Skyline media

የአፍሪካ ሀገራት በሀገር ውስጥ ምንዛሬ እንዲገበያዩ ጥሪ ቀረበ

በ57ኛው የአፍሪካ የገንዘብ፣ የዕቅድ እና ኢኮኖሚ ልማት ሚኒስትሮች ጉባኤ ላይ የተሳተፉ ባለሙያዎች የአፍሪካ መንግስታት የንግድ እና ሌሎች ግብይቶችን በአገር ውስጥ ምንዛሬዎች ለመፍታት አማራጮችን እንዲፈልጉ አሳስበዋል። የሀገር ውስጥ ምንዛሪ ፋይናንስን ማስቀደም የአፍሪካን ኢኮኖሚ ከውጭ ጥገኝነት ለመጠበቅ እና የበለጠ ጠንካራ የፋይናንሺያል ስነ-ምህዳር ለመፍጠር ንቁ እርምጃ ነው ሲሉ የተባበሩት መንግስታት የአፍሪካ ኢኮኖሚክ ኮሚሽን ዋና ኢኮኖሚስት ሃናን ሞርሲ በስብሰባው ተናግረዋል።

ሌላው በአፍሪካ ልማት ላይ ለውጥ የሚያመጣው የፓን አፍሪካ የክፍያ ስርዓት እድገት ሲሆን ይህም በአገር ውስጥ ምንዛሬዎች መገበያየት ያስችላል” ያሉት ሞርሲ፣ አፍሪካ በዩናይትድ ስቴትስ ዶላር ላይ ከፍተኛ ጥገኛ መሆኗ ኢኮኖሚያዊ ተጋላጭነትን እንዳስከተለ ተናግረዋል። የአፍሪካ ንግድ ፖሊሲ ማዕከል አስተባባሪ አቶ መላኩ  ደስታ፣ አፍሪካ የምትገበያይበት እንደ ዩናይትድ ስቴትስ ዶላር አህጉሪቱን በዓመት 5 ቢሊዮን ዶላር ያስወጣል።

አንድ የአፍሪካ መገበያያ ገንዘብ ንግድን ለማሳደግ፣ በአፍሪካ ህብረት አባላት መካከል ያለውን የኢኮኖሚ ትብብር ለማሳደግ እና በአህጉሪቱ ፈጣን እድገትን እንደሚያበረታታ ሽንዋ ዘግቧል። የግብይት ወጪዎችን ለመቆጠብ ትልቅ እድሎች እንዳሉ እና የአፍሪካ ኩባንያዎችን የበለጠ ተወዳዳሪ ብሎም እርስ በርስ ለመገበያየት ያስችላል ተብሏል።

ለበርካታ አስርት ዓመታት የአፍሪካ መንግስታት በአህጉሪቱ ውስጥም ሆነ ከአለም አቀፍ አጋሮች ጋር በውጭ ምንዛሬዎች ማለትም በዩናይትድ ስቴትስ ዶላር፣ በዩሮ እና በመጠኑም ቢሆን የእንግሊዝ ፓውንድ ይገበያሉ ይህ ጥገኝነት ታሪካዊ የኢኮኖሚ ትስስር፣ ከቅኝ ግዛት በኋላ የባንክ ተቋማት እና የአለም አቀፍ የንግድ ዘይቤዎች ውጤት ነው። የአፍሪካ አህጉራዊ ነፃ የንግድ ቀጠና (AfCFTA) ሴክሬታሪያት ዋና ጸሃፊ ዋምከለ ሜኔ፥ አፍሪካ ከወዲሁ ወደ አንድ ገንዘብ እየተሸጋገረች ትገኛለች ብለዋል።

@Addis_News

የቀይ ባህር ጉዳይ በ2014 የምህረት አመት ላይ የተነሳ ሀሳብ ነው።

ነገረ ጉዳዩ አዲስ አይደለም። የዛሬ አራት ዓመት ነበር የተነሳው።ክቡር ጠቅላይ ሚስተሩ በጠቅላይ ሚኒስትር ፅ/ቤት ለከፍተኛ የመንግስት ባልስልጣናት ያነሱት። “መሞት ካለብኸ ለቀይ ባህር ተዘጋጅ” ያሉት። በወቅቱ በአንድ ንግግራቸው ላይ ስለ “ዳቦና ሙዝ” ተናግረው ነበረና።
“ዳቦ በሙዝ” ብሉ ተባልን ብሎ አገር ምድሩ ድብልቅልቁን ሲያወጣው። ጠቅላዬ እንዲህ አሉ ቃል በቃል እጠቅሳለሁ "እኔ እንደ ጎረቤት አገሮቻችን ስራ ስር ብሉ አልኩኝ እንዴ?" ይኸን ያኸል አቧራ የሚያስነሳ ማለታቸውን በወቅቱ በፅ/ቤቱ የነበርን እናስታውሳለን። ሰለሆነም የቀይ ባህር ጉዳይ የጊዜ ጉዳይ ብቻ ነው የሚመስለኝ

