Addis Maleda - አዲስ ማለዳ

በኢትዮጵያ እና ኬንያ ድንበር አካባቢ በተፈጸመ ጥቃት 13 ኢትዮጵያውያን ተገደሉ

ሰኞ የካቲት 17 ቀን 2017 (#አዲስ_ማለዳ)

በኢትዮጵያ እና በኬንያ አሳ አጥማጆች መካከል በተፈጠረ የድንበር ግጭት 13 ኢትዮጵውያን ሲገደሉ፣ ሶስቱ ቆሥለዋል፤ በተጨማሪም ሁለት ዜጎች የገቡበት አልታወቀም፣ በአንፃሩ 22 ኬንያውያን የገቡበት መጥፋቱን ሬውተርስ ዘግቧል፡፡ ዓለም አቀፍ የመገናኛ አውታሩ መረጃውን የሁለቱም ሀገራት ባለስልጣናት አረጋግጠውልኛል ብሏል።

ግጭቱ ቅዳሜ አመሻሽ ላይ በኦሞ ወንዝ አካባቢ በሁለቱ ሀገሮች ድንበር ላይ መከሰቱን የኬንያ ቱርካና ካውንቲ አስተዳዳሪ ኤርሚያስ ሎሞሩካይ በሰጡት መግለጫ አስታውቀዋል።

በሌላ በኩል ስማቸውን እንዳንጠቅስ የጠየቁ በደቡብ ኢትዮጵያ ክልል ደቡብ ኦሞ ዞን ዳሰነች ወረዳ ስየስ ቀበሌ ነዋሪዎች ነገሩኝ ብሎ አዲስ ስታንዳርድ እንደዘገበው፣ የኬንያ ታጣቂዎች “ስድስት ጀልባዎችን ጨምሮ 130 የሚደረሱ የአሣ ማጥመጃ መረቦች፣ እስከ 500 ሺህ የሚደርሱ ደረቅ አሣዎች እና በርካታ ንብረቶችን” መወሰዳቸውን ጽፏል።

በደቡብ ኦሞ ዞን የዳሰነች ወረዳ ዋና የመንግሥት ተጠሪ የሆኑት መሳይ ሊበን፤ “የኬንያ መንግሥት የኢትዮጵያን ድንበር አልፈው ለሚመጡ ታጣቂዎቹ ከተሽከርካሪ አንስቶ እስከ ተተኳሽ የጦር መሣሪያዎች ድጋፍ ማድረጉን” ለአዲስ ስታንዳርድ ተናግረዋል።

የኬንያ የሀገር ውስጥ ጉዳይ ሚኒስትር ኪፕቹምባ ሙርኮመን እሁድ ዕለት በኤክስ ገፃቸው ላይ እንደፃፉት፣ መንግሥት በድንበሩ ላይ ተጨማሪ ጥበቃ ማሰማራቱን እና "በሁለቱ ማኅበረሰቦች መካከል ሰላም ለመፍጠር" ከአዲስ አበባ ጋር እየተገናኘ ነው ብለዋል። ይሁን እንጂ በጉዳዩ ላይ የኢትዮጵያ መንግሥት እስካሁን ያለው ነገር የለም፡፡

ኢትዮጵያ አንፃራዊ ሰላም ያለው የድንበር ግንኙነት ከኬንያ ጋር ያላት ቢሆንም፣ ከቅርብ ጊዜ ወዲህ በኬንያ በኩል የእርሻ እና ግጦሽ መሬትን በሃይል ለመንጠቅ እንደዚሁም ውሃ ፍለጋ የሚደረጉ መተናኮሶች በተደጋጋሚ እየተከሰቱ እንደሆነ ዘገባዎች ያመለክታሉ፡፡ እነዚህ ግጭቶቹ በአካባው ሽማግሌዎች፣ አለፍ ሲልም የአካባቢ የመንግሥት አስተዳደሮች እልባት ሲሰጡት መቆየቱ ይታወቃል፡፡

