Getachew shiferaw

አማዞን ላይ ታገኙታላችሁ!

በሪሁን አዳነ በወቅታዊ ጉዳይ ላይ የፃፈውን መፅሐፍ አማዞን ላይ ታገኙታላችሁ!

የጎርዲያን ቋጠሮ: ከራሷ ጋር የታረቀች ኢትዮጵያ (Amharic Edition)
https://a.co/d/1j99lxb

የዋዛ ደብዳቤ የሚመስለው የዋህ ሞልቷል! ፋኖ ያቆሰላት የጓዳ ስምምነቷ ጣር ነች!

" ከእስካሁኑ በተለየ ሁኔታ" ትላለች ጣረሞቷ!


ከሰላም ስምምነቱ ባሻገር የኦሮሞ ብልፅግና እና ትህነግ ኬንያ ላይ እፍ ክንፍ ብለው ያወሩባት፣ ሀላላ ኬላ፣ ናዝሬት፣ አዲስ አበባ ወዘተ የመከሩባት የጓዳ ስምምነት ታምማ እያጣጣረች ነው። ዛሬ እሪታዋ ተሰምቷል። የጓዳ ስምምነት ዋና አንጓዋ "አንድ ላይ ሆነን አማራና ኤርትራን እንምታ" የምትል ነበረች። ብልፅግና አማራውን መትቶ በአስቸኳይ ከትህነግ ጋር ኤርትራን መምታት ነበር ውሉ። ብልፅግና በቀናት ውስጥ እጨርሰዋለሁ ያለው አማራ ላይ የተከፈተ ዘመቻ እንዳሰበው ሳይሆን ቀረ። የአማራው ትግል የጓዳ ስምምነቷን ጊዜ በላው። ክፉኛ አቆሰላት። ጭራሽ ትህነግን ሌላ አማራጭ ውስጥ አስገባው። "ሞኝ አይደለሁም በሌላው በኩልም ላታልል" ብሎ እንዲወላውል አደረገው። መአት መወላወል፣ መአት ማደናገር ውስጥ ገባ።

ይች ደብዳቤ ሌላ የጓዳ ስምምነቶን መመንመን የምታሳይ ናት። ዝም ብላ ብጣሽ ትዕዛዝ አይደለችም። መአት የያዘች የጣር ደብዳቤ ነች።

ይሄውላችሁ!

ትህነግ ከሰላም ስምምነቱ በኋላ ከብትና ወርቅ ላይ ትኩረት አደረገ። ከአጎራባች አካባቢዎች ከብት መዝረፍ ጀመረ። ከአፋር ጋር የከረመው ግጭት መነሻ ይህ ነው። በዋልድባ በአንድ ክስተት ብቻ ህዝቡን ፈጅተው ከአምስት መቶ በላይ ከብት ዘርፈው ነው የሄዱት። በዋግኸምራና ራያ ተመሳሳይ ነው። ከዚህ ባለፈው በገበያም በርካታ ከብቶች ወደ ትግራይ ይሄዳሉ። ለእርሻ ወዘተ አይደለም። ለስንቅ ነው። አስቃጥላ ወይንም የወታደር የቆርቆሮ ስጋ ሲታሸግ ነው የከረመው። ይህን ጉዳይ ከወራት በፊቶ በአንድ ፅሁፌ ጠቅሸው የተወሰኑ የትህነግ አክቲቪስቶች ተንዘርዝረዋል። በሌላ ጉዳይ አስመስለው ስሜን አንስተዋል። ለምን እንደተበሳጩ አውቄያለሁ።

የሆነ ሆኖ ያ በጦርነቱ ወቅት ወደ ትግራይ በአውሮፕላን መሳሪያ ሲያልፍ "በአየር ክልላችን አኛ ሳንፈቅድ ወፍ አይበርም" ሲል የነበረ የብልፅግና ኃይል የአማራን ንፁሃን በድሮን ሲጨፈጭፍ ትግራይ ውስጥ ትጥቅ አስፈታዋለሁ እያለ ለአማራና ኤርትራ በሚል ያስቀመጠው ኃይል የወታደር ቀለብ ሲሰበስብ ደርሶበት ይችን ደብዳቤ በትዕዛዝ አስፅፏል። ልዩ ኃይሉን ትጥቅ እንዲያወርድ፣ መከላከያን ገብተህ ጨርስ ብሎ ደብዳቤ የፃፈው ብአዴን አሁን ደግሞ ለትህነግ ስንቅ እየተሰራ መሆኑን ዘግይቶ ከትግራይ ወዳጆቹ በሰማው አብይና ብርሃኑ ጁላ ትዕዛዝ ይችን ደብዳቤ ፅፏል።

ትህነግ በበርካታ የፕሮፖጋንዳ ዳመና ውስጥ ሌላ ጉዳይ እየሰራ ነው የከረመው። በበርካታ የይምሰል አጀንዳ እያጫወተ ሌላ ጉዳይ ላይ ነው የከረመው። ይሄው በእነ አብይ ትዕዛዝ የወጣው ደብዳቤ ማሳያ ነው።

1) የትህነግ የፓርቲ እውቅና እና ጠቅላላ ጉባኤ ስም ብዙውን ሲያወናብደው ከርሟል። በቀጥታ እውቅና ስጡኝ ብሎ ወደ ምርጫ ቦርድ ሲልኩት አላቅማማው ተደብቆም ቢሆን ሄደ። በደጋፊዎቹ ሲነቃበት ደግሞ ጠቅላላ ጉባኤ ገባ። ብልፅግናም ሆነ ሌላ ኃይል እንዳያደናቅፈው "እንነጋገርበታለን" ወዘተ እያለ ሲያስፈልግ አዲስ አበባ መጥቶ እየለመነ ከረመ። ይች ግን ሽፋን ነች። ዋናው ዝግጅት ሌላ ነው። ያደረገው ጠቅላላ ጉባኤ በቦርድ እውቅና እንደማያገኝ ያውቃል። ለወዳጅም ለጠላቱም ጅል መስሎ የከረመው በሌላ አማራጭ ላይ ስለቆመ ነው።