የኢትዮጵያ መልከአምድራዊ አቀማመጣ ብቻ። በአፍሪካ ቀንድ መገኘቷ ብቻ። ጂዮፓለቲካዊ አቀማመጧ ብቻ ጠላት ያበዛባት ይመስለኛል። ነገር ግን የቀይ ባህር ጉዳይ መቼ? እና እንዴት ? የሚለው ግን በደንብ መታሰብ ያለበት ይመስለኛል። የኋለኛው ጥፍት ከበፊቱ ጥፍት እንዳይበልጥ ና እንዳይብስ::

በእርግጥ ጦርነት መጥፎ ነው። በጦርነት ወቅት ጠቅላዩ ወደ “ግንባር” ሲያመሩ እኔም ወደ ማይፀብሪ ግንባሪ ስጓዝ ያስተዋልኩት። ጠቅላዩ ሁለት ተዋጊ ኢሊኮፍተር እና አንድ አነስተኛ ጀት ስታንድ ባይ አዘጋጅተው ነበር በጎንደር የተገኘት፡፡ አውሮፕላን ማረፊያውም ጥቁር ክላሽ የተሸከሙ የሪፐብሊካን ወታደሮች ዙሪያውን አጥረውት ነበር። ሞገስ ባልቻ ና አገኘሁ ተሽገር ግንባር

የቀይ ባህር ጉዳይ..

@MayorBowser @Ride_Empower means drivers win, riders win, and DC wins. Is the problem that the political machine doesnt get a cut?
@nbcwashington @BillyGribbin @fox5dc @7NewsDC @wusa9 @joerogan @nytimes @wsj @washingtonpost @RepOgles @USATODAY @FoxNews

ሰበር  ዜና‼️ “ዛሬ የስካይ ዊን ኤሮኖቲክስ ኢንደስትሪን መርቀናል። ከጥቂት አመታት በፊት በሀገር ውስጥ ድሮን ስለማምረት ማሰብ የማይታሰብ ነበር። ብዙ አይነት ችሎታ ያላቸው ድሮኖችን በራሳችን ባለሞያዎች ዲዛይን አድርጎ የማምረት አቅም ትልቅ የታሪክ እጥፋት ነው። ይኽን እድገት ለማዝለቅ ቀጣይነት ባለው የምርምር ሥራ ላይ፣ ገበያ በማስፋት ተግባር ላይ እና በሀገር ውስጥ የስማርት ሴንሰር ቴክኖሎጂዎችን በማምረት ላይ መስራት ይገባናል።

እንደዚህ እና እንደሆሚቾ የተተኳሽ ኢንጂነሪንግ ፋብሪካ ያሉትን አቅሞቻችንን የምናሳድገው ግጭትን ለማቀጣጠል አይደለም። ግጭትን ለማስቀረት እንጂ።ግጭትን በሚፈልጉ ተዋንያን ፊት ግጭትን ለማስቀረት የሚችል አቅም በመፍጠር ሰላም እና መረጋጋትን ለማፅናት ነው ፍላጎታችን-ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አሕመድ(ዶ/ር)

የአልጀርሱን ስምምነት እና የኤርትራ-ኢትዮጵያ የድንበር ኮሚሽን ውሳኔን መቀልበስ ከህጋዊ፣ ዲፕሎማሲያዊ እና ጂኦፖለቲካዊ ጉዳዮች አንፃር እጅግ ውስብስብ ቢሆንም ኢትዮጵያ በርካታ መንገዶችን ልትከተል ትችላለች።

1. ዲፕሎማሲያዊ ድርድር ከኤርትራ ጋር

• የሁለትዮሽ ውይይት፡ አወዛጋቢውን የድንበር አካባቢዎችን በተመለከተ ኢትዮጵያ ከኤርትራ ጋር ቀጥተኛ ድርድር ልትፈልግ ትችላለች።

• የኢኮኖሚ እና የፖለቲካ ማበረታቻዎች፡- ኤርትራ በማሻሻያ እንድትስማማ ለማበረታታት ኢትዮጵያ የኢኮኖሚ ትብብርን፣ የንግድ ስምምነቶችን እና የደህንነት አጋርነቶችን መጠቀም ትችላለች።

