የደጋጎቹ ልማድ
[ደእቡስ‐ሷሊሒን]
==========
የሌሊት ሶላት የደጋጎቹ ልማድ፤ የሙሒቦች ዕጣ፤ የምርጦቹ ደስታ፤ የተወዳጆቹ ድግስ፤ የአውሊያኦቹ ሰርግ ነው። ከአላህ መታረቂያ ነው፤ የወንጀልን ሸክም ማቅለያ። እሳት ማጥፊያ ነው፤ በኃጢኣት የተለኮሰን ሐሩር ማብረጃ። አንዱ ደግ ሰው ሌሊት ሲሆን እንዲህ በማለት ይጣራ ነበር: — "ሰዎች ሆይ ተነሱ እሳታችሁን አጥፉ!"
:
ለአላህ እጅግ የቀረበ ባለሟል መሆን የሚሻ በሌሊት ሶላት ውስጥ ሙራዱን ያገኛል። ተወዳጁ ነቢይ [ﷺ] እንዲህ ብለዋል: — "አንድ ሰው ለአላህ ይበልጥ ቅርብ የሚሆንበት ጊዜው ከእኩለ—ሌሊት በኋላ ባለው ጊዜ ነው። በዚያ ሰዓት አላህን ከሚያወሱ ሰዎች መሆን ከቻልክ እንደዚያ ሁን።"
:
ሌሊት ለሶላት ተነሳህ ማለት አላህ ከባሮቹ መሀል ላንተ ክብር ሰጥቶህ እንድታናግረው ጠራህ ማለት ነው። ጭንቀትህን ለረሕማን እንድትሰሙት፤ ችግርህን መፍትሄ ሁሉ በእጁ የሆነው ጌታ ዘንድ እንድታቀርብ፤ ከረበል‐ዓለሚን ጋር የፍቅርና የናፍቆት አፍታዎች እንዲኖሩህ፤ በርሱ ተፅናንተህ እንድትረካ፤ ኃጢኣትህን እንድታሰርዝ፤ ብቸኛ የሆነው ጌታህን ማንም ሳይጋራህ ለብቻህ እንድታመልክ፤ ስለዱንያም ሆነ ስለአኺራ ጉዳይህ ስኬት እንድትለምን… ተመረጥክ ማለት ነው።
:
አንድ "የጊዜው ሰው" ዘንድ ጉዳይህን እንድታቀርብ ቀጠሮ ቢሰጥህ ምን ያህል ትጓጓለህ? ጠዋት ሊያገኝህ ነው ብትባል ሌሊቱ ይነጋልሃል!? ጉዳዩን ሁሉ ትቶ ከሰዎች መሀል አንተን ለይቶ ካንተ ጋር የሚያወጋበት ልዩ ሰዓት ቢሰጥህ እድሉን እንዴት ትጠቀምበታለህ?! ወይስ ታባክነዋለህ?
የሌሊቱ ሰዓት እንደዚህ ነው። ለአላህ ልዩ ባሮች የተሰጠች ልዩ ሰዓት!
:
"የሌሊት ሰላት የሳጂዶች መቦረቂያ፣ የደጋጎቹ ጨፌ፣ የጀነት ናፋቂዎች መፅናኛ፣ የዛኪሮች መናፈሻ ነው።"
:
ግንባርን ያበራል። የሩሕን ብርሀን ወደ ልብ ያዘልቃል። የ'መንገዱን' ርዝመት ያሳጥራል። የመድረስን ዐቀበት ጠርጎ ለጥ ያለ ሜዳ ያደርጋል።
:
ጭንቅ ሲጠናብህ፣ መከራ ሲደራረብብህ፣ ጉዳይ ሲወሳሰብብህ በሌሊት ተነስተህ ኃያሉን አላህ የሙጥኝ በል። ሁሌም በእዝነቱ ወዳንተ ቀርቦ "ማነው የሚለምነኝ ልመናውን የምቀበለው? ማነው ምህረት የሚጠይቀኝ የምምረው?…" ይልሃል።
:
የሌሊት ሶላት ከአኺራ በፊት የዱንያም መብራት ነው። መሬት የሰገደባትን ግንባር አትረሳም። ጨለማው የዐቢዶቹን ለቅሶ አይዘነጋም። ጉንጭም የታኢብን እምባ አይረሳም።
:
የሱፊዮቹ አለቃ ኢማም ጁነይድን [ቀደሰላሁ ሲረሁ] ከህልፈት በኋላ ተማሪያቸው በህልሙ አያቸውና በቀብር ውስጥ እንዴት እንደሆኑ ጠየቀ። እርሳቸውም እንዲህ በማለት መለሱ: ‐ "ሰዎች በተኙበት በሌሊቱ መሀል ከምንሰግዳቸው ጥቂት ረከዓዎች ውጪ ሌላው አልጠቀመንም። የቀብርን ብርሃን በሌሊት ሶላት ነው ያገኘነው።"
:
ኢብኑ ዐባስ [ረዐ] እንዲህ ብለዋል: ‐ "ረዥሙ የቂያማ እለት መቆም እንዲቀልለት የፈለገ ሰው በሌሊት ሶላት ላይ በጨለማ በረዥሙ ሲቆም አላህ ይየው!"