2) የሰላም ስምምነቱን ሲፈልግ ተዋዋይ፤ ሲፈልግ ደጋፊዎቹን፣ ሲፈልግ የእሱን ፈራሚዎች በሚያወዛግብ መካከል ልዩነት ያለ አስመስል አጀንዳ አደረገው። ልዩነቱ በሰላም ስምምነቱ ብቻ አይደለም። የሰላም ስምምነቱ ላይ መአት ማደናገሪያ አምጥቶ ብዙዎቹን በዚህ ዙሪያ አከረማቸው። አንዴ አከብረዋለሁ፣ አንዴ አላከብረውም፣ አንዴ ፈረምኩ ሌላ ጊዜ አልፈረምኩም ሲል የከረመው ራሱን ስምምነቱን መጫዎቻ አድርጎት ነው። ብዙዎችን በዚህ ዙሪያ እያጫወተ ዋናውን ጉዳይ ሌላ አድርጓል።

3) ሌላኛው ማደናገሪያ ፋኖ ጋር ያለው ጉዳይ ነው። በአንድ በኩል ከብልፅግና ጋር የተዋዋለው አለ። በሌላ በኩል የተወሰኑ የሚዲያ ሰዎቹን የፋኖ ትግል ደጋፊ አስመስሏል። በቀናት ውስጥ ብልፅግና አጠናቀዋለሁ ያለው ትግል እንዳልሆነ ሲያውቅ ተጠባባቂ አድርጎታል። ግን የደከመ፣ አመራሩ የተበታተነ እንጅ ጠንካራ የአማራ ትግልን አይፈልግም። አማራ በወርድና በልኩ የሚወከልበት ትግል ትህነግን አናሳ ያደርገዋል። አይፈልገውም። ስለሆነም በሶስት መስመር ተሰማራ። መሬት ላይ ያለው የፋኖ ዕዝ ላይ በሁሉም አብረን እንስራ ሽማግሌ ልኳል። ብልፅግና ጋር ተዋውሏል። ብልፅግናን ይመክራል። አማራው ድቅቅ ውድም እንዲል ይፈልጋል። በብልፅግና የደቀቀ ቢቻል "ህወሓት ማረኝ" የሚል አማራ ቢፈጠር ደስታው ነው። ስለዚህ በመካሪዎቹ በኩል "አይዞህ መትተኸዋል" ይላል። ጀኔራሎቹም ሆነ ፖለቲኸኞቹ አራት ኪሎና ጦር ኃይሎች ሲመጡ አብይና ብርሃኑ ጁላን መክረው የቻለትን ያግዛሉ። በብልፅግና አመራሩ ተመትቶ የደከመ፣ ትህነግን መንገድ እየመራ "እንኳን ትግላችን ከመሞት ዳነ፣ ባለውለታችን ናችሁ" ብሎ የሰጡትን የሚቀበል አማራ ይፈልጋል። በሌላ በኩል ደግሞ ውጭ የተቀመጡ የፋኖ ወኪል ነን ያሉት አካላትን "በዚህ ፋኖ አታሸንፉም" ብሎ ይመክራል። የአሁኑን ፋኖ የተበታተነ አመራር ያለው፣ ለአመራር የማይታዘዝ ስለሆነ እስከዛው በስሙ እየተጠጠቀሙ ሌላ እንዲያሰለጥኑ ጭምር ሰነድ ሰጥቷል። እስካሁን የረባ አልተሳካለትም። ግን በሁሉም ያደናግራል። ያጫውታል።

4) ሁሉንም ማደናገሪያ ተጠቅም ራሱን ማጠናከር ነው። አንደኛው እኔ ስበረታ መደራደሪያው በእጀ ይሆናል ነው። ለዚህም ለውጮቹ የሰላም ስምምነቱ ፈረሰ ብሎ፣ ለትግራይ ህዝብ ሰራዊቴን ሊያፈርሱት ነው ብሎ፣ ለአማራው ትግልህን እደግፋለሁ ብሎ፣ ለኤርትራና ሶማሊያ ሉአላዊነታችሁን አከብራለሁ ብሎ እየሰራ ነው። የመጀመሪያ በጋራ ትግል ስም የአማራን ግዛቶች በእጁ ማስገባት ነው። "አዲስ አበባ እንገባለን" ብሎ መንገድ ላይ ከቀናው የሚዘውን ይይዛል። አማራው ተዳክሞ መንገድ መሪ ብቻ ይሆነኛል ብሎ ካሰበ ይቀጥላል። ካልሆነ የያዘውን ይዞ ይመለሳል። አማራን ተጠናክሮ በራሱ ቀዳሚነት ወደ አራት ኪሎ ካመራ ትህነግ ከሰረ ነው። ፊት አውራሪነቱን ይነጠቃል። በወርድ መለካት ይመጣል። ይህን ደግሞ በግልፅ አንቀበልም ብለው አቋም ይዘውበታል። "እኩልነት እኛን አናሳ ያደርገናል" ብለው የወሰኑት ጉዳይ ነው።

የሰሞኑ "የትግራይ ቤተ ክርስትያን" አዋጅ አንዱ ማሳያ ነው። የትህነግ አብሪ ነው። በውትድርናው አብሪ ማለት ከዋናው ኃይል በፊት ቀድሞ ደርሶ መረጃ የሚሰበስብ፣ መንገድ መሪ ማለት ነው። "መንበረ ሰላማ"ም የትህነግ መሪ ነው። ወዲያ ወዲህ አይቶ የሚያመች የሚመስለውን ለመያዝ ሲል የጓዳ ውሏ እየለየላት ይመስላል።

ዋናው ቁም ነገር ግን ይች ደብዳቤ የጓዳ ስምምነቱ ጣረሞት ማሳያ ነች። የጓዳ ስምምነቱን ደግሞ የመታው የአማራው ትግል ነው።የፋኖ ትግል ከመስመሩ ሊወጣ ሲል የምንመክረውን ያህል፣ ከአማራው እሴትና ጥቅም የሚጋጩ ጉዳዮች እንዳይከሰቱ የምንወቅሰውን ያህል የሁለቱን ክፉዎች የጓዳ ውል መትቶ እንዲህ ስላስጮኻት "አበጀህ" እንለዋለን!

