሃኒቶች
4. ፀረ-ጭንቀት ማስታገሻዎች
5. በወገብ አከርካሬ አጥንት፣ በነርቭ ገመድ እና በነርቭ ስሮች ስር ዙሪያ የሚሰጡ መርፌዎች

• የቀዶ ጥገና ህክምና :-
- እንደ የጀርባ ህመሙ መንስኤና የህመሙ ደረጃ የቀዶ ጥገና ህክምና ሊያስፈልግ ይችላል።

ዶ/ር ሙሃመድ የሱፍ : የውስጥ ዴዌ ስፔሻሊስት
ኢፍቱ ሆስፒታል፣ ድሬ ደዋ

Youtube: http://www.youtube.com/@Hakim207?sub_confirmation=1

@HakimEthio

ዓለም አቀፍ የፀረ - ተህዋስያን መድኃኒቶች በጀርሞች መለመድ የግንዛቤ ማስጨበጫ የፓናል ውይይት ተካሄደ

ህዳር 12/2017 አዲስ አበባ፡ የጤና ሚኒስቴርና የግብርና ሚኒስቴር ከአጋር አካላት ጋር በጋራ ያዘጋጁት የፓናል ውይይት ላይ በመገኘት የመክፈቻ ንግግር ያደረጉት የጤና ሚኒስቴር ሚኒስትር ዶክተር መቅደስ ዳባ እንደተናገሩት የፀረ - ተህዋስያን መድኃኒቶች በጀርሞች መለመድ ዓለም አቀፋዊ ችግር መሆኑን በመግለፅ ለችግሩ ዓለም አቀፋዊ መፍትሄም ያስፈልጋል ያሉ ሲሆን ኢትዮጵያ የችግሩ አንድ አካል እንደመሆኗ በርካታ ህዝብ ጉዳት ላይ ከመውደቁም በተጨማሪ ኢኮኖሚያዊና ማህበራዊ ጫና መፍጠሩን ገልፀው የሀገራችንን ህዝብ ግንዛቤ ለመጨመር በርካታ ስራዎች መሰራታቸውን አስታውቀዋል፡፡

የአፍሪካ ሲዲሲን ወክለው በፓናል ውይይቱ ላይ የተገኙት ዶከተር የዋንዴ አሊሚ በበኩላቸው የተባበሩት መንግስታት የፖለቲካል ዴክላሬሽንና የአፍሪካ ህብረትን አቋም ከፀረ - ተህዋስያን መድኃኒቶች በጀርሞች መለመድ አንፃር ፅሁፍ ያቀረቡ ሲሆን እንደዶክተር የዋንዴ ገለፃ ከሆነ አፍሪካ የችግሩ ግንባር ቀደም ተጠቂ ብትሆንም ተገቢው ድጋፍ እየተደረገት አይደለም ብለዋል፡፡ በፓናል ውይይቱ ከአለም ጤና ድርጅት የተገኙ ፅሁፍ አቅራቢዎቸ ጥናታዊ ፅሁፋቸውን ካቀረቡ በኋላ ሠፊ ውይይት ተደርጎ መድረኩ ተጠናቋል፡፡