Maalummaa Macaafa Qulqulluu
Maalummaa macaafa qulqulluu yommuu jennu eenyummaa, qabiyyee, amala, dandeettii, humna, fi kkf kan macaafa qulqulluu dubbachuu keenya. Jecha macaafa jedhu yommuu ibsinu qabiyyee humna hojjetuu, sagalee jiraataa qabatee kan argamu macaafa madaalli fi gita hin qabne dha. Qabiyyee abdii fayyinaa, jireenya dhugaa dhala nama hammatee argamu, qabiyyee dhugaati jechuu dandeenya.
Jechi ―Qulqulluu” jedhu jecha Gi’iizii irraa kan dhufe yommuu ta‘u, hiikni isaas:-Qulqulleessuu, ulfeessuu, ol ol qabuu, qulleessuu, seecca‘uu, adda baasuu, Waaqayyo of kennuu, qabeenya Waaqayyoo gochuu jechuu yommuu ta‘u, jecha ―Qulqullaa’e‖ jedhuuf kallattiidhaan ―eebbifame, galateeffame, adda baafame, filame, ulfaate, muudame, bilisa, gaarii ta‘e‖ akka jechuu ti. Kanaaf ―Macaafa Qulqulluu‖ yommuu jennu, ―adda kan ta‘e, mudaa kan hin qabne, qulqulluu, dogoggoraa fi hammeenya hundumaa irraa kan qullaa‘e, badhaadhummaa Waaqayyo ofii isaa, qabeenya kan ta‘e‖ malee Macaafa nama dhuunfaa kamiiyyuu, fi macaafota biyya lafaa hunda irraa adda kan ta‘e, Macaafa tokkicha dhimma hafuuraa fi foonii kamirrattuu aangoo murteessuu kan qabu jechuu keenya dha. Kanaafuu Macaafa Qulqulluu yommuu jennu ―Macaafa filatame”, Macaafa addaa” jechuu keenya dha. Sababiiwwan itti Macaafni Qulqulluu “Qulqulluu” jedhames: A,Inni kenne Waaqayyo ofii isaatii Qulqulluu ta‘uu isaa B, Macaafota adda addaa lakkoofsa hin qabne addunyaa kanarra jiran irraa macaafa baay ‘ee adda ta ‘e waan ta‘ee fi kkf dha.
3.1 Macaafni Qulqulluun Maalinnii?
Macaafa Waaqayyo Waaqaa ti. Namni dhuunfaa, (gareen), amantaa (religion) kamiyyuu, barreeffamaan kan taa‘e sagalee Waaqayyoo irratti mirga dabaluu ykn hir‘isuu matumaa kan hin qabne sagalee waaqayyoo gooftaati (Isa 34:16, Mul’ata22:18-19).
Macaafni Qulqulluun ofii isaa sagalee Waaqayyoo jedhee of waama (Mar 7:13, Rom 10:17). kana jechuunis sagalee Waaqayyoo ta ‘uu isaa irraa kan ka ‘e, Waaqayyos qajeelaa ykn dhugaa ta‘uu isaatiin Macaafni isaa mudaa tokko illee kan hin qabne (innerant) fi raawwatee dogoggora kan hin qabne (Infallible) dha jechuu dha (Fak 30:5, Yoh 10:35, Far 19:7).
Macaafni jireenya bara baraaf ta‘u humni fayyisuu Waaqayyoo (Wangeelli) kan ittiin mul‘atu Macaafa Qulqulluu qofaa dha (Rom 1:16). Addunyaa kana irratti miliyoona baay‘eetiin kan lakkaa‘aman macaafotni amantaa (religion) yoo jiraatan iyyuu, ilmaan namootaa hundaaf kan ta‘u sagalee misiraachoo (Wangeela) ifaa fi haala hin mamsiifneen macaafni tokkichi ibse Macaafa Qulqulluu qofaa dha.