በተመሳሳይ በቅርቡ ከጅቡቲ የተነሳ ድሮን በኢትዮጵያ አፋር ክልል ጥቃት ማድረሱ በሃገር ውስጥ የተለያዩ አካላት ዘንድ ቁጣ የቀሰሰ ክስተት እንደነበር ይታወሳል፡፡ በደቡብ ሱዳን የሙርሌ ብሄር ጥቃት እና ተደጋጋሚ ትንኮሳም የቅርብ ጊዜ ትውስታ ሲሆን፣ አልፋሽጋን እንደምክንያት በመጥቀስ የሱዳን ታጣቂዎች በተደጋጋሚ ወደኢትዮጵያ ድንበር ዘልቀው እንደሚገቡ እና የፀጥታ ሥጋት እንደሚፈጥሩም ይታወቃል፡፡

የአፍሪካ ቁጥር አንድ ቢሊዬነር አሊኮ ዳንጎቴ በኢትዮጵያ የሚያደርጉትን የምዋዕለንዋይ ፍሰት በእጥፍ እንደሚያሳድጉ አስታወቁ

አዲስ ማለዳ - የካቲት 09፣ 2017 – የአፍሪካ ግንባር ቀደም ባለሃት ናይጄሪያዊው ቱጃር አሊኮ ዳንጎቴ፣ በኢትዮጵያ ያላቸው የኢንቨስትመንት ፕሮጀክቶች ላይ ከፍተኛ ማስፋፊያ እንደሚሰሩ አስታወቁ። በማስፋፊያው በኦሮሚያ ክልል ሙገር የሚገኘው የዳንጎቴ ሲሚንቶ ፋብሪካ የማምረት አቅሙን በእጥፍ በማሳደግ በዓመት አምስት ሚሊዮን ቶን ሲሚንቶ እንደሚያመርት ተነግሯል፡፡ በለሃብቱ በስኳር እና ማደባሪያ ዘርፍ ያካበቱትን ልምድ መሠረት በማድረግ በዘርፉ በኢትዮጵያ ኢንቨስትመንቶች ላይ እንደሚሳተፉም አስታውቀዋል፡፡

የዳንጎቴ ግሩፕ ሊቀመንበር እና ዋና ስራ አስፈፃሚ አሊኮ ዳንጎቴ ከኢትዮጵያ ኢንቨስትመንት ሆልዲንግስ ዋና ስራ አስፈፃሚ ዶ/ር ብሩክ ታዬ ጋር በመሆን በሰጡት መግለጫ፣ በኢትዮጵያ በሚኖረኝ ጉብኝት ሁሌም ደስተኛ ነኝ። በተለይ ከቅርብ ጊዜ ወዲህ ባደረግኩት ጉብኝት እና ከጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አህመድ ጋር በነበረኝ ውይይት፣ በሃገሪቱ እየታዩ ያሉ ለውጦች ስላበረታቱኝ ለተጨማሪ ኢንቨስትመንት ተነሳስቻለሁ ብለዋል።

“ውጣ ውረዶች ቢያጋጥመንም በሲሚንቶ ላይ ባደገነው ኢንቨስትመንት በጣም ደስተኛ ነኝ፡፡” ፋብሪካውን ለመገንባት የተበደርነውን ብድር ሙሉ ለሙሉ የመለስን ከመሆኑም ባሻገር፣ ሰርተን ያተረፍነውን ትርፍም ሙሉ ለሙሉ በተሳካ ሁኔታ ወደ ሀገራቸው መመለሳቸውን ገልፀዋል፡፡

አሊኮ ዳንጎቴ በአፍሪካ ውስጥ ካሉት ትላልቅ የኢንዱስትሪ ፕሮጀክቶች መካከል አንዱ የሆነውን ‘የዳንጎቴ የነዳጅ ማጣሪያ’ን በሃገራቸው ሥራ ካስጀመሩ በኋላ ትልልቅ አዳዲስ ኢንቨስትመንቶችን ለማቆም አቅደው ነበር። ሆኖም የኢትዮጵያ የኢንቨስትመንት ሁኔታ እየተሻሻለ መምጣቱ አመለከታቸውን እንደለወጠው ገልጸዋል።

