Shewa Educational Channel

ተማሪ ነህ፣መምህር ወይስ ልዩ ልዩ መረጃ ፈላጊ ነህ?

📜 ወቅታዊ

የመሬት መንቀጥቀጥ አደጋ፣ የአእምሮ ጤናና መረዳዳት!

የመሬት መንቀጥቀጥ መሰረተ ልማቶችን፣ ሞቶችን፣ አካላዊ ጉዳቶችን ከማስከተሉ ባለፈ የአእምሮ ጤናን ክፉኛ ሊጎዳዉ ይችላል፡፡ ተጎጂዎች የሰዉ ህይወት ከመቀጠፉ፣ ከማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ ቀዉስ የተነሳ ለከፍተኛ ፍርሃትና ጫና ሊጋለጡ ይችላሉ፡፡

በተቃራኒዉ ደግም ሰዎች ተባብረዉ ከቆሙ አደጋ የተሻለ የአእምሮ ጤናና ጫናን የመቋቋም ብቃት ላይ ሊያደርሳቸዉም ይችላል፡፡

ሰዎች የመሬት መንቀጥቀጥና መሰል ድንገተኛ አደጋዎች ሲያጋጥሟቸዉ ለበርካታ የአእምሮ ህመሞች የመጋለጥ እድላቸዉ ይጨምራል፡፡ ጉዳቱ ቀጥታ በራሳቸዉ ላይ ደርሶ፣ በሌሎች ላይ ጉዳት ሲያደርስ ሲመለከቱ እና አደጋዉ በደረሰበት አቅራቢያ ባይገኙ እንኳ በቅርብ ቤተሰቦቻቸዉ ወይም በጓደኞቻቸዉ ላይ አደጋ እንደደረሰ በመስማት ብቻ ለድህረ አደጋ ሰቀቀን ሊጋለጡ ይችላሉ፡፡

ከአደጋዉ የተነሳ ከቤት ንብረታቸዉ ሲፈናቀሉ፣ በአደጋዉ ንብረቶቻቸዉ ሲወድሙባቸዉ፣ ስራቸዉን ሲያጡ፣ ማህበራዊ ትስስሮች (እድር፣ ማህበር፣ የእምነት ስፍራ…ወዘተ) ሲበጣጠሱባቸዉ ለከፍተኛ ድብርት፣ ለጭንቀት ህመም፣ ለሱስ ህመም፣ ራስን ለማጥፋት አደጋ ተጋላጭ ይሆናሉ፡፡

በተፈጥሮ አደጋ ጊዜ የሆስፒታል ድንገተኛ ክፍል ምልልሶች ይጨምራሉ፤ ሰዎች በአጠቃላይ ደስታን በማጣትና በዘርፋ ብዙ የጤና መቃወሶች ዉስጥ ያልፋሉ፡፡ በሌላዉ ጎን ደግሞ የተፈጥሮ አደጋዎች ሰዎች ህይወታቸዉን ለማቆየት በጋራ የመቆም ዉስጣዊ ግፊታቸዉን በመቀስቀስ በትብብር እንዲቆሙ ሊያደርጓቸዉም ይችላሉ፡፡ ሰዎች ተባብረዉ ሲቆሙና ሲረዳዱ የአእምሮ ጤናቸዉ ይሻሻላል፣ ማህበራዊ ትስስራቸዉ ይጠናከራል፣ ጫናን የመቋቋም አቅማቸዉ ይጎለብታል፡፡

እንደ ማህበረሰብ በቀደመዉ ዘመን የገጠሟቸዉን ጠላቶች በጋራ ተባብረዉ እንደመከቷቸዉ ሁሉ በዚህ ዘመንም የሚገጥሟቸዉን አደጋዎች በመረዳዳት፣ በመተሳሰብና በርህራሄ በመተያየት ሊቋቋሟቸዉ ይችላሉ፡፡

ከአደጋ ጋር የተያያዙ የአእምሮ ህመም ተጋላጭነቶችን ከሚቀንሱ ነገሮች ዋነኛዉ በጉዳቱ ዉስጥ ላለፉ ወይም እያለፉ ላሉ ሰዎች የሚደረግ ማህበራዊ ድጋፍ ነዉ፡፡ በዚህ ረገድ ብርቱና መልካም ባህል አለን፤ ባህላችን ሰዉ ለሰዉ መድኃኒቱ፤ ካንድ ብርቱ ሁለት መድኃኒቱ፤ ሀምሳ ሎሚ ለሀምሳ ሰዉ ጌጡ ለአንድ ሰዉ ሸክሙ እንደሆነ አስቀምጦልናል፡፡ እንደሰዉ ዘር መቀጠላችን የሚወሰነዉ በመተባበራችን ነዉና በዚህ ክፉ ጊዜ ልንረዳዳና ተያያዘን ልንቆም ይገባናል፡፡