• ክልላዊ ሽምግልና፡ የአፍሪካ ህብረት (AU) ወይም እንደ ኢጋድ ያሉ የክልል አካላት አዲስ ስምምነትን ሊሸምግሉ ይችላሉ።

2. ህጋዊ ተግዳሮቶች እና አለምአቀፍ ተሟጋችነት

• የኢትዮ-ኤርትራ ድንበር ኮሚሽን ውሳኔ እንደገና መተርጐም፡ ኢትዮጵያ ውሳኔው ተግባራዊ ሊሆን የማይችል እና መሬት ላይ ያለውን ሰብዓዊ እውነታ የሚጻረር ነው ብላ ልትከራከር ትችላለህ።

• ለተባበሩት መንግስታት ድርጅት ይግባኝ፡- ኢትዮጵያ በተባበሩት መንግስታት ደረጃ ውሳኔውን እንዲገመገም ግፊት ማድረግ ትችላለች፣ ይህም የበለጠ ተለዋዋጭ ትርጓሜ እንዲኖር መከራከር ይቻላል።



3. የመንግሥት/ፓርላማ ግምገማ

• የፓርላማ ግምገማ፡ የኢትዮጵያ ፓርላማ የአልጀርሱን ስምምነት አፈጻጸም በይፋ ውድቅ ማድረግ ወይም ማሻሻል ይችላል።

• ህዝባዊ ቅስቀሳ፡ የኢትዮጵያ ህዝብ ውሳኔውን አጥብቆ የሚቃወም ከሆነ መንግስት ይህንን መሰረት አድርጎ እንደገና ድርድር ሊጠይቅ ይችላል።

4. ስልታዊ መዘግየቶች እና በመሬት ላይ ያሉ እውነታዎች

• ኢትዮጵያ አዲስ ሰፈራ በመፍጠር ወይም የግዛት ይገባኛል ጥያቄዎችን በማጠናከር አፈጻጸሙን ሊያዘገይ ይችላል፣ አወዛጋቢ አካባቢዎችን መቆጣጠር ያስፈልጋል።

• አወዛጋቢ በሆኑ አካባቢዎች መሰረተ ልማቶችን እና አስተዳደርን ማስፈን ለኤርትራ የኢትዮጵያን ጥያቄ መቀልበስን የበለጠ ከባድ ያደርገዋል።

5. ወታደራዊ እና የደህንነት ግምት

• ቀጥተኛ ወታደራዊ እርምጃ በጣም አደገኛ ቢሆንም፣ ኢትዮጵያ በድርድር ውስጥ ወታደራዊ ይዞታዋን ከፍ ለማድረግ ትችላለች። ይህም የመደራደር አቅሟን ያሳድጋል።

• አለም አቀፍ ጫና፡ የተባበሩት መንግስታት ድርጅት እና የአፍሪካ ህብረትን ጨምሮ የአለም አቀፉ ማህበረሰብ ማንኛውንም የአንድ ወገን ውሳኔ አለመቀበል ወይም አይሆንም ሊሉ ይችላሉ።

• የኤርትራ ተቃውሞ፡ ኤርትራ በውሳኔው ላይ ካላት ጠንካራ አቋም አንፃር እንደገና ለመደራደር ላትስማማ ትችላለች። ሆኖም የኢኮኖሚ ጫናውን ማጠናከርና ወታደራዊ ስጋትን መደቀን በጫና ወደ ድርድር ለማምጣት አይነተኛ ሚና ይጫወታል።

• ቀጠናዊ መረጋጋት ስጋቶች፡- ማንኛውም የጥቃት እርምጃ ወደ አዲስ ግጭት ሊያመራ ይችላል፣ የአፍሪካ ቀንድ አለመረጋጋት ሊያባብስ ይችላል።

ለኢትዮጵያ በጣም አዋጭ የሆነው አካሄድ ዲፕሎማሲያዊ እና ህጋዊ ስልቶችን በመከተል የኢኮኖሚ እና ክልላዊ አጋርነቶችን በመጠቀም የድንበሩን ጉዳይ እንደገና ለመደራደር ቀጥተኛ ወታደራዊ ግጭትን እንዳይጀመር አዲሱን የኢትዮጵያ ህዝብ ትክክለኛ ሠላምንና ልማትን ማስቀጠል የሚችል የመደራደት ሃሳብ ማመንጨት ይፋ ማድረግ ይቻላል ነው።