የኢትዮጵያ ኢንቨስትመንት ሆልዲንግስ ዋና ስራ አስፈፃሚ ዶ/ር ብሩክ ታዬ የዳንጎቴ ግሩፕ ያቀዳቸውን የማስፋፊያ እና አዳዲስ እንቨስትመንቶችን በደስታ መቀበላቸውን ተናግረው ኢትዮጵያ የግሉ ዘርፍ እድገትን ለማሳደግ ያላትን ቁርጠኝነት ገልፀዋል፡፡ “ኢትዮጵያ ለኢንዱስትሪ ልማት፣ ለኢንቨስትመንት እና ለስራ እድል ፈጠራ ቅድሚያ የሚሰጥ የኢኮኖሚ ለውጥ እያስመዘገበች ነው። ይህን ተከትሎ ዳንጎቴ ግሩፕ በሃገራችን አሻራውን ሲያሰፋ በማየታችን ተደስተናል፤ ይህ ኢንቨስትመንት በኢትዮጵያ የንግድ ከባቢ ላይ የመተማመን ምልክት ሲሆን ለመሰረተ ልማት እና ለኢኮኖሚ እድገታችን ከፍተኛ አስተዋፅዖ ይኖረዋል” ብለዋል።

ዳንጎቴ ግሩፕ በተለያዩ የአፍሪካ ሃገሮች ግዙፍ አምራች ኢንዲስትሪዎችን በማስፋፋት ይታወቃል፡፡ በኢትዮጵያም 2.5 ሚሊዮን ቶን የሚያመርት የሲሚንቶ ፋብሪካ ከአስር አመት በፊት በጠቅላይ ሚኒስትር ኃይለማሪያ ደሳለኝ አስመርቆ ሥራ ላይ ያዋለ ሲሆን በወቅቱ በኢትዮጵያ የሲሚንቶ ገበያን ያረጋጋ ኢንቨስትመንት ነበር፡፡ ፋብሪካው በኦሮሚያ በተቀጣጠለው ግጭት ምክንያት በሥራው ላይ ከፍተኛ መስተጓጎል የደረሰበት ከመሆን አልፎ ህንዳዊው የድርጅቱ አስኪያጅ እና ሁለት ሰራተኞቹም ግንቦት 2009 ከአማፂዎች በተተኮሰ ጥይት የተገደሉበት መሆኑ ይታወቃል፡፡ በተጨማሪም በኢትዮጵያ ያለው ትርፍ በውጭ ምንዛሬ ለማስወጣት ከገጠመው ችግር አንፃር የኩባንየው በኢትዮጵያ የሚኖረው ቆይታ ላይ አጠራጣሪ ሆኔታ ተፈጥሮ ነበር፡፡ እነዚህ ችግሮች ሁሉ አልፈው አሁን ላይ ዳንጎቴ በኢትዮጵያ ባደረጉት ኢንቨስትመንት በጣም ደሥተኛ እንደሆኑ ይናገራሉ፡፡

በተለይ በቅርቡ ከጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አህመድ ጋር ባደረጉት ውይይት እና አጠቃላይ የሃገሪቱ የኢንቨስትመንት ከባቢ ላይ ባዩት ተስፋ፣ ሙገር በሚገኘው የሲሚንቶ ፋብሪካቸው ላይ ከፍተኛ የማስፋፊያ ሥራ እንደሚያደርጉ እና የፋብሪካውን የማምረት አቅም በዕጥፍ በማሳደግ በአመት ወደ አምስት ሚሊዮን ቶን ሲሚኒቶ እንደሚያመርቱ ተናግረዋል። በተጨመሪም በኢትዮጵያ የስኳር ኢንዱስትሪ ውስጥ አዳዲስ ኢንቨስት ለማድረግ ፍላጎት እንዳላቸው እና የኦሞ ኩራዝ ስኳር ኩባንያ እንደሚያለሙ ተነግሯል። የግብርና ምርታማነትን ለማሳደግ የሚረዳው የሀገሪቱ የተፈጥሮ ጋዝ ክምችት ከተፈጠረ በኋላ በኢትዮጵያ የዩሪያ ማምረቻ ፋብሪካ ለመትከልም እቅድ እንዳላቸው ተናግረወል።

