ethio tech tricks

✅ በቤት ውስጥ መወሰድ ያለባቸው የኤሌክትሪክ አደጋ ጥንቃቄዎች:-
===============
፩. የተላጡ ወይም ሊበጠሱ ያሉ ፓወር ኬብሎችን፣ቻርጀሮችን ወ.ዘ.ተ. መቀየር ወይም እንደ አስፈላጊነቱ በ ኢንሱሌተር መሸፈን አስፈላጊ ነው።
፪. ኤሌክትሪካል ሶኬቶችን ወይም ማከፋፈያዎችን ከአቅማቸው በላይ እንዲሰሩ አለማድረግ።
👉ኤሌክትሪክ ሶኬቶች ሲሰሩ መያዝ የሚችሉት የከረንት መጠን አለ ለምሳሌ ቤት ውስጥ የምንጠቀምባቸው ኖርማል ሶኬቶች መሸከም የሚችሉት እስከ 16 አምፔር ነው።
👉በተመሳሳይ ሰዓት ብዙ እቃ ብንሰካ እቃዎቹ የሚፈልጉትን የከረንት መጠን ማግኘት አይችሉም በዛ ላይ እሳት ሊፈጥር ይችላል።
፫. በኤሌክትሪክ የሚሰሩ እቃዎችን፣ሶኬቶችን፣ማከፋፈያዎችን፣ ቻርጀሮችን ወ.ዘ.ተ. ከውሃ ማራቅ ምክንያቱም ቆሻሻ ውሃ ኤሌክትሪክ ያስተላልፋል።
👉ድንገት በውሃ ከረጠቡም ከመጠቀማችን በፊት የምንሰራበትን ቦታም ሆነ እቃዎችን ማድረቅ አለብን።
፬. ህፃናን ከኤሌክትሪክ አደጋ መጠበቅ:-
👉ህፃናት አጠገባቸው ባገኙት ነገር መጫወት ይወዳሉ። ስለዚህ የኤሌክትሪክ እቃዎችን ከህፃናት ማራቅ ና ክትትል ማድረግ አስፈላጊ ነው።
፭. በተቻለ መጠን ማከፋፈያዎችን አለመጠቀም:-
👉ማከፋፈያዎች መሸከም የሚችሉት የከረንት መጠን የተለያየ ነው።
👉በብዛት በቤታችን ውስጥ የሚገኙት ትንሺ ከረንት ለሚፈልጉ ለምሳሌ:- ስልክ ወይም ላፕቶፕ ቻርጅ ለማድረግ በቂ ሲሆኑ ለሌሎች ማሽኖች እንደ ልብስ ማጠቢያ፣ስቶቭ ለመሳሰሉ ከፍተኛ ከረንት ለሚፈልጉ እንጠቀማቸዋለን። በዚህ ጊዜ ከፍተኛ ሙቀት ይፈጥሩና ይቃጠላሉ። እሳት እስከመፍጠርም ይደርሳሉ።
👉በተቻለ መጠን ማከፋፈያ ከምንጠቀም ሶኬት አሰርቶ መጠቀም አስፈላጊ ነው።
፮. በእርጥብ እጅ በኤሌክትሪክ የሚሰሩ እቃዎችን አለመንካት:-
👉ከዚህ በፊት እንዳየነው የሰውነት ደረቅ ቆዳ (dry skine)የኤሌክትሪክ ፍሰት የመቃወም አቅሙ/ሪዚስታንስ 100,000 ኦም ሲሆን እርጥብ ቆዳ ወይም በውሃ የረጠበ ቆዳ ደግሞ ኤሌክትሪክ ፍሰት የመቃወም አቅሙ ወደ 1000 ኦም ይቀንሳል።
👉ኤሌክትሪክ ደግሞ ቆዳችን አልፎ መግባት ከቻለ ዉስጠኛው የሰውነት ክፍላችን የኤሌክትሪክ ፍሰት የመቃወም አቅሙ(300ኦም) ደካማ ነው።
👉ስለዚህ እጃችን ሳናደርቅ ማንኛውንም በኤሌክትሪክ የሚሰራ እቃን ከመንካት መቆጠብ አለብን።
፯. አፖል ስንቀይር ጥንቃቄ ማድረግ:-