አማራን በአንድ ሰሞን መትተው ውሏን እንደሚፈፅሟት ቃል የገቡት አብይ አህመድ፣ ብርሃኑ ጁላ፣ ሬድዋን ሁሴን ደግሞ ሲጨንቃቸው በትዕዛዝ ደብዳቤ መፃፍ በማይሰለቸው ብአዴን በኩል ይችን አስወጥተዋል። የዋዛ ጉዳይ የሚመስለው የዋህ ምልቷል።

የጓዳ ስምምነት ስንል የከረምነው ይህን ነው!

ጌታቸው ረዳ ትናንት ባደረገው ቃለ መጠይቅ ስለ ጓዳ ድርድሮቹ ብዙ ተናግሯል።

1) ፕሪቶሪያ ላይ የነበሩት ተደራዳሪዎች እንዲቀሩ ተደርገው ኬንያ ላይ እነ ብርሃኑ ጁላ ሲገኙ ጌታቸው ረዳ የደቡብ አፍሪካውን ስምምነት በሚቀይር ሁኔታ በእጅ ፅሁፍ ሁሉ ማስተካከሉን ይናገራል። በአጭሩ የጓዳ ስምምነቱ ዋናውን ስምምነት በእስክርቢቶ ያስደለዘ ያሰረዘ ጭምር ነው። ከእነ ብርሃኑ ጁላ ጋር ከበው ሲያጨሱ፣ ሬድዋን ሁሴን የትህነግ ተደራዳሪዎች ማረፊያ ክፍላቸው ድረስ ሲሄድ "ራስህ በእጅህ ፅፈህ ቢሆን አስተካክለው" ተብሎ እንጅ እንዲሁ ማስተካከል አይችልም።

2) በደቡብ አፍሪካ የነበረው ድርድር ላይ ስለ አስተዳደር ጉዳዮች የተቀመጠው በኋላ በተደረጉ ድርድሮች መቀየሩን ይገልፃል።

3) መከላከያ የያዛቸውን አካባቢዎች በኋላ በተደረጉ ድርድሮች መቀየሩን ይናገራል። የዚህኛው አላማ መከላከያ ወደ አማራ ክልል ዞሮ ፋኖን ትጥቅ በማስፈታት ስም አማራ ላይ ጦርነት እንዲያውጅ የተስማሙበት ነው። ከኬንያው የጓዳ ስምምነት ማግስት እነ ጌታቸው ረዳ ከእነ ሽመልስ አብዲሳ ጋር እየተቃቀፉ የተነሱበት ፎቶ በትግራይና ኦሮሞ አክቲቪስቶችና ሚዲያዎች ዘንድ "አማራ መጣንልህ ጠብቀን" ሲባል የነበረው ከጓዳ ስምምነቱ አላማ አንፃር ነው። በጓዳ ስምምነቶቹ መሰረት አማራ ልዩ ኃይልን ቀጥሎ ፋኖን ትጥቅ አስፈትቶ የአማራን ርስቶችና ጥቅሞች አሳልፎ መስጠት ነው። አንዴ ናዝሬት፣ ሌላ ጊዜ ደብረዘይትና ሀላላ ኬላ ድረስ የተደረጉት ስምምነቶችና የኦህዴድና ትህነግ ዳግም ጋብቻ እስኪመስል ድረስ የነበረው ሁኔታ በአማራ ላይ ለመዝመት የተደረገ ስምምነት ነው። አንዳንድ ወገኖች አሜሪካ ያሉ የብአዴን ሰዎች ከትህነግ ጋር ግንኙነት ስለጀመሩ ብቻ ያን ሁሉ የጋራ ዘመቻ ይረሱታል። በአማራ ላይ ጦርነት እንደተከፈተ ታስረው የነበሩ የትህነግ ወታደሮች በታሰሩ ጊዜ ያልተከፈላቸው የሁለት አመት ደሞዝ ተከፍሏቸው ነው ጦርነቱን የተቀላቀሉት። ይህ ሁሉ የሆነው በጓዳ ስምምነቱ ነው። አማራ ላይ ጦርነት የታወጀው ጌታቸው ረዳ የሚነግረን የኋላ ድርድሮች መሰረት ነው። የትህነግ ጀኔራሎች ቤተ መንግስትና ጦር ኃይሎች እየተመላለሱ ጭምር ፀረ አማራውን ዘመቻ አማክረዋል። የፋኖ አቅም ሲበረታ ነው ሌላ አማራጭ ማየት የጀመሩት። አሁን ስለ ጓዳ ድርድሮቹ ሌሎች በርካቶች ያልነገረን ሚስጥሮች አሉ።

ነገር ግን በዛ የጓዳ ስምምነት ለአማራና ኤርትራ ብለው ትጥቅ እንዳይፈታ ያደረጉት ታጣቂ አሁን ጌታቸው ረዳ ላይ ተነስቷል። ነገ አማራና ኤርትራን ብቻ የሚያጠቃ የሚመስለው ካለ እየሆነ ያለውን ያልተገነዘበ መሆን አለበት።

በነገራችን ላይ ብዙ ነሁላሎች የትህነግ ሚዲያዎችም ሆኑ ሌሎች የትህነግ ኃይሎች በጦርነቱ ፋኖን የደገፉ ይመስላቸዋል። ውሸት ነው። ዋናዎቹ የጦርነት አጫፋሪዎችና የጓዳ ተዋዋዮች ናቸው። ትህነግ የአማራውን ጦርነት የሚፈልገው ወግተውኛል የሚላቸው ኃይሎች ተዳክመው ወደ አራት ኪሎ ሾልኮ ለመግባት ብቻ ነው። ይህን ለመረዳት የትህነግ ጀኔራሎች በየመድረኩ ጠላቶቻቸው እርስ በእርስ እየተፋጁ ነው ብለው በተደጋጋሚ የተናገሩትን ማዳመጥ ነው።

ለእናንተ መውጫ ብቻ አትፈልጉን!