ዳንጎቴ የአፍሪካን እድገት ለመምራት “የአፍሪካ የንግድ መሪዎች” ያላቸው ሚና ላይ አፅንዖት ሰጥተው ተናግረዋል፡፡ “አፍሪካ የምትለማው በአፍሪካውያን ነው። የፖለቲካ መሪዎቻችን የአፍሪካ ህብረትን ለማጠናከር በሚሰሩበት ወቅት፣ እኛ ደግም የንግድ መሪዎች እንደመሆናችን በአህጉሪቱ ያለውን የንግድ ትስስራችንን በማጠናከር ጥረታቸውን መደገፍ አለብን” ብለዋል።

ምርጫ ቦርድ ሕ.ወ.ሓ.ትን አገደ።

የኢትዮጵያ ብሔራዊ ምርጫ ቦርድ ሕዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ (ሕ.ወ.ሓ.ት) በሚቀጥሉት ሦስት ወራት ምንም አይት የፖለቲካ እንቅስቃሴ እንዳያደርግ እግድ ጣለ፡፡ በነዚህ የዕግድ ጊዜ የዕርምት ዕርምጃ ሳይወስድ ቢቀር የፖርቲው ምዝገባ እንደሚሰረዝም አስታውቋል።

ሕ.ወ.ሓ.ት በሽብር እንቅስቃሴ ተሳትፏል በሚል በህዝብ ተወካዮች ምክር ቤት የአሸባሪነት ዝርዝርዝር ውስጥ ከተመዘገበ እና ህጋዊ ህልውናውን ካጣ በኋላ በፕሪቶሪያው የሰላም ስምምነት መሠረት በልዩ ሁኔታ ነሃሴ 3 2016 ዓ.ም የተመዘገበ መሆኑ ይታወቃል፡፡ ህጋዊ ሆኖ ከተመዘገበ ጊዜ አንሥቶ ባሉት ሥድስት ወራት ውስጥ የቦርዱ ታዛቢዎች በተገኙበት ጠቅላላ ጉባዔ ማድረግ ይጠበቅበት የነበረ ቢሆንም፣ ቦርዱ እውቅና የሰጠው እና በታዛቢነት የተሳተፈበት ጉባዔ ሳያደርግ ቀርቷል።

በመሆኑም ቦርዱ፥ ታኅሣሥ 17 ቀን 2017 ዓ.ም በፃፈው ደብዳቤ ፓርቲው ጠቅላላ ጉባዔ የማድረጊያ ጊዜ ገደቡ ሊጠናቀቅ ከሁለት ወር ያነሰ ጊዜ አንደቀረው በመግለጽ በሕግ የተጣለበትን ግዴታ አንዲፈጽም ማሳሰቡን አስታውሷል።

ይህንን የሕግ ግዴታ በወቅቱ ሳይፈጽም ቢቀር ቦርዱ ሕጉን መሠረት በማድረግ ተገቢ ነው የሚለውን ውሣኔ የሚሰጥ መሆኑን መግለጹንም አክሏል።

ይሁንና ፓርቲው የፓርቲው የፖለቲካ ፓርቲዎች ምዝገባ እና የምርጫ ሥነ-ምግባር ዐዋጅ ቁጥር 1162/2011 እና ዐዋጁን ተከትሎ የወጣውን መመሪያ እና ደንጋጌዎች፣ እንደዚሁም የቦርዱን ውሣኔዎች በማክበር የጠቅላላ ጉባዔ ሳያካሄድ፣ መተዳደሪያ ደንቡን ሳያፀድቅ እና አመራሮቹን ሳይመርጥ በሕግ የተሰጠው የሥድስት ወር ጊዜ ተጠናቅቋል።