👉አብዛኞቻችን የመብራት አፖል ሲቃጠልብን እጃችን ላይ ያለዉን ወይም ለመግዛት ሂደን የሰጡንን ገዝተን እንቀይራለን። ይሄ አግባብ አይደለም ከኤሌክትሪክ ፌክስቸሩ ዋት በላይ የሆነ አፖል ከቀየርን ፌክስቸሩ ላይ ከፍተኛ ሙቀት ይፈጥራል ከፍ ሲልም አምፖሉም ሆነ ፌክስቸሩ ይቃጠላል። ባጭሩ አምፖል ስንቀይር የአፖሉ ዋት ከፌክስቸሩ ዋት እኩል መሆን ወይም ማነስ ይኖርበታል። ፌክስቸሩ ከአንድ በላይ አምፖል የሚዎስድ ከሆነ የአፖሎች ዋት ድምር ከፌክስቸሩ ዋት መብለጥ የለበትም። ነገር ግንየዋቱ መጠን ቴክስቸሩ ላይ ካልተጠቀሰ የአፖሉ ዋት ለኢንካድሰንት ላምፕ ከ 60 ዋት፣ለCFL-ኮምፓክት ፍሎረሰንት ላምፕ ከ 12 ዋት እና ለLED-ላይት ኢሚቲንግ ዳይወድ ከ 10 ዋት መብለጥ የለበትም።
👉አምፖል ስንቀይር በሚገባ መታሰር አለበት ይህ ካልሆነ ግን ፍንዳታና እሳት ሊፈጥር ይችላል።
👉ሌላው ደግሞ ስለ አምፖሎች ለምን ቶሎ ቶሎ ይቃጠላሉ? ምን አይነት አምፖል ይሻላል? የሚሉ ጥያቄዎች ይነሳሉ። ሌላ ሰፊ ፕሮግራም ይኖረናል ለጊዜው ግን ስለተለያዩ የአምፖል አይነቶች፣የሚጠቀሙት የሀይል መጠንናየሚሰጡት የብርሃን መጠን ቆጥሎ ያለው ፎቶ ላይ ይመልከቱ።
፰. ለሁሉም የቤተሰብ አባላት ግንዛቤ መፍጠር:-
👉ዋናው ብሬከር ወይም ቆጣሪ የት ጋ እንዳለ እና እንዴት ማብራትና ማጥፋት እንዳለባቸው ሁሉም የቤተሰቡ አባል ማወቅ አለባቸው። ድንገት አደጋ ቢፈጠር ቤት ዉስጥ ያለ ሰው ማንንም ሳይጠይቅ ማጥፋት ይኖርበታል።
👉አፖል ስንቀይርም ሆነ ሌሎች የኤሌክትሪክ ስራዎችን ስንሰራ መብራቱን ማጥፈትና ኤሌክትሪክ መከላከያ እንደ ጓንት፣ሴፍቲ ጫማና ሌሎችን መጠቅም። መብራት እንዳይለቁብን እየሰራን መሆኑን ለሁሉም የቤተሰብ አባል ማሳወቅ ተገቢ ነው።
👉ብረት ነክ መሰላል የምንጠቀም ከሆነ መሰላሉን ስናንቀሳቅስ ከኤሌክትሪክ መስመር ጋ እንዳይገናኝ ጥንቃቄ ማድረግ።
፱. በሙያው በሰለጠኑ ሰወች ማሰራትና የባለሙያውን ትክክለኛነት ማረጋገጥ:-
👉ህይወታችን ከኤሌክትሪክ ጋ የተቆራኘ ነው። ስለዚህ ሁሉም ሰው ስለኤሌክትሪክ መሰረታዊ እውቀት ሊኖረው ይገባል። ቀላልና ራሳችን ልንሰራቸው የሚገቡ ነገሮችን መለየትና መስራት አለብን ነገር ግን እራሳችን ለአደጋ የሚያጋልጡ ነገሮችን በሙያው በሰለጠኑ ግለሰቦች ወይም ድርጅቶች ማሰራቱ ተገቢ ነው።
👉የምናሰራቸውን ሰወች የሙያ ሁኒታ፣ ፈቃድ፣ፈቃዱን የሰጠውን አካል ማወቅ ይኖርብናል። ምክንያቱም :-
👉አደጋ ቢፈጠር ስራውን የሰራውም ያሰራዉም ሁለቱም ወንጀለኞች ናቸው።
👉ኤሌክትሪክ ምንም ቢደረግ ሉፕ እስከሰራ ድረስ ለጊዜው ኤሌክትሪክ ያስተላልፋል። ነገር ግን ብዙ ታሳቢ መደረግ ያለባቸው ህጎች፣መመሪያዎችና ስታንዳርዶች አሉ። እነዚህን ካላሟላ ወይም ካልጠበቀ ወዲያዉኑ ይበላሻል አደጋም ሊፈጥር ይችላል። እቃወቻችንም ሊይቃጠሉብን ይችላሉ። ስለዚህ የሚሰሩልን ሰወች የሙያ ሁኔታ ማወቅ ይኖርብናል።
