Lawyer_Henok ⚖️Ethio Law🥇ኢትዮ ሕግ

ሰ.መ.ቁ 248877 ጥቅምት 29 ቀን 2017 ዓ . ም-   የወራሽነት ማስረጃ የወሰደ ሰው በሕግ በታወቀ ጋብቻ ውስጥ ወይም እንደ ባልና ሚስት ግንኙነት ወይም ከሁለቱ በአንዱ በሕግ በሚታወቅ ግንኙነት ውስጥ እንዳልተወለደ ከተረጋገጠ የሟች ልጅ እንደሆነ በመግለጽ ከአዲስ አበባ ከተማ መጀመሪያ ደረጃ ፍርድ ቤት የሟች የመጀመሪያ ደረጃ ወራሽ ነው ተብሎ የተሰጠ ማስረጃ ጸንቶ ሊቀጥል የሚችለው ሟች ልጄ ነው በማለት የተቀበሉት ስለመሆኑ በቤተሰብ ሕጉ አንቀጽ 131 እና ተከታዮቹ ድንጋጌዎች መሠረት እና በቤተሰብ ሕጉ አንቀጽ 143 እና ተከታዮቹ መሠረት አባትነት በፍርድ ቤት ውሳኔ የሚታወቅባቸው ሁኔታዎች መኖራቸውን በመግለጽ በማስረጃ የተደገፈ ክርክር ሲቀርብ መሆኑን: ሰዎች የወራሽነት ማስረጃ የሚወስዱት መብት ለማቋቋም በማሰብ እንደመሆኑ ይህን ማስረጃ በመጠቀም በሚደረግ ተግባራት የሶስተኛ ወገኖች መብቶች ሊነካ የሚችልበት ሁኔታ ሊፈጠር እንደሚችል ከግምት በማስገባት ማስረጃውን የሚሰጠው ፍርድ ቤትም የወራሽነት ማስረጃ ሲሰጥ ጠያቂዎቹ ከሟች ጋር አለን የሚሉትን ግንኙነት በተገቢው ማስረጃ እንዲያረጋግጡ ማድረግ እንደሚኖርበት: በዚሕ አግባብ ተረጋግጦ የተሰጠ የወራሽነት ማስረጃ መሆኑን ማስረጃው የተሰጠው ሰው ባላስረዳበት ሁኔታ ማስረጃውን በመቃወም ክስ ያቀረበ ሰዉ ክስ የማቅረብ መብቱ በይርጋ የታገደ ነው የመካድ ክስ እንዲያቀርብም ሊፈቀድለት አይገባም በሚል የሚሰጥ ውሳኔ መሰረታዊ የሆነ የሕግ ስሕተት የተፈጸመበት መሆኑን በመግለጽ አስገዳጅ የሆነ የሕግ ትርጉም ሰጥቶበታል፡፡👇👇👇
https://t.me/ethiolawtips

ስለ ውርስ ይርጋ የተሰጠ ውሳኔ አግባብነት /የሕግ ጉዳይ/

የፌደራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት በሰ/መ/ቁ 243973 ጥቅምት 6 ቀን 2017 ዓ.ም በአመልካች እነ ወ/ሮ ጠይባ መሐመድ እና በተጠሪ አብዱልዋሀብ መሐመድ መካከል በሰጠው ውሳኔ ወራሽነት ማስረጃ ይዞ ወይም አሳውጆ ነገር ግን ውርሱ ሳይጣራ ወይም ንብረቱን በእጁ ሳያስገባ ሦስት ዓመት ካለፈ ውርስ የመካፈል መብቱ ያልፍበታል ወይም በይርጋ ቀሪ ይሆናል ሲል ወስኗል። ይህ ውሳኔ ምን ያህል ተገቢ ነው?

ፍርድ ቤቱ ውሳኔውን ሲጽፍ በትንታኔው መጨረሻ ላይ በፍትሐብሔር ሕግ ቁጥር 1000 /1/ መሠረት የወራሽነት ክስ በሦስት ዓመት ውስጥ ካልቀረበ ተቀባይነት እንደሌለው አስቀምጧል። ሦስት ዓመቱ የሚቆጠረው ከመቼ ጀምሮ ነው ለሚለው ጥያቄ ከሳሹ ሁለት ነገሮችን ባወቀ በሦስት ዓመት ውስጥ መክሰስ አለበት ብሏል። እነኚህም 1ኛ/. እሱ እራሱ የወራሽነት መብት ያለው መሆኑን እና 2ኛ/. ንብረቱ በሌላ ሰው ማለትም በተከሳሹ መያዙን ናቸው። እነኚህን ባወቀ በሦስት ዓመት መክሰስ አለበት ብሏል። በዚህ መሠረት ውርስ ሳይጣራ ወራሽነት መብቱን አሳውጆ ብቻ ንብረቱን በእጁ ያላስገባ ሰው ከሦስት ዓመት በኋላ አካፍሉኝ ብሎ መጠየቅ አይችልም የሚል ውሳኔ ሰጥቷል።