ይች ሰውዬ አማራን ሲረግም ነው የከረመው። የሆነ የትግራይ ፓርቲ አመራር ነው። አሁን ሚዲያ ቀርቦ "መውጫችን ከአማራና ኤርትራ ጋር መስራት ነው" ይላል።

1) የሚፈልጉን ለእነሱ ችግር መውጫ መሆኑ ነው። ያው ኦሮማራ እንደተባለው እነሱም አማራ ላይ ሊቆምሩ መሆኑ ነው። ለራሳችሁ መውጫ ስትሉ አትፈልጉን ማለት ይገባል።

2) አሁንም 'ከአማራ ጋር እንሰራለን" ሲሉ ከድሮው ሳይማሩ ነው። ቢችለ የአማራን ግዛት ለመውረር እየተዘጋጁ፣ ሲያስፈልግ ከአገዛዙ ጋር እየተሞዳሞዱ።

አንድ በውጭ አገር የሚኖር ወዳጀ "አንተ ህወሓትን ተውት ከአማራና ኤርትራ ጋር እሰራለሁ እያለ ነው።" አለኝ። የአሜሪካን ዲፕሎማት ምንጭ ጠቅሶ። ዝርዝር ጠየኩት። ትህነግም ቃል በቃል የሚለው ይህ በቃለመጠይቁ ላይ ያለው ሰውየ ያለውን ነው። "መውጫ መንገዳችን አማራና ኤርትራ ጋር መስራት ነው ብለዋል። አታክርሩ" አለኝ። "ለምን ከችግር ለመውጫ ይፈልጉናል? ብዬ ተቃውሞዬን ነገርኩት። ቀጥዬም አይማሩም። በአማራ ርስቶች ጉዳይ አብይ አሳልፎ ይሰጠናል ብለው አብረው እየሰሩ እንደሆነ፣ እውነታውን መቀበል እንደማይፈልጉ፣ የዘር ፍጅት የፈፀሙበት አካባቢ ላይ አሁንም ቢችሉ ሌላ ወረራ እንደሚያደርጉ መከራከሪያ አቀረብኩ። አጣጣለብኝ። እንግዲያውስ ምንጭህን ጠይቀህ ተመለስ አልኩ።

ከቀናት በኋላ ያው ወዳጀ ደወለ። "በአማራ ግዛቶች ጉዳይ ለውጥ አላደረጉም። እንዳልከው ነው። አብረን እንሰራለን የሚሉት በጦርነቱ ወቅት ተከፍሏቸው አብረዋቸው የከረሙትን ከሃዲዎች ጋር ነው" አለኝ።

ለዚህ ነው መውጫ እንድንሆናቸው የሚፈልጉት። ለምን ጥልቅ ጉድጓድ ላይ ገብተው አይቀሩም? ምን ያገባናል?

አማራ ለጋራ ህልውና እንጅ ለሌላ አካል መዳን ሲል አሳልፎ የሚሰጠው ጉዳይ የለም። አማራ የራሱን ህልውና ለማዳን፣ የጋራ ህልውና ለመመስረት እንጅ ለሌላ ህልውና ብቻ ሲል የሚከፍለው ዋጋ የለም። አማራ ለአገርና ህዝብ ሲል የተዋቸው ጉዳዮች እንደ ተላላነት ቆጥራችሁ ተራ በተራ የምትቆምሩበት ህዝብ አይደለም። መረማመጃ ይሆነናል ብላችሁ አስባችሁ ከሆነ እንጦሮጦስ መውረድ ትችላላችሁ። ለጋራ ህልውና፣ ለጋራ አላማ፣ አትማሩም እንጅ ተምራችሁ ቢሆን ግን አብሮ ከመስራት ወደኋላ ሊል አይችልም። የእናንተው ግን የእነ ሽመልስ አብዲሳን በትግርኛ ተርጉማችሁ ነው። አይሆንም! ከደቡብ አፍሪካው ስምምነት ማግስት "መውጫችን ከኦህዴድ ጋር አብሮ አማራና ኤርትራን መምታት ነው" ብላችሁ እንዘጭ እንዘጭ ማለታችሁን አንረሳውም። አማራ የሆነ ጊዜ ሲቸግራችሁ ትግሉንና ወዳጅነቱን የምትዋሱት ህዝብ አይደለም። በዚህ ሞኛሞኝ ፖለቲካ የሚስማማ ካገኛችሁ ሌላ መውጫ ፈልጉ!

እነ ሽመልስ አብዲሳ ያስገደሉት ዋና አስተዳዳሪ ጉዳይ!

ከሶስት ወር በፊት መከላከያ ባሕርዳር ላይ ሕዝባዊ ስብሰባ በሚል የተለያዩ አካላት ጋር ውይይት አደረገ። በዚህ ውይይት የኦሮሞ ብልፅግና አዲስ አበባና ናዝሬት ላይ እየሰበሰበ አማራ ክልል ውስጥ የክልልነት ጥያቄ እንዲያነሱ የሚደግፋቸው አካላት በይፋ "ክልል መሆን አለብን" የሚል ጥያቄ አነሱ።

ከከሚሴ ዞን የመጣው ግን ያልተጠበቀ ነበር። የከሚኬ ዋና አስተዳዳሪ የነበረው አቶ አህመድ አሊ በመድረኩ "ሕዝባችን ቋንቋውን እየተጠቀመ፣ በልጆቹ እየተዳደረ ነው። ከአማራ ክልል ያጣነው፣ አሁን ካለው የተለየ የምንጠይቀው ነገር የለም።" ሲል ተናገረ። በሶስተኛው ቀን በጠራራ ፀሐይ ገደሉት። ከቀናት በኋላ ገዳዩ "እጅ አልሰጥም ብሎ ተገደለ" ብለው ቀለዱ። ገዳዩን መጀመሪያ ሸኔ ቀጥለው ደግሞ ግለሰብ አደረጉት። ተገድሏል ብለው ነገሩን "አለቀ ደቀቀ" አሉ።
ሰውየው የተገደለው በእነ ሽመልስ አብዲሳ ቀጥታ ትዕዛዝ ነው።

የኤርትራና የትህነግ ጉዳይ ግራ ላጋባችሁ!

በትህነግና ኤርትራ ጉዳይ ላይ አልፎ አልፎ የሚነገሩ ጉዳዮች አሉ። ብዙዎቹ በቁማሮች መክሸፍ የተጀመሩ፣ በቁማርነትም የቀጠሉ ናቸው። ግራ የገባችሁ ካላችሁ አንዳንዶቹን እንሆ!

