እንደው ለመሆኑ የተለየ ፍላጎት ላላቸው ሰዎች የምንሠጠው ስም/አጠራር/ስያሜ እንዴት ይኾን?

እውን ስያሜዎቻችን ጤናማ፣ ሚዛናዊ፣ ተገቢ ናቸውን?

ላሳስብዎት! ወዳጆቼ ይህ ፅሑፍ ግላዊ ዕይታ ብቻ ነው፤ ወጥ የሃሳብ ፍሰትም የለውም።

፩| በ'ኔ ጊዜያዊ አመለካከት 'አካል-ጉዳት' የሚለው ሐረግ በ 'Ontological Semantics' እና 'Pragmatical Lexicography' መነፅር ሳጤነው ተገቢ ኾኖ አላገኘሁትም፤ ይልቁንም ሐረጉ ከሚወክለው ውጪ ለሌሎች አይነት 'ልዩ-ፍላጎት' ላላቸው መጠቀም ተገቢ አይመስለኝም።

በተጨማሪም ‛አካል-ጉዳተኛ፣ አካለ-ስንኩል፣ አካለ-ጎዶሎ’ እነዚህ ሐረጎች የተለያየ ሐሳብ አላቸው ብዬ አላስብም፤ ቃላቱን በጥልቀት ብንፈትሻቸው/ብንመረምራቸው የጎላ ልዩነት አይታይባቸውም፤ ሆኖም ለቃላቱ እንደ ማኅበረሰብ የምንሠጠው ዕይታና ልማድ ልዩነትን ፈጥሯል።

ነገር-ግን በአማርኛ ቋንቋ በአንዳንድ ተናጋሪዎች ሥር-የሠደዱና የተለመዱ ቃላትና ንግግሮች፦

ደንቆሮ፣ ሽባ፣ ደደብ፣ ስንኩል፣ ዲዳ፣ አንካሳ፣ አስቀያሚ፣ አካለ ጎዶሎ፣ ቆማጣ፣ ደንባራ፣ ድውይ፣ እውር፣ እብድ፣ ዘገምተኛ ወ.ዘ.ተ

የደንቆሮ ለቅሶ መልሶ መልሶ
የእውር አዝማሪ የደንቆሮ ተጣሪ
የቆማጣ ፈትፋች የእውር ተሟጋች
ቆማጣን ከማከም ድንጋይ መሸከም

፪| በአዕምሮ ዕድገት ኹኔታዎች (Neurodevelopmental Conditions) ላይ በማኅበረሰባችን ጥቅም ላይ የዋሉ በርካታ ስያሜዎች አሉ። ለምሳሌም ከ6ቱ የአዕምሮ ዕድገት ኹኔታዎች መካከል አንዱ 'Intellectual Developmental Disorder' ነው።

በስፋት የምንጠቀማቸው ሁለት ስያሜዎች ሲኖሩ አንደኛው 'የአዕምሮ ዕድገት ዝግመት' ሲኾን ይህም ዘገምተኝነት ዘገም ማለት፣ ቀስ ማለትን ይገልፃል። ከሳይንሱ ብያኔ አንፃር መዝገም የሚለው ይገልፀው ይኾን? ፣ ሁለተኛው 'የአዕምሮ ዕድገት ውስንነት' ነው፤ ይህም መወሰን፣ መገደብ እና ውስን ወይም ትንሽ መሆንን ያመለክታል። ከሳይንሱ ብያኔ አንፃርስ ይህ ቃል ይገልፀው ይኾን?

ብዙ-ጊዜ የምንጠቀማቸው የተለመዱ ቃላት፦

ውስንነት | ችግር | እክል | መዛባት | ጉዳት | ተጋላጭ | ፍላጎት | ተግዳሮት | ህመም | ወ.ዘ.ተ

ከዚህ በታች ለተዘረዘሩት እና ላልተዘረዘሩት የእንግሊዝኛ ቃላት ተገቢ ትርጉም/ፍቺ ያስፈልጉናል፦

Disorder | Deficit | Impairment | Discripancy | Disturbance | Difficulties | Disability | handicap | retarded | vulnerable | syndrome | problem | Dis |e.t.c

አዎ! እንግሊዝኛውና የሀገራችን የአተረጓጎም ጉዳይ ጥናት ሊደረግበት፤ ትኩረት ሊሠጠው ይገባል!

ዋኖስ መስፍን (@WanosMesfin)
የልዩ-ፍላጎት ትምህርት ባለሞያ

@melkam_enaseb