ይህንን በሚመለከት የፍትሐብሔር ሕጉ በቁጥር 999 የወራሽነት ጥያቄ ክስ ምን እንደሆነ ትርጉም ይሰጠዋል። የወራሽነት ጥያቄ ክስ ማለት እውነተኛው ወራሽ በሌላ ዋጋ ያለው የወራሽነት ማስረጃ ሳይኖረው ውርሱን ወይም ከውርሱ አንዱን ክፍል በእጁ ባደረገ ሰው ላይ ወራሽነቱ እንዲታወቅለትና ንብረቶቹን እንዲመልስ የሚያቀርብበት ክስ ነው። የወራሽነት ጥያቄ ክስን በሚመለከት የፍትሐብሔር ሕግ ቁጥር 998 /1/ እንዲህ ዓይነት ክስ በቀረበላቸው ጊዜ ዳኞች ያላግባብ የተሰጠውን የወራሽነት ምሥክር ወረቀት ሊሠርዙት እንደሚችሉ ይደነግጋል። ስለዚህ ሁለቱን አንቀጾች አንድ ላይ ስናገናዝብ የወራሽነት ጥያቄ ክስ ማለት ያለ አግባብ ወራሽነቱን አሳውጆ የውርስ ሀብት የያዘ ሰው የምሥክር ወረቀቱ እንዲሠረዝበትና ንብረቱን እንዲመልስ እውነተኛው ወራሽ የሚያቀርበው ክስ ብቻ ነው እንጂ ማንኛውም የውርስ ልካፈል ጥያቄ አይደለም። ሰበር ፍርድ ቤቱ ግን ማንኛውንም የውርስ አካፍሉኝ ጥያቄን የወራሽነት ጥያቄ ክስ አድርጎ መውሰዱ ትክክለኛ አይደለም። ውርስ ሳይጣራ የሚቀርብ ማናቸውም የውርስ ልካፈል ጥያቄ በሦስት ዓመት ውስጥ መቅረብ አለበት የተባለው የተሳሳተ ነው።

ፍርድ ቤቱ የኢትዮጵያ የውርስ ሕግ የጀርመንን ሕግ መሠረት በማድረግ የተቀረጸ መሆኑን ካተተ በኋላ የኢትዮጵያ ሕግ የሚዛመደው ከእንግሊዝ ሕግ ጋር ነው በማለት የደረሰበት ድምዳሜም አሳማኝ አይደለም። በዓለም ላይ ሦስት ዓይነት የውርስ ማስተላለፊያ መንገዶች መኖራቸውን አትቶ እነኚህም 1ኛ/. ሞትን ተከትሎ በቀጥታ ለወራሾች የሚተላለፍበት፣ 2ኛ/. የወራሾች ፈቃደኝነት ተረጋግጦ የሚተላለፍበት እና 3ኛ/. ውርሱ እስኪጣራ ድረስ ንብረቱ በሌላ ሰው እጅ ቆይቶ የማጣራቱ ሂደት ካለቀ በኋላ ለወራሾቹ የሚዘዋወርበት መሆኑን ገልጿል። ከእነዚህ ውስጥ የጀርመኑ የሚከተለው ሞትን ተከትሎ ወዲያውኑ ለወራሾች የሚተላለፍበትን የመጀመሪያውን ሥርዓት ነው ሲል አስቀምጧል። በመቀጠልም የኢትዮጵያ ግን የሚዛመደው ከሦስተኛው ዓይነት የእንግሊዝ ሕግ ጽንሰ ሀሳብ ጋር ነው ብሏል። ለዚህም ሰፋ ያለ ትንታኔ አቅርቧል።