አደጋን ታሳቢ ካደረገ እንክንብካቤ መመሪያዎች በመነሳት ባለፍንባቸዉም ሆነ በምናልፍባቸዉ ሰቀቀኖች የሚከተሉትን ነገሮች ብንተገብርና ብንለማመዳቸዉ በብዙ እናተርፋለን፡፡

ደህንነት፦ 

ሰዎች ዉጤታማ የሚሆኑትና በተሟላ አእምሯዊ ብቃት ላይ የሚሆኑት ደህንነት ሲሰማቸዉ ነዉ፡፡ ደህንነታቸዉ ሲናጋ በፍርሃትና ራስን በማዳን ሩጫ ይጠመዱና የሚጠቅማቸዉን ዉሳኔ አመዛዝኖ መወሰን ያቅታቸዋል፡፡ የሚመለከታቸዉ ሁሉ ከሁሉ በማስቀደም ለሰዉ ልጆች አካላዊ ደህንነት፣ ስነልቦናዊ ደህንነት፣ የስሜት ደህንነት፣ ማህበራዊ ደህንነትና ሞራላዊ ደህንነት መጠንቀቅ ይኖርባቸዋል፡፡ በማንኛዉም ሁኔታ ዉስጥ ሲኮንና ሲታለፍ ለራስና ለሌሎች ደህንነት ንቁ መሆን የቅድሚያ ቅድሚያ ሊሆን ይገባዋል!

ታእማኒነትና ግልፀኝነት፦

አደጋዎች ሲኖሩ ብዙ ጥድፊያና ሩጫ መኖሩ የማይካድ ቢሆን የሚከወኑ ተግባራት ሰዎች እምነታቸዉን በሚጥሉበት መንገድ፣ ባልተሸፋፈና ግልፅ በሆነ መልክ ሊደረጉ ይገባቸዋል፡፡ እየሆኑ ስላሉ ጉዳዮች ከሚመለከታቸዉ ተቋማት ወቅታዊ መረጃ ፍሰቱን ጠብቆ መሄድ ይኖርበታል፡፡ እዉነተኛ መታመን እመኑን ከሚል የቃላት ጩኸት ሳይሆን ከተግባር ጥራት ብቻ የሚቀዳ መሆኑን እናስተዉል!

እርስ በርስ መደጋገፍ፣ መተባበር፦ 

የጋራ ታሪክ፣ የጋራ ልምድና የጋራ ፈተና ያላቸዉ ሰዎች ህልዉናቸዉ የሚዘልቀዉ በጋራ መተባበርና መደጋገፍ ሲችሉ ነዉ፡፡ በሰዉ ልጅ ኑረት የአንዱ ህልዉና በሌላኛዉ ህልዉና ላይ የተመሰረተ ነዉና ከመገፋፋትና ከመጠፋፋት ይልቅ መደጋገፍን፣ መተባበርን፣ አብሮ መስራትንና መገነባባትን የየዕለት ኑረታችን ማድረግ ግዴታችን ነዉ! ሌላኛዉ ወገናችን ሲሰቃይ ቆመን ካየን ነገ እኛ ስንሰቃይ የሚደርስልን አይኖርም፡፡ እንደጋገፍ! እንረዳዳ! እንተባበር! የተጎዱ ወገኖቻችንን ለማከም ሐኪም መሆን አይጠበቅብንም፤ ለሰዉ መድኃኒቱ ሰዉ ነዉና!