1) የደቡብ አፍሪካው ስምምነት ለትህነግ ምቹ አልነበረም። ትጥቅ በወር ውስጥ እንዲፈታ የሚያዘውን ጨምሮ ሌሎች ጉዳዮች ነበሩት። ይሁንና ከደቡብ አፍሪካ ፈራሚዎች ውጭ ብርሃኑ ጁላና ታደሰ ወረደ ዋና ተዋናይ ሆነው የወጡበት የናይሮቢ ስብሰባ ሌላ የጓዳ እርቅ ይዞ መጣ። የደቡብ አፍሪካውን ስምምነት ወደ ጎን ትተው ትህነግን አትርፈው በቀጣይ ስለሚሰሩት በዋነኛነት ኤርትራንና አማራን ስለመምታት ትኩረት አደረጉ።

2) በናይሮቢው የጓዳ ስምምነት መሰረት የአማራን ልዩ ኃይል ቀጥሎም ፋኖን ትጥቅ በማስፈታት የአማራን ግዛቶች ለትህነግ አሳልፎ መስጠት ላይ ገቡበት። በዚህ ወቅት ዋና አማካሪዎቹ የትህነግ ጀኔራሎች ነበሩ። ቀጣይ ኤርትራ ነው ተባለ። በዚህ መሰረት አብይ ለሚኒስትሮቹ "ወጭ ቀንሱ ከህወሓት ጋር ከነበረው የባሰ ቀጠናዊ ጦርነት አለብን" ብሎ ትዕዛዝ እስከመስጠት ደርሷል። ቀስ እየተባለ አሰብን ስለመያዝ አጀንዳ ሆነ። አጫፋሪዎቹ ደግሞ የትህነግ ደጋፊዎች ነበሩ።

3) አብይ አህመድና ትህነግ ኤርትራን ስለማጥቃት አጀንዳ አድርገው የመከላከያ ጀኔራሎቹ ጋር ቤተ መንግስት ውስጥ ክርክር ጭምር ተደርጎበታል። የትህነግ ጀኔራሎች ስለ ኤርትራ ግምገማ ሲያደርጉ በዋነኛነት "የኤርትራ ወጣት ተሰድዶ አልቋል። ኤርትራ ወጣት የለውም። እኛ ብዙ የሰው ኃይል አለን። ሻቢያን እናውቀዋለን። እንመታዋለን" ብለዋል። ያው በሰው ማዕበል መሆኑ ነው። አብይ አህመድም የትህነግን ታጣቂ ትጥቅ ያላስፈታው ለዚህ አላማ ጭምር ነው። "እናንተ በእግረኛ፣ እኔ በከባድ መሳሪያና ድሮን ተቀናጅተን" ተባብለው መክረዋል። ለኤርትራ ቀናኢነት አላቸው የተባሉ የመከላከያ ጀኔራሎች በትህነግ ጀኔራሎች ተተክተው ጦርነቱን የሚመሩበት መንገድ ሁሉ ተወርቶበታል።

አብይ አሰብን እይዛለሁ ብሎ ከሁለት የአውሮፓ አገራት ቀጥተኛ ድጋፍ ማግኘቱን ተናግሯል። አሜሪካም ትህነግና አብይ ከተስማሙ ኢሳያስን ማስወገድን እንደምትፈልግ አስበዋል። በዚህ መሃል ግን ችግሮች ተፈጠሩ። ፋኖን በሶስት ቀን ትጥቅ አስፈትቸ የአማራን ርስት አሳልፌ እሰጣችኋለሁ ያለው አብይ ችግር ገጠመው። ጦርነቱ እንዳሰበው ሳይሄድ ቀረ።

4) ኤርትራን ስለመምታት ሲታሰብ ትህነግ ያሰበው "ኤርትራ ከተመታች ሌላው እዳው ገብስ ነው" የሚል ጭምር ነው። ለምሳሌ ኤርትራ ሳትመታ አማራ ጋር ብገጥም ኤርትራም ስለምታግዝ መጀመሪያ ከአብይ ጋር ሆኘ እመታታለሁ የሚል እሳቤ ነው። ከሶስተኛው የትህነግ ወረራ በፊት ወደ አዲስ አበባ ከመዝመታችን በፊት አስመራን እንምታ የሚሉ ነበሩ። አሰብን ይዘን ከበባውን እንስበር የሚል ክርክርም ነበር። ተሸንፈው ሲመለሱም "ኤርትራን ብንመታ ኖሮ" የሚሉት ሌላ ጊዜ አግኝተዋል።

አማራው የቆመው በኤርትራ ድጋፍ ስለሆነ ቀጥለን በይፋ ወደ አማራ እንዘምታለን የሚል የተሳሳተና የንቀት ግምገማቸውም ለውሳኔነት ውሏል። ከዚህ ባሻገር አሰብን ከያዝን በኋላም ቢሆን ምናደርገውን እናደርጋለን ብለው ከአብይ ጋርም ሌላ ቁማር ጀምረው ነበር። ኤርትራን ከአብይ ጋር ሆኖ መውጋት ግን በሙሉ ድጋፍ ያለፈ አይደለም። የአማራ ክልሉ ጦርነትና ግዛት አሳልፎ መስጠት ጉዳይ ቃል በተገባላቸው መሰረት ባለመሄዱ "አብይ የራሱን የቤት ስራ ሳይሰራ እኛን መጠቀሚያ ሊያደርግ ነው" የሚል ስጋትም እንደነበር ተሰምቷል። ከዚህ ባሻገር የኤርትራ ተቃዋሚዎች ከኢሳያስ ጋር ያብራሉ፣ ከአዲሱ የኤርትራ ትውልድ ጋር እንቀያየማለን የሚሉ ጥቂት ሰዎች አልጠፉም።