:
የሌሊት ሶላት ከንፍቅና መድኅን ነው። ለነፍስም ንፅህና ነው። የዒባዳ ቅመም ነው። የዐይን ማረፊያ፣ የቀልብ ህይወት ነው። በሌሊቱ ጨለማ ወደ ጌታህ ቀርበህ ከርሱ ጋር እንደማውጋት የሚያስደስት ምን አለ?!
:
ሌሊት አላህ ለምርጥ ባሮቹ ስጦታውን የሚቸርበት ሰዓት ነው። ማን ያውቃል? ምናልባት ተኝተህ ያመለጠህ ነገር ምንድን ይሆን?!…
:
በሌሊቱ እንቅልፋቸውን አሸንፈው የተማፀኑኝ ባሮቼን ያለፈውን ኃጢኣታቸውን ብቻ ሳይሆን ከዚህም በኋላ ያሻቸውን ቢፈፅሙም ምሬያቸዋለሁ ተብሎስ ቢሆን?!…
እንቅልፋቸውን ትተው ለኔ ሲሰግዱ ላደሩ ሁሉ የዱንያም ሆነ የአኺራ ጉዳዮቻቸውን በሙሉ ፈፅሜላቸዋለሁ ተብሎስ ቢሆን?!…
ጨለማን ተገን አድርገው ለኃጢኣታቸው ያለቀሱትን ሁሉ ከእሳት አድኜ ጀነትን ሰጥቻቸዋለሁ ተብሎስ ቢሆን?!…
በዙርያቸው ያሉ ሰዎች እኔን ዘንግተው በሚያንኮራፉበት ሰዓት ብቸኝነት ሳይበግራቸው ፍቅራቸውን ለመግለፅና ከኔ ጋር ለማውጋት የነቁ ሰዎችን በሙሉ ወድጃቸዋለሁ፤ መቼም አልጠላቸውም ተብሎስ ቢሆን?!…
:
…አንተ ግን ተኝተሃል። የደጋጎች ሰልፍ ውስጥ ወረፋህን አልያዝክም። የማያልቀው ችሮታን ለመዛቅ አልተሰናዳህም።
ከዚያስ? እድለኞች ሁሉ ከፍታቸውን ይዘው በስኬት መንኩራኩር ሲመጥቁ አንተ ደግሞ አንገትህ እስከሚሰበር ድረስ አንጋጠህ ምጥቀታቸውን ከማየት ውጪ ምንም አይኖርህም!