ትህትናና አለመፍረድ፦

ሰዉ እንደመሆናችን ባልገባንና ባልተረዳነዉ ጉዳይ በሌሎች ላይ ጣት ለመቀሰር ልንጣደፍ እንችላለን፡፡ ባህላቸዉን፣ ሀይማኖታቸዉን፣ ታሪካቸዉንና ልዩ ልዩ ልዩነቶቻችንን በማክበር በስቃይ ዉስጥ ከሚያልፉ ሰዎች ልምድ ለመማር መፍቀድና መዘጋጀት እንጂ ከኛ የተለየ ነገር ስለገጠማቸዉ ልንፈርድባቸዉ አይገባንም፡፡ ሰዎች በብዙ ስቃይ ዉስጥ የሚያልፉት ክፉ ስለሆኑ ወይም ፈጣሪ ስለፈረደባቸዉ ሳይሆን ስቃይ የህይወት አንዱ መልክ እንደሆነ እንረዳ፡፡ ከሰዉ ሰራሽ (መደፈር፣ ፆታዊ ጥቃት፣ ጦርነት፣ ጠለፋ፣ የእሳት አደጋ፣ ግድያ፣ የመኪና አደጋ…ወዘተ) ሆነ ከተፈጥሮ አደጋዎች (ጎርፍ፣ የመሬት መንቀጥቀጥ፣ የመሬት መንሸራተት፣ የመብረቅ አደጋ፣ ረሃብና ድርቅ…ወዘተ) ጫና የተነሳ የሚረበሹ ሰዎችን ስናገኝ ወደ ባለሙያ እንላካቸዉ እንጂ አንፍረድባቸዉ! ማንም ከአደጋና ስቃይ የራቀ አይደለም!

ዶ/ር እሸቱ ጡሚሶ (የሥነ አእምሮ ሐኪም)

(ቅዱስ ጳውሎስ ሆስፒታል ሚሊኒየም ሕክምና ኮሌጅ)

👇👇👇👇👇👇
@ShewaferaGetaneh
@ShewaferaGetaneh

ተማሪ ነህ፣መምህር ወይስ ልዩ ልዩ መረጃ ፈላጊ ነህ?

📜20 questions about parts of atoms:

1. Which part of the atom contains protons and neutrons?
A. Electron Cloud
B. Nucleus
C. Proton Shell
D. Neutron Field

2. What charge does a neutron carry?
A. Positive
B. Negative
C. Neutral
D. Variable

3. Electrons are found in which part of the atom?
A. Nucleus
B. Electron Cloud
C. Proton Shell
D. Neutron Field

4. What is the charge of a proton?
A. Positive
B. Negative
C. Neutral
D. Variable

5. Which subatomic particle determines the identity of an element?
A. Proton
B. Electron
C. Neutron
D. Quark

6. What is the overall charge of an atom with equal numbers of protons and electrons?
A. Positive
B. Negative
C. Neutral
D. Variable

7. What is the smallest subatomic particle?
A. Proton
B. Neutron
C. Electron
D. Quark

8. Which part of the atom has the most mass?
A. Proton
B. Neutron
C. Electron
D. Nucleus

9. What holds electrons in orbit around the nucleus?
A. Magnetic Force
B. Strong Nuclear Force
C. Electromagnetic Force
D. Gravitational Force

10. Which subatomic particle is responsible for chemical bonding?
A. Proton
B. Neutron
C. Electron
D. Quark

11. How many protons does an atom of Carbon-12 have?
A. 6
B. 12
C. 18
D. 24

12. Isotopes of the same element differ in the number of which particle?
A. Protons
B. Electrons
C. Neutrons
D. Quarks

13. What is the charge of the nucleus of an atom?
A. Positive
B. Negative
C. Neutral
D. Variable

14. What particles are involved in radioactive decay?
A. Protons and Electrons
B. Neutrons and Electrons
C. Protons and Neutrons
D. Neutrons and Photons

15. What type of bond involves the sharing of electrons between atoms?
A. Ionic
B. Covalent
C. Metallic
D. Hydrogen

16. If an atom has 7 protons and 10 neutrons, what is its atomic mass?
A. 7
B. 10
C. 17
D. 14

17. Why are electrons not considered in calculating atomic mass?
A. They are too small to have mass.
B. Their mass is negligible compared to protons and neutrons.
C. They are outside the nucleus.
D. They have a variable mass.

18. What determines the chemical reactivity of an atom?
A. Number of protons
B. Number of neutrons
C. Arrangement of electrons
D. Total mass of the atom

19. What is the term for atoms of the same element with different numbers of neutrons?
A. Ions
B. Isotopes
C. Molecules
D. Compounds

20. Which subatomic particle is most involved in ion formation?
A. Proton
B. Neutron
C. Electron
D. Photon

ተማሪ ነህ፣መምህር ወይስ ልዩ ልዩ መረጃ ፈላጊ ነህ?