5) ታዲያ ኢሳያስ ምኑ ሞኝ ነው? አብይ የትህነግን ግሪሳ አፈስበታለሁ ብሎ ሲያስብ ፣ ወደ አሰብና አስመራ ፊቱን ያዞራል የተባለውን የትህነግ ኃይል "ወደ አዲስ አበባም መዞር ይችላልኮ!" የሚል ሀሳብ ብቅ አለ። በአጭሩ ኢሳያስ የትህነግ ሰዎችን "ግሪሳውን" ወደ አዲስ አበባ አዙሩት አላቸው። የትህነግ ሰዎች አብይ በተናገረው ፍጥነት አልፈፀመም ያሉትን ሁሉ አዲስ አበባን ይዘንም ሆነ ሳንይዝ እንፈፅመዋለን የሚል አማራጭ ያዙ። አብይ ከኢሳያስ ጋር ከሚያብሩብኝ ብሎ የበለጠ እንዲሰራላቸውም ይፈልጉ ነበር። በዚህ ወቅት ትህነግ በመደበኛውም በጥቁር ገበያም ዋጋዋ ከፍ ያለ መሰላት።

6) ትህነግ ኤርትራ ጋር ግንኙነት ሲጀምር ቢያንስ በአማራ ጉዳይ ገለልተኛ እንዲሆን የሚል ነው። ከዛም አብይ ፈጥኖ አልፈፀመልንም የሚሉትን የግዛት ወረራ ፈፅመው መደራደሪያ ከፍ ማድረግ ነበር። በዱባዩ የኤርትራና የትህነግ ውይይት ቁርጡ ተነገራቸው። "እንዲህ አይነት አካሄድ አይጠቅምም" ተባሉ። "የፈለጋችሁት ስልታዊ እንጅ ስትራቴጅካዊ ወዳጅነት አይደለም። የምር ሰላም ከፈለጋችሁ ከአማራ ጋር ተነጋገሩ" ተባሉ። ትህነግ ባያምንበትም ለይምሰል በሚዲያም ከሚዲያ አለፍ ካለም በምናምናቸው ሰዎች በኩል ከአማራ ጋር እየተነጋገር እንደሆነ እናሳያቸው አለ። ይህ በተነገራቸው ማግስት የትህነግ ሚዲያዎች ስለ አማራና ትግራይ ህዝብ ሰላምና ውይይት በተደጋጋሚ አወሩ። በጦርነቱ ወቅት ከትህነግ ጎን የነበሩ ትህነግ የአማራ ተወካይ ያደረጋቸው ስለ ሁለቱ ህዝብ ውይይት ፃፉ። ተናገሩ። ከዚህ ያለፈ ግን ብዙ አልተሄደበትም።

7) ኢሳያስ አብይ የትህነግን ግሪሳ ከሚያዘምትብኝ እኔ አዘምትበታለሁ ብሎ ከትህነግ ሰዎች ጋር ሲነጋገር ትህነግን ለሁለት ከፈለው። ኤርትራን እንውረር ያሉት እነ ፃድቃን ጎን በ1993 ከትህነግ የተባረሩት የድሮዎቹ አመራሮች ጭምር ተቀላቀሉ። የእነ ደብረፅዮን ትህነግ ለአብይ ሽምግልና ልኮ ወጥቶ ወርዶ ስልጣን ሲነሳው አማራ ላይ የታወጀው በፈለጉት መልኩ አልሄድ ሲል ኤርትራ ትሻለናለች አለ።

8/ኤርትራን የመረጠው ትህነግ ግን ሌላ ተስፋ ጨምሮ ነው። ባለፈው ኤርትራ ወጣት የላትም ብሎ ያቀረበ ቡድን አሁን ደግሞ "ትንሽ ከታገስን ኢሳያስ አርጅቷል። ይሞታል። ወጣቱ ጋር መግባባትም የበላይነት መውሰድም እንችላለን" ብሎ አስቦ ነው። ብዙ በተስፋ የሚያወሩት አለ።

9) አብይ አህመድ ኬንያ ላይ በብርሃኑ ጁላ በኩል፣ ሀላላ ኬላና አዲስ አበባ ራሱ በነገራቸው መሰረት የአማራ ክልል ጦርነትን ማስኬድ ሲያቅተው ደግሞ ትህነግ ሌላ አማራጮችን አስበው ነበር። የትህነግ ዩቱዩበሮች ፋኖን ደገፍን ያሉት መጨረሻ ላይ በትግሉ ነበርን ለማለት ጭምር ነው። ሌሎች ጉዳዮችም አሉ።



ቁማሩ ነገም ከነገ ወዲያም ይቀጥላል። አብይ አህመድ አማራውን መትቶ ቃል የገባላቸውን ቢፈፅም ወደ ኤርትራም አብረው መዞራቸው አይቀርም ነበር። ነገም ትንሽ ክስተት አሰላለፉን ሁሉ ትቀይራለች።

ቁማሮቹ የተሳሳቱ ቁማሮች፣ የጓዳ ስምምነት ውጤቶች ናቸው። አንተ እዘምትበታለሁ ስትል አፈሙዙ በአፍታ ወደአንተ ይዞራል። ሌላ ትጀምራለህ! የቁማር አዙሪት ነው!

አማራ "አይሆንም" ያለው ከበቂ በላይ በሆነ ምክንያት ነው!

ማይካድራ ላይ ንፁሃንን ጨፍጭፎ የሸሸው አረመኔ ኃይል በዚህ መልክ ተጋልጧል። ሱዳን የነበረው የትህነግ ጨካኝ ኃይል በሱዳን የእርስ በእርስ ጦርነት ለአልቡርሃን ቅጥረኛ ሆኖ ሲዋጋ ተማርኮ ጉዱ በቪዲዮ ቀርቧል። ጀኔራል ደጋሎ ስር ያሉ ወታደራዊ አመራሮች ይህን ጨካኝ ኃይል ከየት እንደመጣ ሲናገሩ በቪዲዮው ይሰማል። የሱዳን ሚዲያዎችም ተፈናቃይ ነኝ ብሎ የከረመው ኃይል ቅጥረኛ ተዋጊ ሆኖ መገኘቱን አጀንዳ አድርገውታል።

ባለፈው መረጃው ሲወጣ የትህነግ ሚዲያ ተከፋዮች ተከላክለውለት ነበር።
አሁን ምንም በማያደርጉት ደረጃ መጥቷል። ይህን በቅጥረኝነት የሌላ አገር ጦርነት ውስጥ የተሳተፈ ኃይል ግን ተፈናቃይ ብለው አማራ ምድር ላይ ለማስፈር እየጠየቁ ነው። አማራው አይሆንም የሚለው ከበቂ በላይ ምክንያት ይዞ ነው።

ትህነግ ሰሜን ዕዝን የመታበትን እያስጎበኘ ነው!