ይሁን እንጂ የኢትዮጵያ የውርስ ሕግ የጀርመንን መሠረት በማድረግ የተቀረጸ ሆኖ ሳለ ከዚያ የተለየ ሊሆን የሚችልበት ምክንያት አሳማኝ አይደለም። እንዲያውም የፍትሐብሔር ሕጉ አንቀጽ 826 /1/ አንድ ሰው የሞተ እንደሆነ በሞተበት ጊዜ ዋናው መኖሪያ ስፍራው በሆነ ቦታ የሟቹ ውርስ እንደሚከፈት ይደነግጋል። ከዚህ የምንረዳው በኢትዮጵያ ውርስ የሚከፈተው በሌላ የሽግግር ሥርዓት ሳይሆን ያለምንም ቅድመ ሁኔታ ሟች እንደሞተ ወዲያውኑ በሚኖርበት ቤት መሆኑን ነው። ስለዚህ የኢትዮጵያ የውርስ ሕግ የሚቀራረበው ከዛው ከተወሰዱበት ከጀርመን እንጂ ከእንግሊዝ ሕግ ጋር ሊሆን አይችልም። ከዚህ ጋር በተጣጣመ የፍትሐብሔር ሕጉ አንቀጽ 1124 /1/ ውርስ ከተከፈተ በኋላ አንድ ወራሽ በውርስ የሚያገኘውን መብት በከፊል ወይም በሙሉ ለሌላ አሳልፎ መስጠት ይችላል ይላል። አንቀጽ 826 እና 1124 /1/ አንድ ላይ ስናናብባቸው አንድ ሰው ሲሞት ያለምንም ቅድመ ሁኔታ ውርሱ እንደሚከፈት፣ ወራሹም ወዲያውኑ (ከማሳወጁም በፊት) በውርስ መብት እንደሚያገኝ እና ይህንንም ለሌላ ሰው ማስተላለፍ እንደሚችል ነው። ስለዚህ በኢትዮጵያ ሕግ ውርሱ ለወራሾች የሚተላለፈው ሞትን ተከትሎ በቀጥታ ነው። ይህ ከሆነ ደግሞ ማንኛውም ወራሽ በሦስት ዓመት ውስጥ ካልጠየቀ መብቱን ያጣል የሚለው አተረጓጎም ትክክል አይደለም። በሕግ የተገኘ መብት ለሌላ እስካልተላለፈ ድረስ እንዲሁ ሊጠፋ የሚችል ነገርም አይደለም። ይህ ዓይነቱ አተረጓጎም ድጋሚ በደንብ እየታየ ሊስተካከል ይገባል።

እንዲህ ዓይነት አተረጓጎም በሀገር ላይ እና በሕብረተሰቡ አኗኗርና ባህል ላይ የከፋ ውጤት ይዞ ሊመጣ እንደሚችል ሊስተዋል ይገባል። ልጆች ከወላጆቻቸው መካከል አንዳቸው ሲሞቱ የቀረውን አስቀምጦ በመጦር ፈንታ ሦስት ዓመት ሳያልፍ መብቴን ልጠየቅ በሚል ወላጆቻቸውን በስተእርጅና እንዲከሱ፣ ንብረት እንዲካፈሉ፣ ለእንግልት እንዲዳርጉ ያደርጋል። በቤተሰብ መካከል መተማመንን የሚያጠፋም ነው። ንፁሀንን የሚጎዳና የውርስ ሀብት አላካፍልም ብለው ለሚክዱና በሸፍጥ ለሚከራከሩ የተሻለ ዕድል የሚሰጥም ነው። ስለዚህ አሁን ሰበሩ ፍርድ ቤት በዚህ ጥያቄ ላይ ያለውን ጉራማይሌ አተረጓጎም አንድ ወጥ ለማድረግ መሥራቱ ጥሩ ጅምር ቢሆንም ይህንን አተረጓጎሙን በቶሎ ሊያስተካክለውና ሊያዳብረው ይገባል። ዩኒቨርስቲዎችና የሕግ ሙያ ማኅበራትም የተለያየ ዐውደ ጥናቶችንና ኮንፍረንሶችን ከፍርድ ቤቱ ጥናትና ምርምር ክፍል ጋር በመተባበር ሊያዘጋጁና ሊያግዙ ይገባል።
በጠበቃ ታምራት ኪዳነማርያም
Join👇
https://t.me/ethiolawtips