3. Use Open-Ended Questions: Encourage critical thinking and analysis to assess deeper understanding.
   - Example: "Analyze the effects of climate change on global agriculture."

4. Avoid Ambiguity: Ensure the question is clear and unambiguous to maintain fairness.
   - Example: "Explain the significance of the Treaty of Versailles."

5. Encourage Originality: Ensure the question allows for original thought and interpretation.
   - Example: "How would you address the issue of global poverty?"

6. Provide Context: Ensure the question provides enough context for the student to understand the topic.
   - Example: "In the context of the 21st century, discuss the relevance of traditional education systems."

7. Use Clear Language: Ensure the question is written in clear and concise language to avoid confusion.
   - Example: "What are the main causes of climate change?"

By following these guidelines and using a Table of Specifications, you can create effective and varied test items that accurately assess students' knowledge and understanding, as recommended by Thorndike and Lehmann.

👇👇👇👇👇👇

https://t.me/ShewaferaGetaneh
https://t.me/ShewaferaGetaneh
https://t.me/ShewaferaGetaneh

2. Provide Clear Directions: Clearly explain how to match the items to ensure students understand the task.
   - Example: "Match each country in Column A with its capital in Column B."

3. Keep Lists Short: Avoid overwhelming students with too many items to match, which can lead to errors.
   - Example: Limit to 5-10 pairs.

4. Use More Responses than Premises: Include more options in one column to reduce the likelihood of guessing.
   - Example: Column A has 5 items, Column B has 7 items.

5. Ensure Logical Pairing: Make sure that each item in Column A has a clear and logical match in Column B.
   - Example: Column A: Dog breeds, Column B: Characteristics.

6. Avoid Clues in the List: Ensure that the items do not give away the answers through their order or wording.
   - Example: Randomize the order of items in both columns.

7. Use a Consistent Format: Maintain a consistent format for items in both columns to avoid confusion.
   - Example: All items in Column A are nouns, and all items in Column B are adjectives.

### Supply (Short Answer or Completion Items)
1. Use Clear and Concise Statements: Ensure the sentence is straightforward and the blank is obvious to avoid ambiguity.
   - Example: "The capital of France is __."

2. Avoid Ambiguity: Ensure there is only one correct answer to maintain clarity.
   - Example: "Water boils at __ degrees Celsius." (Answer: 100)

3. Place Blanks at the End: This makes the sentence easier to read and understand.
   - Example: "The process of photosynthesis occurs in the __." (Answer: chloroplast)

4. Use Key Terms: Ensure the blank space requires a key term or concept relevant to the subject matter.
   - Example: "The powerhouse of the cell is the __." (Answer: mitochondria)

5. Avoid Multiple Blanks: Limit the number of blanks in a single sentence to avoid confusion.
   - Example: "The __ of the __ is __." (Too confusing)

6. Provide Context: Ensure the sentence provides enough context for the student to determine the correct answer.
   - Example: "The __ is the largest planet in our solar system." (Answer: Jupiter)

7. Avoid Trivial Content: Ensure the blank space requires a meaningful and relevant answer.
   - Example: "The sky is __." (Too obvious)

### Multiple Choice Items
1. Use Clear and Concise Language: Ensure the question and options are easy to understand to avoid confusion.
   - Example: "What is the capital of Japan?"
     - a) Beijing
     - b) Tokyo
     - c) Seoul
     - d) Bangkok

2. Avoid Tricky or Misleading Questions: Ensure the question is straightforward to maintain fairness.
   - Example: "Which of the following is a mammal?"
     - a) Shark
     - b) Dolphin
     - c) Crocodile
     - d) Eagle

3. Include Only One Correct Answer: Ensure there is only one correct option to maintain clarity.
   - Example: "What is the chemical formula for water?"
     - a) H2O
     - b) CO2
     - c) O2
     - d) N2

4. Use Plausible Distractors: Ensure the incorrect options are reasonable to avoid giving away the answer.
   - Example: "Which planet is known as the Red Planet?"
     - a) Venus
     - b) Mars
     - c) Jupiter
     - d) Saturn

5. Avoid Absolute Terms: Words like "always," "never," "all," and "none" can often make a statement false.
   - Example: "The Earth always revolves around the Sun in a perfect circle." (False)

6. Balance the Number of True and False Statements: Try to have an equal number of true and false items to avoid patterns.
   - Example: If you have 10 questions, aim for 5 true and 5 false.

