የአዋቂዎች መለያየት ጭንቀት (Adult Separation Anxiety Disorder)

የአዋቂዎች መለያየት ጭንቀት ሲባል ከቤት ወይም ከአጋር ሰው ሲለዩ የሚፈጠር የማያቋርጥ እና ከመጠን በላይ የሆነ ፍርሃት አልያም ጭንቀት ነው። ይህ ችግር ብዙውን ጊዜ በልጅነት የሚከሰትና በኋላም ወደ አዋቂነት የሚሸጋገር ሆኖ ይገኛል፤ መቼም መጀመርያ ወደ መዋለ ህጻናት ሲሄድ ያላለቀሰ ልጅ የለም ብዬ መናገር ባልደፍርም፣ ያለቀሱ ልጆች በኋላ ለይ ደፋር ሲሆኑ ይስተዋላል። ነገር ግን ከእነዚህ ዉስጥ ጥቂቶቹ ባያለቅሱም ከቤት አልያም ከወላጅ የመለየት ጭንቀቱ በጣም ጸንቶ በአዋቂነት ህይወታቸው ለይ ይሰርጻል። ከቤት ውጭ ወይም ያለ አጋር የሚከናወኑ ዋና ዋና እንቅስቃሴዎች ለይ ውስንነቶች ይስተዋላሉ።

ስርጭት፦ በአዋቂዎች ውስጥ ያለው ስርጭት ከ 1% እስከ 2% እንደሚሆን ይገመታል።

የምርመራ ምልክቶች፦

1. ከመለያየት ጋር በተያያዘ የሚፈጠር የተጋነነ እና ከመጠን በላይ ፍርሃት፣ ጭንቀት ሲኖር፤ ከሚከተሉት ምልከቶች ውስጥ ቢያንስ ሶስት መኖር አለበት።

• ከቤት ርቀው ወይም ከአጋር ተለይተው መሄድን ሲያስቡ ከመጠን በላይ መጨነቅ ሲኖር።
• ከአጋራቸው በሚለያዩበት ጊዜ የማያቋርጥ እና ከመጠን በላይ ስጋት። ለምሳሌ (የሚጠፉ፣ የሚጠለፉ፣ አደጋ የሚደርስባቸው፣ የሚታመሙ፣ የሚሞቱ) ይመስላቸዋል።
• መለያየትን በመፍራት ምክንያት ከቤት ውጭ ወደ ትምህርት ቤት፣ ወደ ሥራ ወይም ወደ ሌላ ቦታ ለመሄድ ፈቃደኛ አለመሆን ብሎም የማያቋርጥ እምቢተኝነት መኖር።
• ከቤት ዉጭ ወይም ካለ አጋር ሌላ ቦታ ማደር ከመጠን በላይ መፍራት ወይም አለመፈለግ።
• ከመለየት ጋር በተያያዘ የሚኖር ተደጋጋሚ የሌሊት ቅዠት መኖር።
• ከአጋር አልያም ቤት መለየት በሚጠበቅበት ጊዜ በተደጋጋሚ አካላዊ ምልክቶች ሲኖር፤ ለምሳሌ (ራስ ምታት፣ የሆድ ህመም፣ ማቅለሽለሽ፣ ማስታወክ፣ ወዘተ...)።

2. ፍርሃቱ፣ ጭንቀቱ ወይም ሽሽቱ የማያቋርጥና ቢያንስ (ለ4 ሳምንታት ለልጆች እና ለ6 ወር ለአዋቂዎች) ሲከሰት።

3. ፍርሃቱ በስራ፣ ትምህርት፣ እንዲሁም ሌሎች የህይወት መስኮች ለይ ተጽዕኖ ሲፈጥር።

ህክምና፦

ሁለት አይነት ህክምና አሉት። እንዚህም የስነ-ልቦና ህክምና እና የመድሃኒት ህክምና ናቸው። እንዚህ ህክምና አይነቶች በባለሙያ፣ በታካሚ እንዲሁም የአጋር ትብብር የሚሰጡ ሲሆኑ፤ ጊዜ እና ትዕግስትን ይፈልጋል። ነገር ግን ወደ ህክምና ከተመጣ ዉጤታማ መሆኑ አይቀርም።

ዶ/ር መሀመድ ንጉሴ (MD, Psychiatrist)

@melkam_enaseb