EFDA የኢትዮጵያ የምግብና መድኃኒት ባለስልጣን

የአገሪቱን የመድኃኒት የቁጥጥር ስርዓት ለመገምገም የዓለም ጤና ድርጅት ለሚያደርገው የመጨረሻ የኦዲቲንግ ስራ ተገቢ የማስተካከያ ስራዎች በትኩረት እየተሰሩ እንደሚገኙ ተገለፀ፡፡

ጥር 24/2017 ዓ.ም አዳማ ከተማ በተዘጋጀው የግምገማ መድረክ ላይ የኢትዮጵያ ምግብና መድኃኒት ባለስልጣን ዋና ዳይሬክተር ሄራን ገርባ እንደተናገሩት ሰኔ 13/ 2015 ከተካሄደው የመጀመሪያ ኦዲት በኃላ ተቋማዊ የልማት ዕቅድ በማዘጋጀት እንደ ቁጥጥር ዘርፉ መስተካከል ያለባቸውን ዶክሜንቶችና ሌሎች ጉዳዮች በማስተካከል ለሁለተኛ ዙር የኦዲቲን ስራ አስፈላጊው ዝግጅቶች ተደርጓል፡፡

እንደ አገር የመድኃኒት ቁጥጥር ስርዓቱ በመገምገም ማቹሪቲ ሌቭል ስሪ ለማግኘት ባለስልጣኑ ከራሱ የስራ ክፍሎች በተጨማሪ ባለሙያዎችን የክልል ተቆጣጣሪ አካላት ድረስ በመላክ እስከ አራት የሚደርሱ ድጋፋዊ ክትትሎች ማድረጉን ዋና ዳይሬክተሯ ጠቁመዋል፡፡

በዛሬው ዕለትም የአራተኛው የድጋፋዊ ክትትሉ ያለበት ደረጃን በመገምገም የዓለም ጤና ድርጀት ለሚያደርገው የመጨረሻ ኦዲት የሚያበቁ የማስተካከያ ስራዎች በሁለት ቀናት ውስጥ ትኩረት ተሰጥቶ እንደሚሰራ ዋና ዳይሬከተሯ አብራርተዋል፡፡

በዚህ የግምገማ መድረክ ላይ የባለስልጣኑ የመድኃኒት ዘርፍ እና ጉዳዮች የሚመለከታቸው የስራ ክፍሎች እንዲሁም የሁሉም ክልሎችና የሁለቱ የከተማ አስተዳደር የጤና ግብዓት ተቆጣጣሪ አካላት ኃላፊዎች እየተሳተፉ ይገኛሉ፡፡

የባዮኢኩቫለንስ ጥናት ፍኖተ ካርታ ትግበራ በጥሩ መግባባት ላይ ተመሥርቶ እየተሠራ እንደሚገኝ ተገለፀ
ጥር 21/2017 በተካሄደው አውደ ጥናት በአገር ውስጥ የሚመረቱ መድኃኒቶች ንፅፅራዊ የፈዋሽነት ደረጃን የሚፈትሸው የባዮኢኩቫለንስ ጥናት ፍኖተ ካርታ ትግበራ ተገምግሟል፡፡
የባዮኢኩቫለንስ ጥናት ፍኖተ ካርታ ትግበራ ደረጃ ክትትልና ግምገማ በየወሩ በባለስልጣን መስሪያ ቤቱ ከጤና ሚኒስቴርና ከአርማወር ሐንሰን የምርምር ተቋም በተወከሉ ባለሙያዎች በጋር የሚያካሂድ ነው፡፡
የመድሃኒቶች ባዮኢኩቫላንስ ጥናት በእንክብል መልክ ተዘጋጀተው በአፍ የሚወሰዱ መድኒሃቶች ባበለስልጣን መስሪያ ቤቱ የገበያ ፈቃድ ለማግኘት ከሚያስፈልጉ መሰራታዊ መስፈርቶች አንዱ መሆኑንና ከዚህ ቀድም ከውጭ ሀገር በሚገቡ መድኃኒቶች ላይ ብቻ ተግባራዊ ሲሆን የነበረ መሆኑ የተገለፀ ሲሆን ፍኖተ ካርታው ከተዘጋጀ ወዲህ ደረጃ በደረጃ በአገር ውሰጥ ለሚመረቱ መድኃኒቶች ጭምር ጥናቱ መካሄድ እንደለበት ከዓለም ጤና ድርጅት በቀረበው ሀሳብ መሰረት የባዮኢኩቫለንሱ ፍኖተ ካርታ ተዘጋጅቶ ወደ ስራ መግባቱ ታውቋል፡፡
የፍኖተ ካርታው መዘጋጀት የመድሃቶችን ፈዋሽነት በአስተማማኝ ሁኔታ የሚያረጋግጥ፣ የአገር ውስጥ የመድኃኒት አምራቾችን አቅም የሚገነባ፣ ምርቶቻቸውን ከአገር ውጭ ለመላክ ዕድል የሚፍጥርና አጋርነትና ትብብርን በዘርፉ የሚፈጥር ነው፡፡