ከዚያስ? ወደ ኋላ ለመቅረትህ ማንን ትወቅሳለህ? በማንስ ታሳብባለህ?!…
:
በመስገጃህ ምንጣፍ ታጠርና የቀረውን ዱንያን እንዳልተፈጠረ እርሳው። አንተ አታይም እንጂ የምትመኘው ሁሉ በስንዝሯ ምንጣፍህ ላይ ተከምሯል። ምንጣፍህ ከዱንያ እጥፍ እጥፍ እጥፍ… ይሰፋል። ከአኺራ ብዙ ንብብር ይልቃል። ሁለቱም እና ከነርሱም ውጪ ሌሎች ስጦታዎች ምንጣፍህ ላይ ተዘርግተዋል። ያኔም እንደ ደጋጎቹ በደስታ ስሜት ተውጠህ "የዱንያ ሰዎችና ነገስታት እኛ ያለንበትን ደስታ ቢያውቁ ኖሮ በሰይፍ ተዋግተው ሊወስዱብን ይፈልጉ ነበር!" ትላለህ።
:
ለዚህ ነው ጠላትም አንተን ለማሳጣት እዚህ አካባቢ የመሸገው፤ ከትልቁ ስኬትህ አንተን ለማደናቀፍ። የአላህ መልክተኛ [ﷺ] እንዲህ ብለዋል: — "ሰይጣን በማጅራታችሁ ላይ ሦስት ድግምቶችን ይቋጥራል። 'ረዥም ሌሊት አለልህ፤ ተኛ' ይልሃል። ከእንቅልፍህ ተነስተህ አላህን ስትዘክር አንዱ ይፈታል። ዉዱእ ስታደርግ ሁለተኛው ይፈታል። ከሰገድክ ደግሞ ሦስተኛው ይፈታል። ደስተኛና ንቁ ሆነህም ትውላለህ። ይህ ካልሆነ ደግሞ ተደብተህ በተረበሸ ስሜት ትውላለህ።"
ምርጫው ያንተ ነው!
:
የአላህ ነቢይ ﷺ እግራቸው እስከሚሰነጠቅ በሌሊት ቆመው ይሰግዱ ነበር። ኢብኑ መስዑድ [ረዐ] ዐይኖች ሲጨፈኑ ጠብቀው ብድግ ብለው ይቆማሉ። እስከሚነጋ ድረስም በቁርኣን ንባብ እንደንብ እየየጉመተመቱ ይቆያሉ።
ዐብዱል‐ዐዚዝ ኢብኑ አቢዳዉድ ሌሊቱ ሲጨልም ፍራሻቸው ዘንድ ይቀርቡና በእጃቸው እየዳበሱት "ፍራሼ ሆይ ለስላሳ ነህ። በጀነት ውስጥ ያለው ግን ካንተ የበለጠ ለስላሳ ነው።" ይሉ ነበር። ከዚያም እስከሚነጋ ድረስ ይሰግዳሉ።
:
የሌሊት ሶላት የደጋጎች ልማድ ነው። አላህን የሚፈሩ ተፈቃሪዎቹ ጠባይ ነው። እነርሱን መሆን ባትችል እንኳን የዓቅምህን ያህል ተፍጨርጨር።
:
ኢንነት‐ተሸቡሀ ቢር‐ሪጃሊ ፈላሑ!
[ደእቡስ‐ሷሊሒን]
==========
የሌሊት ሶላት የደጋጎቹ ልማድ፤ የሙሒቦች ዕጣ፤ የምርጦቹ ደስታ፤ የተወዳጆቹ ድግስ፤ የአውሊያኦቹ ሰርግ ነው። ከአላህ መታረቂያ ነው፤ የወንጀልን ሸክም ማቅለያ። እሳት ማጥፊያ ነው፤ በኃጢኣት የተለኮሰን ሐሩር ማብረጃ። አንዱ ደግ ሰው ሌሊት ሲሆን እንዲህ በማለት ይጣራ ነበር: — "ሰዎች ሆይ ተነሱ እሳታችሁን አጥፉ!"