በዚህ መሠረት ቦርዱ የካቲት 4 ቀን 2017 ዓ.ም. ባደረገው ስብሰባ የሕ.ወ.ሓ.ትን ጉዳይ መርምሮ የሚከተሉትን ውሳኔዎች አሳልፏል፦
1ኛ. ፓርቲው የፖለቲካ ፓርቲዎች ምዝገባ እና የምርጫ ሥነ-ምግባር ዐዋጅ እና ዐዋጁን ተከትሎ የወጣውን መመሪያ ላይ የተመለከቱ ድንጋጌዎችን ባለማክበር ጉልህ ጥሠት በመፈጸሙ ይህ ውሣኔ ከደረሰው ቀን ጀምሮ ለሦስት ወራት በምንም ዓይነት የፖለቲካ እንቅስቃሴ ውስጥ አንዳይሣተፍ እንዲታገድ ወሥኗል።

2ኛ. ፓርቲው ለእግዱ ምክንያት የሆነውን ጥሠት በማረም፤ ዐዋጁን፣ ዐዋጁን ተከትሎ የወጣውን መመሪያ፣ የቦርዱን ውሣኔዎችና ትዕዛዞች በማክበር ፖርቲው ሊያደርግ የሚገባውን ጠቅላለ ጉባዔ ለማድረግ የሚያስችለውን የጉባዔ ቅድመ ዝግጅት ሥራዎችን ለመሥራት ለቦርዱ በጽሑፍ ሲያሳውቅና ቦርዱ ይህንኑ ሲያረጋግጥ በመመሪያው መሠረት ቦርዱ ዕግዱን የሚያነሣ መሆኑን ወሥኗል።

3ኛ. ፖርቲው በተሰጠው የሦስት ወራት የዕግድ ጊዜ የዕርምት ዕርምጃ ሳይወስድ ቢቀር የተለየ አካሄድ ሳይከተል የፖርቲው ምዝገባ እንዲሠረዝ ወሥኗል።

ሃምሳኛ ዓመቱን የምሥረታ በዓል ለማክበር በተዘጋጀበት ዋዜማ ላይ የሚገኘው እና እንዲህ አይነት ውሳኔ የተላለፈበት ሕ.ወ.ሓ.ት ኢትዮጵያን ለ27 አመታት ያስተዳደረ እና በድርጅታዊ ጥንካሬው እንደዚሁም ጥብቅ የአባላት ሥነምግባር የሚታወቅ ሲሆን፣ የረጅም ጊዜ ሊቀመንበር ከሆኑት መለስ ዜናዊ ህልፈት በኋላ የሚታወቅበትን ድርጅታዊ ማንነት እና ቁመና አጥቶ አንደሚገኝ በተለይ ከቅርብ ጊዜ ወዲህ ፓርቲው የገባበት ክፍፍል ዐቢይ ማሳያ ነው፡፡

ደም አፋሳሽ የነበረው የተግራይ ጦርነት አልፎ ከፌደራል መንግሥቱ ጋር በፕሪቶሪያ የሠላም ሥምምነት ወደ አንድ ሚሊዮን የሚጠጋ ህይወት የቀጠፈው ጦርነት የተቋጨ ቢሆንም፣ በፓርቲው ሊቀመንበር ዶ/ር ደብረፂዮን ገ/ሚካኤል እና በጊዜያዊ አስተዳደሩ ፕሬዝዳንት ጌታቸው ረዳ መካከል የተፈጠረው ፍጥጫ ፓርቲውን በታሪኩ አይቶ ወደማያውቀው ቀውስ እየወሰደው እንደሆነ ይታወቃል፡፡

ሁሉንም የፋይዳ አገልግሎቶች አጠቃሎ የያዘ የሞባይል መተግበሪያ ይፋ ሆነ፡፡

ሐሙስ የካቲት 06 ቀን 2017 (አዲስ ማለዳ)፡ ሁሉንም የፋይዳ መታወቂያ አገልግሎቶች አጠቃሎ የያዘ የሞባይል መተግበሪያ ይፋ ሆነ፡፡ መተግበሪያው የኢትዮጵያ ብሔራዊ መታወቂያ ፕሮጀክት (ፋይዳ) አገልግት ውጤታማነት እና አግባብነትን በፍጥነት ለመከታተል ይረዳል ተብሏል።