👉ሌላው ዋናውና በሀገራችን ያልተለመደው ቅድመ/መከላከል ጥገና/prevantive maintenance የምንለው ነው። ይህ አሁን ላይ አንዳንድ ቤቶች (ሆቴሎች፣ድርጅቶች፣አንዳንድ መኖሪያ ቤቶች ወዘተ) ላይ እየተሰራ ሲሆን በጣም ጠቃሚና ብዙ እቃወችን ከብልሽት የሚታደግ ነው። ብልሽት ከማስተናገዱ በፊት መጠገን ያለብት እንዲጠገንና መቀየር ያለበት እንዲቀየር ያስችላል። የንብረትም ሆነ የህይዎት አደጋ ሳያስከትል ቀድሞ ምላሽ ለመስጠት ዋነኛ መፍትሄ ነው። ስለዚህ ቋሚ ሙያተኛ ይዞ በሆነ የጊዜ ልዩነት ቸክ አፕ እንዲያርግልን ማድረግ አዋጭ ነው።
👉ሌላው ከጅምሩ የሚያምር ህንፃ ልሰራ አስበን ኤሌክትሪኩንና የሳኒታሪ/ቧንቧ ስራዉ ላይ ግድ የለሾች ነን። በዚህም የተነሳ ስንት ነገር ወጪ አርገን የሰራነው ቤት አንድ አመት እንኳን ሳይሞላው ኤሌክትሪክ ገመድ በዉጭ በኩል ተሰርቶና ተልጣጥፎ እናያልን። ስለዚህ ከጅምሩ ትኩረት ሊሰትምጠው ይገባል።
👉የመጨረሻው ደግሞ ወጪ ላለማውጣት ሲባል ስታንዳርዱን ሳይጠብቅ ቤታችን ዉስጥ ባለው ነገር እንዲሰራ የሚያስገድዱ ግለሰቦች አሉ። ይሄ አግባብ አይደለም ሙያው በሚፈቅደው መልኩ መሰራት አለበት ይህ ካልሆነ የከፋ አደጋ ያስከትላል።
ሌሎችም አሉ ለጊዜው ግን እነዚህ በቂ ናቸው ።

የግል ዋይፋያችን #WiFi እንዳይጠለፍ እና ለመረጃ ጥቃት እንዳያጋልጠን በምን መልኩ መከላከል እንችላለን?
ብዙ ጊዜ ለቤት ዉስጥ አገልግሎትም ሆነ ለመስሪያ ቤት ያስገጠምነዉ ዋይፋይ እኛ ላሰብነዉ አገልግሎት እየሰጠ ከሆነ ስለ ደህንነቱ ብዙም ትኩረት ስንሰጥ አይስተዋልም፡፡ ይህም በአንድ በኩል ከቸልተኝነት ወይም የሚያስከትለውን ጉዳት በውል ካለመገንዘብ ሲሆን፤ በሌላም በኩል የግል ዋይፋያችንን ደህንነት ለማስጠበቅ የሚያስችል እውቀትና ግንዛቤ በአግባቡ ካለመያዝም ሊሆን ይችላል፡፡
ከዚህ አኳያ ለዋይፋዮቻችን ተገቢውን የደህንነት ስርዓት ተግባራዊ የማናደርግ ከሆነ የሳይበር ወንጀለኞች አውታረ-መረቡን /networks/ በመጠቀም ሚስጥራዊ መረጃዎችን መመንተፍ እና ዋይፋዩን በሚገባው ፍጥነት እንዳንጠቀም ሊያስተጓጉሉብን ይችላሉ፡፡
በመሆኑም ከአገልግሎት መስተጓጎል እና ከጠላፊዎች ለመጠበቅ የሚከተሉትን አማራጮች መጠቀም ይመከራል፡፡
1. ጠንካራ የይለፍ ቃል /password/ ይጠቀሙ