7. Avoid Trivial Content: Ensure the statements are meaningful and relevant to the subject matter.
   - Example: "The Earth is round." (True, but too obvious)

### Essay Types
1. Provide Clear and Specific Prompts: Ensure the question is focused and clear to avoid ambiguity.
   - Example: "Discuss the impact of the Industrial Revolution on European society."

2. Set Clear Expectations: Specify the length and scope of the response to guide students.
   - Example: "Write a 500-word essay on the causes of World War I."

የፈተና ጥያቄዎች ቅደም ተከተል…   According to Mehrens and Lehmann (1984), the arrangement of examination items from simple to complex in Bloom's taxonomy order is as follows:
1St. True or False
2nd. Matching Items
3rd. Supply (Short Answer or Completion Items)
4th. Multiple Choice
5th. Essay Types
ከቀላል ጥያቄዎች  መጀመር  በብዙ ምክንያቶች ተመራጭ እንደሆነ የዘርፉ ባለሙያዎች ይመክራሉ፡፡፡ 
Reference:
Mehrens, W. A., & Lehmann, I. J. (1984). _Measurement and evaluation in education and psychology_ (4th ed.). Holt, Rinehart, and Winston.

Here are the general guidelines for constructing test items, incorporating the use of a Table of Specifications (TOS) to ensure alignment with learning objectives and content coverage.

### General Guidelines for Constructing Test Items
1. Align with Learning Objectives: Ensure that each test item aligns with the learning objectives and goals of the course. Use a Table of Specifications (TOS) to map out the content areas and cognitive levels being assessed.
   - Example: If the objective is to assess knowledge of historical events, the TOS should include key dates, figures, and events, and the test items should reflect these areas.

2. Use Clear and Concise Language: Avoid complex sentences and jargon to ensure that the test items are easy to understand.
   - Example: "What is the capital of France?" instead of "Identify the principal city of the French Republic."

3. Avoid Ambiguity: Ensure that each test item has a clear and definitive answer to avoid confusion.
   - Example: "Water boils at 100 degrees Celsius." (True) vs. "Water boils at a high temperature." (Ambiguous)

4. Provide Clear Instructions: Clearly explain how to answer each type of test item to ensure students understand the task.
   - Example: "Match each country in Column A with its capital in Column B."

5. Use a Variety of Item Types: Incorporate different types of test items (e.g., multiple choice, short answer, essay) to assess a range of skills and knowledge.
   - Example: Use multiple choice for factual recall and essay questions for critical thinking.

6. Avoid Bias and Stereotyping: Ensure that test items are free from cultural, gender, or socioeconomic bias.
   - Example: Avoid using culturally specific references that may not be familiar to all students.

7. Review and Revise: Regularly review and revise test items to ensure they remain relevant and accurate.
   - Example: Update test items to reflect current events or changes in the curriculum.

### True or False Items
1. Keep Statements Simple and Clear: Avoid complex sentences and jargon. The statement should be easy to understand.
   - Example: "The Earth revolves around the Sun." (True)

2. Avoid Double Negatives: Double negatives can confuse students and make the statement harder to understand.
   - Example: "It is not uncommon for the Earth to not revolve around the Sun." (Confusing)

3. Ensure Statements are Definitively True or False: Avoid statements that could be interpreted in multiple ways.
   - Example: "The Earth is the center of the universe." (False)

4. Avoid Absolute Terms: Words like "always," "never," "all," and "none" can often make a statement false.
   - Example: "The Earth always revolves around the Sun in a perfect circle." (False)

5. Balance the Number of True and False Statements: Try to have an equal number of true and false items to avoid patterns.
   - Example: If you have 10 questions, aim for 5 true and 5 false.

6. Avoid Trivial Content: Ensure the statements are meaningful and relevant to the subject matter.
   - Example: "The Earth is round." (True, but too obvious)

7. Use Positive Statements: Positive statements are generally easier to understand than negative ones.
   - Example: "The Earth revolves around the Sun." (True) vs. "The Earth does not revolve around the Moon." (True, but less clear)

### Matching Items
1. Use Homogeneous Material: Ensure that the items in each column are related to the same topic to avoid confusion.
   - Example: Match the country with its capital.
     - Column A: France, Japan, Brazil
     - Column B: Tokyo, Paris, Brasília

ተማሪ ነህ፣መምህር ወይስ ልዩ ልዩ መረጃ ፈላጊ ነህ?