በዛሬው እለት በአዲስ አበባ ወሎ ሰፈር አካባቢ በሚገኘው የፕሮጀክቱ ዋና መስሪያ ቤት ይፋ የሆነው ይህ መተግበሪያ የምዝገባ መረጃን ለማረጋገጥ ያለኢንተርኔት ግንኙነት ጭምር ሁሉንም አገልግሎቶች በአንድ መተግበሪያ አጠቃሎ የሚሰጥ ከመሆኑም በላይ የተያዘውን የዲጂታል መታወቂያ አሰጣጥ አገልግሎት ለማቀላጠፍ እና ለማስፋት ያስችላል ተብሏል።

ተጠቃሚዎች የጠፉ ወይም ያልታደሱ የፋይዳ መለያ ቁጥሮችን ማግኘት እና የዲጂታል መለያቸውን በቀጥታ በመተግበሪያው በኩል ለማውረድ መተግበሪያው ያስችላል ተብሏል። በተጨማሪም ነዋሪዎች የሕዝብ ቆጠራ ስህተቶችን ለማረም እንዲሁም እንደ አድራሻ ወይም ኢ-ሜይል ያሉ የግል መረጃዎችን በስልክ እንዲያሻሽሉ እድል ይሰጣቸዋል ተብሏል።

በተጨማሪም ግለሰቦች ተመዝጋቢ ከሆኑ በኋላ የፋይዳ መታወቂያ ካርዳቸውን የታተመ ኮፒ መጠየቅ እንዲችሉ እና ለደንበኞች ምቹ የአስተያየት መስጫ አሰራሮችንም እንዳካተተ በመግለጫው ተነግሯል፡፡
ብዙ ተስፋ የተጣለበት የዲጂታል መታወቂያ ፕሮጀክት በተለያዩ ዓለም አቀፍ ተቋማት ድጋፍ እየተደረገለት የተጀመረ ሲሆን፣ እስካሁን ድረስ በመላ ሃገሪቱ 12,215,891 ዜጎችን የአገልግሎቱ ተጠቃሚ ማድረግ ችሏል፡፡ ከዚህ ውስጥ የወንድ ተመዝጋቢዎች ቁጥር ከአጠቃላዩ 34.8% ሲሆን የሴቶች ደግሞ ከ65% በላይ እንደሆነ መረጃዎች ያሳያሉ። ይሁን እንጂ በቀጣዩ ዓመት ከዓለም ባንክ በተገኘ የገንዘብ ድጋፍ አማካኝነት የተመዝጋቢዎችን ቁጥር ወደ 90 ሚሊዮን ለማሳደግ እቅድ እንደተያዘ አዲስ ማለዳ ያገኘችው መረጃ ይጠቁማል፡፡

ዲጂታል ብሔራዊ መታወቂያ በርካታ ጥቅሞች ይሰጣሉ፡፡ የወረቀት ሥራዎችንና የአስተዳደር ወጪዎችን በመቀነስ የሕዝብ አገልግሎቶችን ያቀለጣጥፋሉ። የማጭበርበር ድርጊትንና የማንነት ስርቆትን በመዋጋት የግል እና የጋራ ደህንነትን ያጎለብታል። የዲጂታል የገንዘብ አገልግሎቶችን ማግኘት በማስቻል የገንዘብ አጠቃቀም እንዲጨምር እንደሚያደርግ የተለያዩ ሃገሮች ተሞክሮ ያሳያል።

በተጨማሪም ዜጎች በተለያዩ ሃገራዊ ጉዳዮች ላይ የነቃ ተሳትፎ ለማድረግ አስቻይ ሁኔታዎችን የሚፈጥርላቸው ከመሆኑም ባሻገር የንግድ ልውውጦችን ቀላል በማድረግ እና ኢንቨስትመንትን እና የፋይናንስ ተደራሽነትን በማስፋት እና በማቀለጣጠፍ አጠቃላይ ምጣኔ ሃብታዊ እድገትን ያፋጥናሉ ተብሎ በባለሙያዎች ይነገራል። ከዚህም በላይ መንግሥት እቅድ፣ ፖሊሲ እና በጀት ለማዘጋጀት የሚያስፈልገውን የተሟላ የዜጎች መረጃ በቀላሉ እንዲያገኝ ይረዳሉ ሲሉ ባለሙያዎች ይናገራሉ።