Macaafni Qulqulluu lafa kana irratti jireenya fooniin yommuu jiraanutti macaafa eebba foon keenyaaf, lubbuu keenyaa fi hafuura keenyaaf kan ta‘u ittiin argannu dha (Yoh 15:7). Dhimmoota foonii fi hafuuraa keenyaa kamiifuu qajeelfamaa fi deebii qaba (2Xim 3:16).
Macaafni Qulqulluu maanguddootaaf, ijoollotaaf, beektotaaf, namoota hin baranneef, dhiirotaaf, dubartoota hundaaf kan ta‘u hundinuus dubbisuu kan danda‘u macaafa tokkicha dha. Akkasumas, macaafa aadaa kamiiniyyuu, nama dhuunfaa kamiiniyyuu fi kkf‘n dubbifamuu kan danda‘uu fi jijjiirama fiduu danda‘u (Revolutionary) dha.
3.2 Faayidaa beekumsi macaafa qulqulluu namaaf kennu
Waaqayyo irraa lammaffaa dhalachuuf (1Phex 1:23 – 25, Yaq 1:18)
Dhimma kam irrattiyyuu fedha Waaqayyoo beekuuf (HoE 17:11)
Daandiin keenya akka wal nuuf qixxaatuuf (Iya 1: 7 – 9, Far 1:2 - 3)
Waaqayyoon gammachiisuuf (1Sam 15:22)
Cubbuu gochuudhaan Waaqayyoon yakkuu irraa of eeggachuuf (Far 119:11, Yoh 8:31 - 35)
Daandii keenya qulqulleeffachuuf (Far 119:9,105)
Gammachuu fi galata argachuudhaaf (Far 119:62, Er 15:16, Isa 66:5)
Nama hubataa ta‘uudhaaf (Far 119:97 – 104,130)
Waaqayyoon sodaachuu fi ulfina kennuuf (Fak 2: 1 - 5)
Hafuura Qulqulluudhaan guutamuuf (Fak 1:23, HoE 10:44)
Maalummaa macaafa qulqulluu yommuu jennu eenyummaa, qabiyyee, amala, dandeettii, humna, fi kkf kan macaafa qulqulluu dubbachuu keenya. Jecha macaafa jedhu yommuu ibsinu qabiyyee humna hojjetuu, sagalee jiraataa qabatee kan argamu macaafa madaalli fi gita hin qabne dha. Qabiyyee abdii fayyinaa, jireenya dhugaa dhala nama hammatee argamu, qabiyyee dhugaati jechuu dandeenya.
Jechi ―Qulqulluu” jedhu jecha Gi’iizii irraa kan dhufe yommuu ta‘u, hiikni isaas:-Qulqulleessuu, ulfeessuu, ol ol qabuu, qulleessuu, seecca‘uu, adda baasuu, Waaqayyo of kennuu, qabeenya Waaqayyoo gochuu jechuu yommuu ta‘u, jecha ―Qulqullaa’e‖ jedhuuf kallattiidhaan ―eebbifame, galateeffame, adda baafame, filame, ulfaate, muudame, bilisa, gaarii ta‘e‖ akka jechuu ti. Kanaaf ―Macaafa Qulqulluu‖ yommuu jennu, ―adda kan ta‘e, mudaa kan hin qabne, qulqulluu, dogoggoraa fi hammeenya hundumaa irraa kan qullaa‘e, badhaadhummaa Waaqayyo ofii isaa, qabeenya kan ta‘e‖ malee Macaafa nama dhuunfaa kamiiyyuu, fi macaafota biyya lafaa hunda irraa adda kan ta‘e, Macaafa tokkicha dhimma hafuuraa fi foonii kamirrattuu aangoo murteessuu kan qabu jechuu keenya dha. Kanaafuu Macaafa Qulqulluu yommuu jennu ―Macaafa filatame”, Macaafa addaa” jechuu keenya dha. Sababiiwwan itti Macaafni Qulqulluu “Qulqulluu” jedhames: A,Inni kenne Waaqayyo ofii isaatii Qulqulluu ta‘uu isaa B, Macaafota adda addaa lakkoofsa hin qabne addunyaa kanarra jiran irraa macaafa baay ‘ee adda ta ‘e waan ta‘ee fi kkf dha.