ተማሪ ወይስ መምህር ነዎት?

የስንተኛ ክፍል ሞዴል ይፈልጋሉ?

በዚህ የትምህርታዊ ማስተላለፊያ ቴሌግራም ገጽ ምን ያህል ረክተውበታል?

ትክክለኛ የመረጃ ምንጩን ተቀላቀሉ

በ40 ምንጭና በተለያዩ አካባቢዎች በሰማይ ላይ እየነደደ የሚጓዘው ምን ይኾን? በሳይንስና በሃይማኖት
💥 ዛሬ ጥር 1/ 2017 ዓ.ም. በሀገራችን በተለያዩ ቦታዎች የታየ በሰማይ እየተቀጣጠለ የሚኼድ ከሰማይ ላይ አብርተው ስለሚታዩ ስለሚወድቁ የተፈጥሮና ሰው ሠራሽ አካላት መረዳት ግድ ይላል።
የተፈጥሮ የሕዋ ዐለቶችን አስቀድመን እንመልከት፦
1. አስትሮይድ
2. ሜትዮራይድ
3. ሚትዮር
4. ሜትሮይት
መካከል ያለውን ልዩነት አንድነት መረዳት ያስፈልጋል፡-

1. አስትሮይድ
💥 በዋነኛነት በማርስ እና በጁፒተር መካከል ባለው የአስትሮይድ ቀበቶ ውስጥ የሚገኙት ዐለታማ ሥሪትነት ያላቸው አካላት ናቸው። መጠናቸውን ለመረዳት ለምሳሌ አስትሮይድ ቬስታ መጠኑ 329 ማይል (530 ኪሎ ሜትር) ዲያሜትር ያለው ሲኾን ከታናናሾቹ ውስጥ ከ33 ጫማ (10 ሜትር) በታች የኾኑም ይገኙበታል። የኹሉም አስትሮይድ አጠቃላይ ክብደት ግን ከምድር ጨረቃ ያነሰ ነው።

👉 በዚኹ አጋጣሚ በኢትዮጵያ አቆጣጠር ዐርብ ሚያዝያ 5/ 2021 ዓ.ም ወይም እንደ ጎርጎርዮሳዊ አቆጣጠር ኤፕሪል 13/ 2029 አፖፊስ የተባለው አስትሮይድ ከምድር በላይ 30,600 ኪሎ ሜትር (19,000 ማይል) ርቀት ላይ የሚያልፍ ሲኾን ቢሊዮኖች በዐይናቸው ያዩታል። መሬትን የመመታት ዕድሉ 2.7 ፐርሰንት ብቻ ነው። (አንድሮሜዳ ክፍል 2 ገጽ 388 - 394 )

2. ሜትዮራይድ
💥 ሜትዮራይዶች በሕዋ ያሉ ትናንሽ ዐለቶች ሲኾኑ መጠናቸው ከከሸዋ ቅንጣት እስከ 1 ሜትር አካባቢ ይደርሳሉ። አንዳንድ ሜትዮራይድ ዐለቶች ሲሆኑ ሌሎቹ ደግሞ ብረታ ብረት ወይም የድንጋይ እና የብረት ውሕዶች ናቸው። ሜትዮራይድ ብዙ ጊዜ ከአስትሮይድ ወይም ከኮሜት ወይም ከሌሎች ፕላኔቶች ጭምር የሚመጡ ናቸው። በአጠቃላይ ሜትዮራይድ ስንል ገና በሕዋ ላይ ያሉትን ነው።

3. ሚትየር
💥 ከላይ እንዳየነው ሜትዮራይድ ወደ ምድር ከባቢ አየር ወይም ወደ ሌላ ፕላኔት በከፍተኛ ፍጥነት ሲገቡ እና ሲቃጠሉ ሚትዮር ይባላሉ። በሌላ አጠራር “ተወርዋሪ ኮከቦች” ብለን የምንጠራቸው ሲኾን አንዳንድ ጊዜ ሜትየሮች ከቬኑስ የበለጠ ብሩህ ኾነው ሊታዩ ይችላሉ። ያን ጊዜ “የእሳት ኳሶች” ተብለው ይጠራሉ። ብዙ ተወርዋሪ ከዋክብት በአንድ ላይ በሰዓታት ሲታዩ "ሜትየር ሻወር" በመባል ይታወቃሉ።