በኢትዮጵያ ምግብና መድኃኒት በላስልጣን እና በኢትዮጵያ ፋርማሲስቶች እና የፋርማሲቲካል ሳይንቲስቶች ማህበር በዲያስፖራ (EPPAD) መካከል በጋራ ለመስራት የስምምነት ሰነድ ተፈራረሙ፡፡

ጥር/20/2017 አዲስ አበባ፡ ባለስልጣኑ መቀመጫውን በቨርጂንያ አሜሪካን ካደረገው የትውልደ ኢትዮጵያውያን የመድኃኒት ባለሙያዎችና ሳይንቲስቶች ማህበር (EPPAD) ጋር የመግባቢያ ሰነድ ተፈራርመዋል፡፡
በፊርማ ስነ-ስርዓቱ ወቅት የእንኳን ደህና መጣችሁ ንግግር ያደረጉት የባለስልጣኑ ዋና ዳይሬክተር ሔራን ገርባ እንደተናገሩት ባለስልጣኑ የአፍሪካ የልህቀት ማዕከል ለመሆን እያደረገ ባለው ጥረት ማህበሩ ከዚህ ቀደም የቁሳቁስ ድጋፍ ማድረጉን ገልፀው ተቋሙ ፋርማሲስቶች እና የፋርማሲቲካል ሳይንቲስቶች ማህበር አባላት ያላቸውን አቅም ፣ውቀትና ልምድ በሀገር ውስጥ የቁጥጥር ዘርፉን ለማጠናከር በሚደረገው ጥረት ቴክኒካዊ ድጋፍ እንዲያደርጉ እድል የሚፈጥር ነው ብለዋል፡፡
ባለስልጣኑ ከሙያ ማህበሩ ጋር የስምምነት ሰነዱ በተፈረመበት ወቅት ባለስልጣኑ የአለም ጤና ድርጅት ማቹሪቲ ሌቭል 3 ቤንችማርክ ለመደረግ ዝግጅት እያደረገ ባለበት ወቅት መሆኑ መልካም አጋጣሚ መሆኑን በማስረዳት በቀጣይ የምግብና የጤና ግብዓት ቁጥጥር ከታች እስከ ላይ ለማጠናከር በሚሰራው ስራ የማህበሩ አባለት የካበተ እውቀትና ልምድ ሀገር ውስጥ ለሚገኙ ባለሙዎች በማካፈል ሚናቸውን እንዲወጡ ስምምነቱ በር ከፋች መሆኑ አስታውቀዋል፡፡
የማህበሩ የሬጉላቶሪ ቡድን መሪ የሆኑት አቶ አሌክስ አካሉ በበኩላቸው ባለስልጣን መስሪያ ቤቱ ትውልደ ኢትዮጵያውያን ሐገራቸውን በሙያቸው እንዲያግዙ ላመቻቸው እድል አመስግነው በጋራ መግባቢያ ሰነዱ መሰረት ድጋፍ ማድረግ በሚቻልበት መንገድ ንግግር አድርገዋል፡፡