መከላከያ በበልፅግና የጓዳ ውል አማራ ላይ ዘምቷል። በደቡብ አፍሪካው ውል መሰረት "የጥላቻ ወዘተ"ይቆማል ቢባልም። የመቱበትን እያስጎበኙለት ነው። ከጥቃት ያዳነው አማራ ላይ ዘምቶ የመቱት ደግሞ ደሞ የፈሰሰበትን እየፎከሩበት ነው። ተቃርኖው ብዙ ትርጉም አለው።

ይች ልጅ ከውጭ አገር መጥታ የወታደር ልብስ ለብሳ እየጎበኘች ነው። የትህነግ ሰዎች ሰሜን ዕዝን አልመታንም ቢሉም በተግባር ግን የመቱበትን እያስጎበኙ ነው። አስጎብኝ ሁሉ አስቀምጠው፣ ልብስ ሰጥተው እያስፎከሩ ነው እያስጎበኙ ያሉት።

ትግሉ እንዲቀጥል ከፈለጋችሁ!

1) ግምገማ አድርጉ። ከታችኛው ርከን ጀምሮ ጥያቄውን ያቅርብ፣ ተወካዩ በየደረጃው፣ ከዛም ከፍተኛ አመራሩ ከወራት በፊት ከነበረው የተለዩ ነገሮችን በደንብ ይገምግም። በድፍረት። ከዛም ማስተካከያ እርምጃዎች በይፋ መግለጫ ይነገሩ።

2) በፋኖ ስም ዘረፋ እየፈፀመ ያለ፣ ብልፅግና ሆን ብሎ ያሰማራው ወዘተ ኃይልን በይፋ ማውገዝና ድንበር መለየት ያስፈልጋል። ህዝብ ተማርሯል። የፋኖን ስም የሚያጠፋ፣ ህዝብን የሚያማርር አጋች ቡድንን ጠላቴ ነው ብሎ ማሳየት ያስፈልጋል። በተመሳሳይ በነፍስ ግድያ፣ በስርቆት ወዘተ ሲፈለግ ፋኖን ለመጠጋት የመጣ ወዘተ ካለ በሙሉ ገምግሞ ማሰናበት ያስፈልጋል። መሳሪያ ይዞ ስለመጣ ብቻ አላማውን ይከተላል ማለት አይደለም።

3) አመራሮች አሁን ባለው ወቅት ሁሉንም ነገር መናገር አይጠበቅባቸውም። አንዳንዴ ደግሞ ከአማራ መሰረታዊ ጥያቄ ጋር የሚያጋጩ ጉዳዮች ላይ ያልተገቡ አስተያየቶች እየተሰጡ ነው። የወልቃይትና ራያን ጉዳይ ጨምሮ ከአማራ መሰረታዊ ጥያቄ ጋር የሚያጋጩ ጉዳዮችን አትነካኩ። የራያና የወልቃይት ጉዳይን ለብአዴን አሳልፋችሁ አትስጡ። የአማራን ጉዳይ እይዛለሁ የሚል ሁሉ የመጀመሪያ አጀንዳ መሆን ያለበት ነው። ሌሎች በህዝብ የሚያስተቹ፣ አከራካሪ ጉዳዮች ካሉ የግድ ዛሬ መነገር አለባቸው ማለት አይደለም። የፋኖ አመራሮች የሴራ ትንተና የመጀመሪያ የሚዲያ ትኩረታቸው መሆኑ ግዴታ አይደለም።

4) ከሚሊሻ፣ ከኃይማኖት አባት፣ ከሽማግሌ ጋር ያለውን አካሄድ ማስተካከል ያስፈልጋል። ካልሆነ አንድ፣ ሁለት፣ ሶስት እየተባለ በየጊዜው እየጨመረ ከማህበረሰብ ጋር ግጭት ያመጣል። ከህዝብ እሴት፣ ከፋኖ አላማ ጋር የማይሄዱ ጥፋቶች ከተፈፀሙ ተገቢ እርምጃ መውሰድና ማሳወቅ ይገባል።

5) እንደግፋችኋለን የሚሏችሁን የቲክቶክ፣ የፌስቡክ፣ የዩቱዩብ ወገኖች በተናጠል መረጃ አትስጧቸው። በእናንተ ስም ሌሎችን እንዲሰድቡ አትፍቀዱ። እናንተም ጋር ነገ ይመጣሉ። ከሰሟችሁ "ተውልን" በሏቸው። እንደ ትግል መጠላለፉ እንቅፋት ሆኖብናል በሏቸው።

6) አንድነት እንዲሁ ላይመጣ ይችላል። በአንዳንድ ጉዳዮች ጀምሩት። ለምሳሌ በጋራ ጉዳይ ላይ በየሳምቱ የጋራ መረጃ ስጡ። እንደ መግለጫም ሊሆን ይችላል። ይህ ተቀራራቢ የመረጃ ፍሰት እንዲኖር ያደርጋል። ለልዩነት መሰረቱ ሚዲያ ጭምር እንደመሆኑ ተቀራራሚ መረጃ፣ ተቀራራቢ ግንዛቤ እንዲኖር ያደርጋል።

7) የተለያየ አጀንዳ ለምሳሌ የጎጥ፣ የስልጣን፣ የዝና ወዘተ ፍላጎት ይዘው የተጠጓችሁን አጥሩ።

ካልሆነ በርካታ ኃይሎች እንደ ቅርጫ ሊከፋፈሏችሁ ተነስተዋል። እንደ አማራ ብቻ ሳይሆን ፖለቲካው በአገር ደረጃ ውዥንብር ውስጥ ነው። የተለየ ፈተና ውስጥ አይደላችሁም። ሁሉም ኃይል ከእምነት ተቋሞ እስከ ማህበራት ከፖለቲካ እስከ ሲቪክ ተቋም ፈተና ውስጥ ነው። እናንተ አንዱ ተፈታኝ ናችሁ። ራሳችሁን፣ የህዝብን ሁኔታ፣ የቱ አከሰረን፣ የቱ አተረፈን ብላችሁ ገምግሙና ፈተናውን እለፉ። በተለይ በተለይ መጓተቱ ለአማራ ህዝብ ሌላ እዳ እንዳያመጣ መጠንቀቁ ተገቢ ነው።

ጉድ ተመልከቱ!