4. ሜትሮይት
💥 ሳይቃጠል የምድርን ከባቢ አየር ዐልፎ በምድር ላይ የሚያርፍ የሜትሮይድ ቁራጭ መጠሪያ ነው። በሰዓት በዐሥር ሺዎች የሚቆጠሩ ኪሎ ሜትሮችን በመጓዝ በኃይለኛ ግፊት ወድቆ ሲበታተን ብሩህ ነበልባል ይመስላል።
ሜትሮይትስ በሦስት ዋና ዋና ዓይነቶች ይከፈላሉ፡-
1) ድንጋያማ ሜትሮይትስ (በዋነኛነት ከሲልኬት) ማዕድናት የተውጣጡ ናቸው)፣
2) የብረት ሜትሮዮይትስ (በአብዛኛው ከብረት-ኒኬል ውሕዶች የተውጣጡ ናቸው)
3) ድንጋያማ ብረት ሜትሮይትስ (በግምት እኩል መጠን ያላቸው የሲሊኬት ማዕድናት እና ብረት ኒኬል ይዘዋል)

👉 ሜትሮይቶች ሲታዩ የምድር ዐለቶችን ሊመስሉ ይችላሉ፣ ነገር ግን አብዛኛውን ጊዜ የሚያብረቀርቅ ሊመስል የሚችል የተቃጠለ ውጫዊ ክፍል አላቸው። ይኸውም በከባቢ አየር ውስጥ በሚያልፉበት ጊዜ የሜትሮይት ውጫዊ ገጽታ ሲቀልጥ የሚፈጠር ነው።

👉በምድር ላይ ከ 50,000 በላይ ሜትሮይትስ ተገኝተዋል.
ከእነዚህ ውስጥ 99.8% የሚሆኑት ከአስትሮይድ የሚመጡ ናቸው።

👉 በየቀኑ 48.5 ቶን የሜትሮይት ቁስ አካል ወደ ምድር ይወድቃል። ይህም በዓመት 17,000 ሚቴዮራይትስ እንደማለት ነው። አብዛኛው ግን በከባቢ አየር ውስጥ ተንኖ ተወርዋሪ ኮከብ ይኾናል።

👉 በቅርብ የተከሰቱ አደገኛ ከሚባሉት የሜትሮይትስ ክስተቶች ውስጥ ኹለቱን በማንሣት ጽሑፌን ልቋጭ፦
1ኛ) በዘመናዊ ታሪክ ውስጥ አንድ ትልቅ ሜትሮይድ ወደ ምድር ከባቢ አየር ውስጥ የገባው እኤአ በ1908 ሲኾን የቱንጉስካ ክስተት በመባል ይታወቃል። ይህ ሜትዮር በሩሲያ በሳይቤሪያ ላይ የተከሰተ ሲኾን ምድሩን ሳይመታ በፊት በአየር ላይ ጥቂት ማይል ርቀት ላይ ፈነዳ።

👉 የፍንዳታው ኃይል በመቶዎች የሚቆጠሩ ማይሎች ስፋት ባለው ክልል ውስጥ ዛፎችን ለማውደም የሚያስችል ኃይለኛ ነበር። ሜትዮሩ 120 ጫማ (37 ሜትር) ስፋት ያለው እና 220 ሚሊዮን ፓውንድ (100 ሚሊዮን ኪሎ ግራም) ይመዝን ነበረ። በአካባቢው በመቶዎች የሚቆጠሩ አጋዘኖች ሲሞቱ ነገር ግን ማንም ሰው በፍንዳታው መሞቱን የሚያሳይ ቀጥተኛ መረጃ የለም።

2ኛ) እ.ኤ.አ. በ 2013 በቼልያቢንስክ ሩሲያ ሰማይ ላይ ቤትን የሚያህል ሜትሮይድ በሰከንድ ከ11 ማይል (18 ኪሎ ሜትር) በላይ ወደ ከባቢ አየር በመግባት ከመሬት በላይ 14 ማይል (23 ኪሎ ሜትር) ላይ ፈነዳ። ፍንዳታው ወደ 440,000 ቶን የሚገመተውን የቲኤንቲ ኃይል በመልቀቁ ከ200 ስኩዌር ማይል (518 ስኩዌር ኪሎ ሜትር) በላይ መስኮቶችን የሰባበረ እና ሕንፃዎችን ያበላሽ አስደንጋጭ ኹኔታን ፈጠረ። በፍንዳታው ይልቁኑ በመስታወት ስብርባሪ ከ1,600 በላይ ሰዎች ቆስለዋል።