በስጋት ተኮር የድህረ ገበያ ጥናት ላይ በተገኙ ውጤቶች ዙሪያ አውደ ጥናት ተካሄደ

የኢትዮጵያ የምግብና የመድኃኒት ቁጥጥር ባለሥልጣን በፋርማኮቪጂላንስ እና ክሊኒካዊ ሙከራዎች ዙሪያ በአውሮፓውያኑ 2024 ዓ.ም ያካሄዳቸውን እንቅስቃሴዎች ለመገምገምና ለመወያየት አውደ ጥናት አካሂዷል። የአውደ ጥናቱ ዋና ትኩረት በስጋት ተኮር የድህረ ገበያ ጥናት የናሙና መሰብሰብ መርሆዎች፣ ቁጥጥር እርምጃዎች እና የላቦራቶሪ ምርመራ ውጤቶች ላይ ነበር።

አውደ ጥናቱን በይፋ የከፈቱት የባለስልጣኑ የመድኃኒት ደህንነት ክትትል እና የህክምና ሙከራ መሪ ስራ አስፈጻሚ አስናቀች አለሙ ሲሆኑ በኢትዮጵያ የመድኃኒት ጥራትና ደህንነትን ለማረጋገጥ ስጋት ተኮር የድህረ ገበያ ጥናት ወሳኝ ሚና እንደሚጫወት አስረደረድተዋል ።

ከ2016 ሁለተኛ ግማሽ ዓመት ጀምሮ እስከ 2017 የመጀመሪያ ግማሽ ዓመት ስጋት ተኮር መሰረት ባደረገ መልኩ የተሰሩ  የድህረ ገበያ ጥናት በዝርዝር የቀረቡ ሲሆን የተሰበሰቡ ናሙናዎች ላይ በተሰሩ ስራዎች ዙሪያ  ከባለስልጣኑና ከክልሎች ተወክለው በተገኙ ውይይት ተደርጓል፡፡

የጤና ሚኒስቴር ሚኒስትር ዴኤታ ዶ/ር ደረጄ ዱጉማ ባለስልጣን መስሪያ ቤቱን ጎበኙ።

ጥር 13/2017 አዲስ አበባ፡ የጤና ሚኒስቴር ሚኒስትር ዴኤታ ዶክተር ደረጄ ዱጉማ በኢትዮጵያ ምግብና መድኃኒት ባለስልጣን በመገኘት የባለስልጣኑን የስራ እንቅስቃሴ ጉብኝት ያደረጉ ሲሆን በጉብኝቱ ወቅት እንደገለጹት በኢትዮጵያ ውስጥ ጥራት ያለው፣ ደህንነቱ የተጠበቀ እና ውጤታማ የሆነ የምግብና የጤና ግብዓት ምርቶች እንዲደርሱ ባለስልጣን መስሪያ ቤቱ እያደረገ ያለውን ጥረት አድንቀው ምርቶች ወደ ገበያ ከመግባታቸው በፊት ጥራታቸውን በጥብቅ በመፈተሽና በመቆጣጠር ዙሪያ እየተሰራ ያለው ስራ ተጠናከሮ እንዲቀጥል በመግለጽ በቀጣይ ሚኒስቴር መስሪያ ቤቱ ለባለስልጣን መስሪያ ቤቱ የሚያደርገውን ድጋፍ አጠናክሮ እንደሚቀጥል አስታውቀዋል።

በጉብኝታቸው ወቅት የመድኃኒትና የህክምና መሳሪያዎች ላብራቶሪ እንዲሁም የተለያዩ የስራ ክፍሎች እየሰሩ ያሉትን ስራዎች በአካል ተገኝተው የተመለከቱ ሲሆን በወቅቱ ከነበሩ ደንበኞች ጋርም ስለባለስልጣን መስሪያ ቤት አገልግሎት አሰጣጥ አስተያየቶችን የጠየቁ ሲሆን በቀጣይ ሚኒስቴር መስሪያ ቤቱ ባለስልጣኑ የጀመራቸውን ስራዎች አጠናክሮ እንዲያስቀጥል  በሚያስችልበት ሁኔታ ላይ ድጋፍ እንደሚያደርግ ተናግረዋል፡፡