የዋይፋይ ራውተሮች ሲመረቱ ነባሪ መጠቀሚያ ስም /default username/ እና ሚስጥራዊ የይለፍ-ቃል ይኖራቸዋል። የራዉተሩ አምራች ከታወቀ እነዚህን የዲፎልት መጠቀሚያ ስሞችን እና ሚስጥራዊ የይለፍ-ቃላትን ለመገመት በጣም ቀላል ነው፡፡ በመሆኑም የግል ዋይፋዮቻችን ደህንነት ለማረጋገጥ “default username” በመቀየር ጠንካራ የይለፍ-ቃሎችን መጠቀም ይገባል፡፡
2. የበይነ-መረብ አገልግሎት መስጫ መለያ ይቀይሩ /service set identifier - SSID/
እያንዳንዱ ራውተር ከነባሪ መጠቀሚያ ስም /default/ ጋር ስለሚመጣ የአውታረ መረባችንን አገልግሎት መስጫ መለያ ስም /SSID/ መለወጥ ያስፈልጋል። ይህንን በራውተራችን ገመድ አልባ መሰረታዊ ቅንብር ገጽ /wireless basic setting page/ በመሄድ መጠሪያውን በመለወጥ የዋይፋያችንን ተገማችነት በማስቀረት ለጥቃት እንዳንጋለጥ ማድረግ እንችላለን፡፡
3. አውታረ-መረባችንን መመስጠር
የዋይፋይ ራውተራችን ከመረጃ ጠለፋ እና የአገልግሎት መስተጓጎል ለመከላከል የአውታረ-መረብ ምስጠራን መተግበር አስፈላጊ ነዉ፡፡
4. ሎጊንግ መፍቀድ (Enable Logging)
ሎጊንግ አማራጭን ስንፈቅድ (Enable) ስናደርግ የዋይፋይ ኔትወርካችንን እንዳይጠለፍ ለማድረግ ከሚያግዙ መንገዶች አንዱ ነዉ፡፡ በዋይፋይ ራውተራችን ውስጥ ያለው የመለያ ባህሪ ሁሉንም የአይፒ አድራሻ ይመዘግባል፡፡ እንዲሁም ሁሉንም የግንኙነት ሙከራዎች ዝርዝር ይሰጣል። ምንም እንኳን ይህን ተግባራዊ ማድረግ ዋይፋያችንን ከጠላፊዎች የማይጠብቅ ቢሆንም ማንኛውንም አጠራጣሪ እንቅስቃሴ ለመከታተል ይረዳናል፡፡ ይህንን ስርዓት "Enable" ማድረግ ይገባናል፡፡
5. የዋይፋይ ሲግናል ማስተካከል
የዋይፋይ ሲግናላችን ጠንካራ እና በአጭር የቆዳ ስፋት ብቻ ለመጠቀም የዋይፋዩን ሲግናል አቅም መቀነስ ይኖርብናል፡፡ ይህን ለማድረግ የራውተራችንን ሞድ 802.11n ወይም 802.11b ምትክ 802.11g መጠቀም ይመከራል፡፡
6. የራውተራችንን ፈርምዌር ማዘመን
ራውተራችን ፈርምዌር /Firmware/ ጊዜው ያለፈበት እና በወቅቱ ያልዘመነ ከሆነ ለአንዳንድ የደህንነት ስጋቶች የተጋለጠ መሆኑ አይቀርም፡፡ ምንም እንኳ የዘመናዊ ራውተሮች ፈርምዌር በራሳቸው የሚያዘምኑ ቢሆንም እርግጠኛ ለመሆን በየጊዜው መዘመናቸውን ልናረጋግጥ ይገባል፡፡
7. የራውተራችን ፋየርዋል ማንቃት
የራውተራችንን ፋየርዎል /firewall/ ማንቃት ይኖርብናል፡፡ ይህን በማድረጋችን ሊከሰት ከሚችል ተጨባጭ የሳይበር ጥቃቶች እራሳችንን መከላከል ያስችለናል፡፡
credit INSA

ethio tech tricks በሌላ አማራጮች ቢመጣ ምን ይመስላችኋል? እስኪ ምርጫችሁን አሳዩኝ!