የትግራይ ወጣት በሙሉ በማስታወቂያ ወደ አማራ መሬት ግባ ተብሏል።

ሰሞኑን ተፈናቃይ ይመለስ ተባለ። ሽማግሌዎች የሚያውቁትን ለዩ። ጠለምትን የማያውቀውን "ይህ እኛ ጋር አልነበረም" አሉ። ሆኖም ትህነግ ያመጣው ሁሉ እንዲገባ ተደረገ። ይህን ያየው ትህነግ የትግራይን ወጣት በስልክ ተመዝገቡ እያለ ነው። ወደዚህ ስልክ የደወሉ ሰዎች "ተፈናቃይ ነኝ በል" እየተባሉ መታወቂያ እየተሰራላቸው ነው።

በቅርቡ ኮሚቴ ተብሎ በተወሰነው መሰረት ትህነግ/ህወሓት ለመከላከያ ተፈናቃይ ያስመዘግባል ነበር የተባለው። አሁን ግን ትግራይ ውስጥ በሌብነት ያስቸገረውን፤ ስራ አጡን፣ ሌላውንም በስልክ እየመዘገበ ነው። ተፈናቃይ ሲታጣ ስራ አጡን በስልክ እየመዘገበ ይገኛል። ይህ ቤት ለቤት ከተደረገው ቅስቀሳ ባሻገር ነው። የትግራይ ስራ አጥ ሁሉ ወደ አማራ ክልል ግባ ተብሎ እየተመዘገበ ነው።

ትህነግ የውሎ አበል ከፍሎ በየወረዳው እየደወሉ ወጣቱን የሚመዘግቡ አዘጋጅቷል። በውስጥ መስመርና ግሩፕ እየተላከ ወጣት አምጡ እየተባለ ነው። ይህ አልበቃቸው ብሎ ነው በፌስቡክ ወደአማራ ክልል ሄዶ የሚሰፍር ይፈለጋል እየተባለ አድራሻ እየተለጠፈ የሚገኘው። ይህን በጅምላ የሚያመጡትን ሽማግሌዎች አናውቀውም ሲሉ ደግሞ ብልፅግና "ለሰላም ሲባል ወዘተ" እያለ አማራን መስፈሪያ አድርጎታል።

ራሱ ትህነግ አደናቅፎታል‼

ትህነግ ሲፎክርበትና ሲያምታታበት የከረመውን በ'ተፈናቃይ' ስም ታጣቂ የማስገባት ሂደት ራሱ አክሽፎታል።

በራያ ያደረገው ወረራ እየታወቀ ጠለምት ላይም ተፈናቃይ ልመልስ ሲል በጊዜው ተደናግረው የወጡ ወርቅ ቆፋሪዎችን ይሆናል በሚል የጠለምት አማራ በጊዜው ወደ ትግራይ የሄዱት እነማን እንደነበሩ ስለምናውቃቸው ከየቀበሌው ሰዎችን ወክለን እንለይ በሚል ሆደ ሰፊነት በርካታ የትግራይ ተወላጆችን ተቀብለው እያስተናገዱ ነበር።

ይሁን እንጂ በዛሬው ዕለት ትክክለኛው የትህነግ ዓላማና ፍላጎት ተገልጧል። ከሁሉም ቀበሌዎች የተመረጡ ሽማግሌዎች እንዳረጋገጡት ትህነግ ሦስት አይነት ቡድኖችን ይዞ መጥቷል።

የመጀመሪያው በጠለምት ሽማግሌዎች ነዋሪ የነበሩ መሆናቸው የተመሰከረላቸው የትግራይ ተወላጆች ሲሆኑ እነዚህ ወደ ቀደመ ቀያቸው እንዲመለሱ ተደርጓል። ከተመለሰት መካከል ትጥቅ መፍታት የነበረባቸው ያልፈቱ በርካታ ሚሊሻዎች ይገኙበታል። ሆኖም ትህነግ በሁለተኛ ዙር ጠለምትን ወርረው የነበሩ የትህነግ አመራሮችን ከማቅረቡም በላይ በሦስተኛ ዙር የሚገቡ በሚል ጠለምትን በጦርነቱ ወቅት ብቻ የረገጡት የታወቁ ዲሽቃና ሞርታር ተኳሾችን ሳይቀር የያዘ የወራሪው ወታደራዊ አባላትን ለማስገባት አስተዋውቋል።

የጠለምት ሕዝብም የሁለተኛና የሦስተኛ ዙር ተመላሽ የተባሉትን ቡድኖች ማንነት በግልጽ ያስረዳ በመሆኑ ትህነግ ደግሞ የወረራ አላማውን የሚያስፈፅምባቸው አካላት የማይገቡ ከሆነ አጠቃላይ ሂደቱ ይቋረጥ በሚል በሕዝብ ፊት ወስኗል።

በሌላ በኩል በአገር ሽማግሌ ተለይተው የገቡት የትግራይ ተወላጆች እየተቧደኑ የጠለምት አማራዎችን ማጥቃት የጀመሩ ሲሆን ለአብነትም የጠለምት አማራ ማንነት አስመላሽ ኮሜቴ አባላትንና ንፁሃንን ከትላንት ጀምሮ ለማካሄድ ሲሞክሩ የቆዩ ሲሆን በዛሬው ዕለት የኮሚቴው ፀኃፊ የሆነው መብራት አዲስ ላይ አካላዊ ጉዳት ማድረሳቸው ታውቋል። ይህ አይነት ጥቃት ህዝብ በጥቃቱ ስጋት ተፈናቅሎ ትህነግ አካባቢውን ለመያዝ የሚጠቀመው ስልት ነው ተብሏል።