💥 ሌላው በሰማይ እየተቃጠሉ ሲሄዱ ሊታዪ የሚችሉት ሰው ሠራሽ ነገሮች
👉 ከአሁን በኋላ የማይሠሩ በጠፈር ውስጥ ያሉ ሰው ሠራሽ ነገሮች Space debris, space junk, orbital debris በመባል ይታወቃሉ።
ለምሳሌ፡-
👉 የድሮ ሳተላይቶች
👉 የሮኬት ክፍልፋዮች
👉 የፈነዱ ወይም የተጋጩ ተሽከርካሪዎች ወይም የተቆራረጡ ቁርጥራጮች ይገኙበታል።
👉 ከጠፈር ተልእኮ በኋላ የተጣሉ ቁሶች ናቸው።
💥 በግምት ከ10 ሴንቲ ሜትር በላይ ከ36,500 በላይ ቁሶች ሲኖሩ፤ ከ1-10 ሴ.ሜ በላይ 1 ሚሊዮን ቁርጥራጮች እና ከ1 130 ሚሊዮን የሚጠጉ ትናንሽ ቁርጥራጮች ይገኛሉ።

ሊያመጡ የሚችሉት አደጋዎች፡-

1) የሚሠሩ ሳተላይቶችን፣ ዐለም ዐቀፍ የጠፈር ጣቢያ (አይኤስኤስ) ወይም የጠፈር መንኮራኩሮችን በመግጨት ሊጎዳ ይችላል።

👉 አንዳንድ ቁርጥራጮች ወደ ምድር ከባቢ አየር ውስጥ ከገቡ መሬት ላይ አደጋ ሊፈጥሩ ይችላሉ።
👉 ለምሳሌ ሰኞ ታኅሣሥ 21/ 2017 ወይም December 30, 2024, በኬንያ፣ ሙኩኩ መንደር ውስጥ ከሮኬት የመለያያ ቀለበት በመባል የሚታወቅ አንድ ትልቅ ብረታማ ነገር የተከሰከሰ ሲኾን ቀለበቱ በግምት 2.5 ሜትር ዲያሜትር እና 500 ኪሎ ግራም ይመዝናል። እንደ እድል ሆኖ ግን ምንም ጉዳት አልደረሰም።

💥 ሌላው በተለያዩ ሀገራት ታዩ የሚባሉት የማይታወቁ በራሪ አካላት (UFO ወይም UAP) ዙሪያ ብዙ ቪዲዮዎች በYoutube ላይ የሠራሁትን ማየት ይቻላል።

💥 በሃይማኖት መጻሕፍት ስንመለከት በተለይ በዮሐንስ ራእይ ላይ ለቁጣ የሚወድቁ እንደ ችቦ የተቃጠለ የሚመስል እንደሚወድቅ እንዲህ ይጽፋል፦
✍️ “ሦስተኛውም መልአክ ነፋ፤ እንደ ችቦም የሚቃጠል ታላቅ ኮከብ ከሰማይ ወደቀ፥ በወንዞችና በውኃም ምንጮች ሲሶ ላይ ወደቀ። የኮከቡም ስም እሬቶ ይባላል። የውሃውም ሲሶ መራራ ሆነ መራራም ስለተደረገ በውሃው ጠንቅ ብዙ ሰዎች ሞቱ።”
— ራእይ 8፥10-11
✍️ “ሁለተኛውም መልአክ ነፋ፤ በእሳት የሚቃጠል ታላቅ ተራራን የሚመስል ነገር በባሕር ተጣለ፤ የባሕርም ሲሶው ደም ሆነ”
— ራእይ 8፥8

💥 ስለዚኽ አንባቢዎች የራሳችሁን ምልከታ በአስተያየት መስጫው ላይ ማስቀመጥ ትችላላችኹ።
(ስለ ሥነ ፈለክ ለመረዳት አንድሮሜዳ ክፍል 1፤ አንድሮሜዳ ክፍል 2፤ ማዛሮት መጽሐፍን ያንብቡ)
✍️ በመጋቤ ሐዲስ ዶክተር ሮዳስ ታደሰ

👇👇👇👇👇👇👇
@ShewaferaGetaneh