:
ለአላህ እጅግ የቀረበ ባለሟል መሆን የሚሻ በሌሊት ሶላት ውስጥ ሙራዱን ያገኛል። ተወዳጁ ነቢይ [ﷺ] እንዲህ ብለዋል: — "አንድ ሰው ለአላህ ይበልጥ ቅርብ የሚሆንበት ጊዜው ከእኩለ—ሌሊት በኋላ ባለው ጊዜ ነው። በዚያ ሰዓት አላህን ከሚያወሱ ሰዎች መሆን ከቻልክ እንደዚያ ሁን።"
:
ሌሊት ለሶላት ተነሳህ ማለት አላህ ከባሮቹ መሀል ላንተ ክብር ሰጥቶህ እንድታናግረው ጠራህ ማለት ነው። ጭንቀትህን ለረሕማን እንድትሰሙት፤ ችግርህን መፍትሄ ሁሉ በእጁ የሆነው ጌታ ዘንድ እንድታቀርብ፤ ከረበል‐ዓለሚን ጋር የፍቅርና የናፍቆት አፍታዎች እንዲኖሩህ፤ በርሱ ተፅናንተህ እንድትረካ፤ ኃጢኣትህን እንድታሰርዝ፤ ብቸኛ የሆነው ጌታህን ማንም ሳይጋራህ ለብቻህ እንድታመልክ፤ ስለዱንያም ሆነ ስለአኺራ ጉዳይህ ስኬት እንድትለምን… ተመረጥክ ማለት ነው።
:
አንድ "የጊዜው ሰው" ዘንድ ጉዳይህን እንድታቀርብ ቀጠሮ ቢሰጥህ ምን ያህል ትጓጓለህ? ጠዋት ሊያገኝህ ነው ብትባል ሌሊቱ ይነጋልሃል!? ጉዳዩን ሁሉ ትቶ ከሰዎች መሀል አንተን ለይቶ ካንተ ጋር የሚያወጋበት ልዩ ሰዓት ቢሰጥህ እድሉን እንዴት ትጠቀምበታለህ?! ወይስ ታባክነዋለህ?
የሌሊቱ ሰዓት እንደዚህ ነው። ለአላህ ልዩ ባሮች የተሰጠች ልዩ ሰዓት!
:
"የሌሊት ሰላት የሳጂዶች መቦረቂያ፣ የደጋጎቹ ጨፌ፣ የጀነት ናፋቂዎች መፅናኛ፣ የዛኪሮች መናፈሻ ነው።"
:
ግንባርን ያበራል። የሩሕን ብርሀን ወደ ልብ ያዘልቃል። የ'መንገዱን' ርዝመት ያሳጥራል። የመድረስን ዐቀበት ጠርጎ ለጥ ያለ ሜዳ ያደርጋል።
:
ጭንቅ ሲጠናብህ፣ መከራ ሲደራረብብህ፣ ጉዳይ ሲወሳሰብብህ በሌሊት ተነስተህ ኃያሉን አላህ የሙጥኝ በል። ሁሌም በእዝነቱ ወዳንተ ቀርቦ "ማነው የሚለምነኝ ልመናውን የምቀበለው? ማነው ምህረት የሚጠይቀኝ የምምረው?…" ይልሃል።
:
የሌሊት ሶላት ከአኺራ በፊት የዱንያም መብራት ነው። መሬት የሰገደባትን ግንባር አትረሳም። ጨለማው የዐቢዶቹን ለቅሶ አይዘነጋም። ጉንጭም የታኢብን እምባ አይረሳም።
:
የሱፊዮቹ አለቃ ኢማም ጁነይድን [ቀደሰላሁ ሲረሁ] ከህልፈት በኋላ ተማሪያቸው በህልሙ አያቸውና በቀብር ውስጥ እንዴት እንደሆኑ ጠየቀ። እርሳቸውም እንዲህ በማለት መለሱ: ‐ "ሰዎች በተኙበት በሌሊቱ መሀል ከምንሰግዳቸው ጥቂት ረከዓዎች ውጪ ሌላው አልጠቀመንም። የቀብርን ብርሃን በሌሊት ሶላት ነው ያገኘነው።"
:
ኢብኑ ዐባስ [ረዐ] እንዲህ ብለዋል: ‐ "ረዥሙ የቂያማ እለት መቆም እንዲቀልለት የፈለገ ሰው በሌሊት ሶላት ላይ በጨለማ በረዥሙ ሲቆም አላህ ይየው!"
:
የሌሊት ሶላት ከንፍቅና መድኅን ነው። ለነፍስም ንፅህና ነው። የዒባዳ ቅመም ነው። የዐይን ማረፊያ፣ የቀልብ ህይወት ነው። በሌሊቱ ጨለማ ወደ ጌታህ ቀርበህ ከርሱ ጋር እንደማውጋት የሚያስደስት ምን አለ?!