#የሰበር መዝ/ቁ 240242
~ግንቦት 29/2016ዓ.ም~
`````````````````````
የማይንቀሳቀስ ንብረት ላይ የሚደረግ የ አደራ ውል የግድ በፅሁፍ ሊደረግ የማይገባ ስለመሆኑ እና አንዲህ አይነት ዉል (ይዞታ ላይ ወይም የማይንቀሳቀስ ንብረት ላይ የሚደረግ የ አደራ ዉል) ንብረቱን ሌላ ሰው ለግዜው አንዲጠብቅ አንጂ የማስተላለፍ ዉጤት ያለው ባለመሆኑ ዉሉ የ ፍታብሔር ሕግ ቁጥር 1723(1) በሚደግገው መሰረት በፍርድ ቤት ወይም ውል ለማዋዋል ስልጣን ባለው አካል ፊት የግድ መደረግ የሌለበት ስለመሆኑ የፌደራል ጠ/ፍ/ቤ/ሰበር ሰሚ ችሎታ በመዝገብ ቁጥር - 240242 (ያልታተመ) ላይ በ ቀን - 29/09/2016 አ.ም አስገዳጅ ትርጉም ሰጥቷል::

ወራሽነት ማረጋገጫ የያዘ ሰው በማናቸውም ጊዜ ንብረት መካፈል ይችላል የሚለው ውሳኔ ተሽሯል።
የፌደራል የሰበር ሰሚ ችሎት ጥቅምት 6 ቀን 2017 ዓ.ም በዋለው ችሎት የወራሽነት የምስክር ወረቀት የያዘ ሰው በማንኛውም ጊዜ የውርስ ንብረት ጥያቄ ማንሳት ይችላል ተብሎ ከዚህ ቀደም በሰበር በመ/ቁ 205248፣ መ/ቁ 44237፣ 38533 የተሰጡ ውሳኔዎችን አሻሽሏል። በሌላ ልዩ ሕግ የተደነገገው እንደተጠበቀ ሆኖ የወራሽነት ጥያቄ በፍ/ሕ/ቁ 1000 በተመለከተው የጊዜ ገደብ በይርጋ ይታገዳል። የውርስ ማጣራት ተጠናቆ ንብረቱ የጋራ ባልሆነበት ሁኔታ የወራሽነት ምስክር ወረቀት በመያዝ ብቻ የፍ/ሕ/ቁ 1062 መሠረት በማድረግ ያለጊዜ ገደብ የክፍፍል ጥያቄ ሊነሳ አይችለም የሚል የሕግ ትርጉም ተሰጥቷል።
የውሳኔውን ይዘት ከዚህ ይመልከቱ


https://www.abyssinialaw.com/know-your-rights/case243973-inheritance-claim-timing-revoked
Join👇👇
https://t.me/ethiolawtips

የሚኒስሮቹ አሿሿም የህጋዊነት ጥያቄ አስነሳ!

በትላንትናው ዕለት ማለትም ጥቅምት 9/2017 ዓ.ም የኢፌዴሪ ጠቅላይ ሚኒስትር ዶ/ር ዐብይ አህመድ ሦስት ሚኒስትሮችን መሾማቸው ዋነኛ ዜና ሆኖ ውሏል። ከዛም ባሻገር ህጋዊነቱ ላይ ጥያቄ ተነስቶበታል፣ በመሆኑም ጉዳዩ አከራካሪ ሆኗል። ይህን ሁኔታ ተከትሎም የህግ ምሁራን የተለያዩ ሚዲያዎችን በመጠቀም ሙያዊ አስተያየትና ማብራሪያ በመስጠት ላይ ይገኛሉ።

በዚህም ምክንያት በርካታ ጥያቄዎች መነሳት ጀምረዋል፣ ከእነዚህም መካከል ጠቅላይ ሚኒስትሩ ሚኒስትሮችን በቀጥታ መሾም ይችላልን? በአንድ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ውስጥ ባልና ሚስትን መሾምስ የጥቅም ግጭት/Conflict of Interest አያስከትልምን? በሀገሪቱ ብቃት ያለው ሰው ጠፍቶ ነው ወይ የአንድ ቤተሰብ አባላትን በካቢኔያቸው ውስጥ ለመሾም የተገደዱት? ወዘተ. የሚሉት ይገኙበታል።

እኔም የህገ መንግስቱን ድንጋጌዎች መሠረት በማድረግ እንደ አንድ የህግ ባለሞያ ሀሳቤን እንደሚከተለው ለመግለጽ ወደድሁ። ጠቅላይ ሚኒስትሩ ሚኒስትሮችን በዕጩነት ለሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት አቅርቦ ያጸድቃል እንጂ በቀጥታ የመሾም ስልጣን የላቸውም። አይደለምና የሚኒስትሮች ምክር ቤት አባል የሚሆኑ ሚኒስትሮችን ቀርቶ የሚኒስትሮች ም/ቤት አባል የማይሆኑ ኮምሽነሮችን መሾም አይችልም።

ለምን የተባለ እንደሆነ የህገ መንግስቱ አንቀጽ 74(2) ጠቅላይ ሚኒስትሩ የሚኒስትሮች ም/ቤት አባሎችን ከሁለቱ ምክር ቤቶች አባላት ወይም ለስራው ብቃት ካላቸው ሌሎች ግለሰቦች መካከል ለሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት በእጩነት አቅርቦ ሹመታቸውን ያስጸድቃል በማለት ይደንግጋል እንጂ ሚኒስሮችን ራሱ እንዲሾም ስልጣን አልሰጠም።