3.1 Macaafni Qulqulluun Maalinnii?
Macaafa Waaqayyo Waaqaa ti. Namni dhuunfaa, (gareen), amantaa (religion) kamiyyuu, barreeffamaan kan taa‘e sagalee Waaqayyoo irratti mirga dabaluu ykn hir‘isuu matumaa kan hin qabne sagalee waaqayyoo gooftaati (Isa 34:16, Mul’ata22:18-19).
Macaafni Qulqulluun ofii isaa sagalee Waaqayyoo jedhee of waama (Mar 7:13, Rom 10:17). kana jechuunis sagalee Waaqayyoo ta ‘uu isaa irraa kan ka ‘e, Waaqayyos qajeelaa ykn dhugaa ta‘uu isaatiin Macaafni isaa mudaa tokko illee kan hin qabne (innerant) fi raawwatee dogoggora kan hin qabne (Infallible) dha jechuu dha (Fak 30:5, Yoh 10:35, Far 19:7).
Macaafni jireenya bara baraaf ta‘u humni fayyisuu Waaqayyoo (Wangeelli) kan ittiin mul‘atu Macaafa Qulqulluu qofaa dha (Rom 1:16). Addunyaa kana irratti miliyoona baay‘eetiin kan lakkaa‘aman macaafotni amantaa (religion) yoo jiraatan iyyuu, ilmaan namootaa hundaaf kan ta‘u sagalee misiraachoo (Wangeela) ifaa fi haala hin mamsiifneen macaafni tokkichi ibse Macaafa Qulqulluu qofaa dha.
Macaafni Qulqulluu lafa kana irratti jireenya fooniin yommuu jiraanutti macaafa eebba foon keenyaaf, lubbuu keenyaa fi hafuura keenyaaf kan ta‘u ittiin argannu dha (Yoh 15:7). Dhimmoota foonii fi hafuuraa keenyaa kamiifuu qajeelfamaa fi deebii qaba (2Xim 3:16).
Macaafni Qulqulluu maanguddootaaf, ijoollotaaf, beektotaaf, namoota hin baranneef, dhiirotaaf, dubartoota hundaaf kan ta‘u hundinuus dubbisuu kan danda‘u macaafa tokkicha dha. Akkasumas, macaafa aadaa kamiiniyyuu, nama dhuunfaa kamiiniyyuu fi kkf‘n dubbifamuu kan danda‘uu fi jijjiirama fiduu danda‘u (Revolutionary) dha.
3.2 Faayidaa beekumsi macaafa qulqulluu namaaf kennu
Waaqayyo irraa lammaffaa dhalachuuf (1Phex 1:23 – 25, Yaq 1:18)
Dhimma kam irrattiyyuu fedha Waaqayyoo beekuuf (HoE 17:11)
Daandiin keenya akka wal nuuf qixxaatuuf (Iya 1: 7 – 9, Far 1:2 - 3)
Waaqayyoon gammachiisuuf (1Sam 15:22)
Cubbuu gochuudhaan Waaqayyoon yakkuu irraa of eeggachuuf (Far 119:11, Yoh 8:31 - 35)
Daandii keenya qulqulleeffachuuf (Far 119:9,105)
Gammachuu fi galata argachuudhaaf (Far 119:62, Er 15:16, Isa 66:5)
Nama hubataa ta‘uudhaaf (Far 119:97 – 104,130)
Waaqayyoon sodaachuu fi ulfina kennuuf (Fak 2: 1 - 5)
Hafuura Qulqulluudhaan guutamuuf (Fak 1:23, HoE 10:44)