ህገ መንግስቱ በዚህ ብቻ ሳይወሰን በአንቀጽ 55(13) ላይ የሕዝብ ተወካዮች ም/ቤት የፌዴራል መንግስት ፍርድ ቤት ዳኞችን፣ የሚኒስትሮች ምክር ቤት አባላትን፣ የኮምሽነሮችን፣ የዋና ኦዲተርን እንዲሁም የሌሎች ሹመታቸው በምክር ቤት መጽደቅ ያለበትን ባለስልጣኖች ሹመት ያጸድቃል ስለሚል ከእነዚህ ህገ መንግስታዊ ድንጋጌዎች አንጻር ካየነው በጠቅላይ ሚኒስትሩ የተሰጠው ሹመት ህጋዊ መሆኑ ላይ ጥያቄ ያስነሳል።

በሌላ በኩል በአገሪቱ ያን ያህል ሰው የጠፋ ይመስል የተወሰኑ ሰዎችን ከአንዱ መስሪያ ቤት ወደ ሌላኛው መስሪያ ቤት እያዘዋወሩ መሾሙስ ተገቢ ነውን ለሚለው ጥያቄም መልሴ በፍጹም አይደለም የሚል ይሆናል። በተለይም የአንድ ቤተሰብ አባላት በአንድ ካቢኔ ውስጥ ወሳኝ በሆኑ ሀገራዊ ጉዳዮች ላይ እንዲወስኑ ማድረግ የጥቅም ግጭት የሚያስከትል መሆኑ አይቀርም።

ከሁሉም በላይ ግን ባል ሚኒስትር ሆኖ የሰራበትን መስሪያ ቤት ሚስት ሚኒስትር ሆና ስትሄድ በመ/ቤቱ ሰራተኛ ላይ የሚፈጥረው አሉታዊ ጫና እና ምናልባትም የቀድሞው ሚኒስትር በስራ ሒደት የፈጠረው ችግር ቢኖር ወይም ያለአግባብ ያስከፋቸው የመስሪያ ቤቱ ሰራተኞች ቢኖሩ አዲሷ ሚኒስትር የእሳቸውን ገበና በድፍረት በማጋለጥ የማስተካከል ዕድላቸው ጠባብ ነው የሚሆነው።

ለማንኛውም የሚኒስትር መስሪያ ቤቶቹ ሠራተኞች በየመስሪያ ቤቶቹ የፌስ ቡክ ገጻቸው ላይ የተሰማቸውን 'ደስታ' የገለጹ ሲሆን በእነሱ አተያይ ሹመታቸውም ያለቀለት ይመስላል። ለመሆኑ የሚኒስትሮቹ ሹመት በሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት እንዲጸድቅ ሲቀርብ ተቀባይነት ሳያገኝ ቢቀርስ ውጤቱ ምን የሚሆን ይመስላችኋል? እስቲ ተወያዩበት!
sisay m. Addisu

To: All final year (5th year) law students at law schools in Ethiopia

RE: Application for Externship Position

Mehrteab & Getu Advocates LLP (MLA) is considering to host up to four graduating class law students during first semester of 2024/25 academic year. Accordingly law students who are eligible for Externship during this semester can apply for the position.

Eligibility Criteria for application

1. Being a final year (5th year) law student at any law school in Ethiopia;
2. Having a minimum CGPA of 3.5 at the time of application; and
3. One page motivation letter and up to date CV.

Date of application – up to Wednesday 09 October 2024
Mode of application – by email addressed to the Firm’s Manager Sophia Bellete at Sophia@mehrteableul.com

Selection Criteria

CGPA (50%), participation in extra curriculum activities and trainings (30%) and motivation letter (20%).