:
ሌሊት አላህ ለምርጥ ባሮቹ ስጦታውን የሚቸርበት ሰዓት ነው። ማን ያውቃል? ምናልባት ተኝተህ ያመለጠህ ነገር ምንድን ይሆን?!…
:
በሌሊቱ እንቅልፋቸውን አሸንፈው የተማፀኑኝ ባሮቼን ያለፈውን ኃጢኣታቸውን ብቻ ሳይሆን ከዚህም በኋላ ያሻቸውን ቢፈፅሙም ምሬያቸዋለሁ ተብሎስ ቢሆን?!…
እንቅልፋቸውን ትተው ለኔ ሲሰግዱ ላደሩ ሁሉ የዱንያም ሆነ የአኺራ ጉዳዮቻቸውን በሙሉ ፈፅሜላቸዋለሁ ተብሎስ ቢሆን?!…
ጨለማን ተገን አድርገው ለኃጢኣታቸው ያለቀሱትን ሁሉ ከእሳት አድኜ ጀነትን ሰጥቻቸዋለሁ ተብሎስ ቢሆን?!…
በዙርያቸው ያሉ ሰዎች እኔን ዘንግተው በሚያንኮራፉበት ሰዓት ብቸኝነት ሳይበግራቸው ፍቅራቸውን ለመግለፅና ከኔ ጋር ለማውጋት የነቁ ሰዎችን በሙሉ ወድጃቸዋለሁ፤ መቼም አልጠላቸውም ተብሎስ ቢሆን?!…
:
…አንተ ግን ተኝተሃል። የደጋጎች ሰልፍ ውስጥ ወረፋህን አልያዝክም። የማያልቀው ችሮታን ለመዛቅ አልተሰናዳህም።
ከዚያስ? እድለኞች ሁሉ ከፍታቸውን ይዘው በስኬት መንኩራኩር ሲመጥቁ አንተ ደግሞ አንገትህ እስከሚሰበር ድረስ አንጋጠህ ምጥቀታቸውን ከማየት ውጪ ምንም አይኖርህም!
ከዚያስ? ወደ ኋላ ለመቅረትህ ማንን ትወቅሳለህ? በማንስ ታሳብባለህ?!…
:
በመስገጃህ ምንጣፍ ታጠርና የቀረውን ዱንያን እንዳልተፈጠረ እርሳው። አንተ አታይም እንጂ የምትመኘው ሁሉ በስንዝሯ ምንጣፍህ ላይ ተከምሯል። ምንጣፍህ ከዱንያ እጥፍ እጥፍ እጥፍ… ይሰፋል። ከአኺራ ብዙ ንብብር ይልቃል። ሁለቱም እና ከነርሱም ውጪ ሌሎች ስጦታዎች ምንጣፍህ ላይ ተዘርግተዋል። ያኔም እንደ ደጋጎቹ በደስታ ስሜት ተውጠህ "የዱንያ ሰዎችና ነገስታት እኛ ያለንበትን ደስታ ቢያውቁ ኖሮ በሰይፍ ተዋግተው ሊወስዱብን ይፈልጉ ነበር!" ትላለህ።
:
ለዚህ ነው ጠላትም አንተን ለማሳጣት እዚህ አካባቢ የመሸገው፤ ከትልቁ ስኬትህ አንተን ለማደናቀፍ። የአላህ መልክተኛ [ﷺ] እንዲህ ብለዋል: — "ሰይጣን በማጅራታችሁ ላይ ሦስት ድግምቶችን ይቋጥራል። 'ረዥም ሌሊት አለልህ፤ ተኛ' ይልሃል። ከእንቅልፍህ ተነስተህ አላህን ስትዘክር አንዱ ይፈታል። ዉዱእ ስታደርግ ሁለተኛው ይፈታል። ከሰገድክ ደግሞ ሦስተኛው ይፈታል። ደስተኛና ንቁ ሆነህም ትውላለህ። ይህ ካልሆነ ደግሞ ተደብተህ በተረበሸ ስሜት ትውላለህ።"
ምርጫው ያንተ ነው!
:
የአላህ ነቢይ ﷺ እግራቸው እስከሚሰነጠቅ በሌሊት ቆመው ይሰግዱ ነበር። ኢብኑ መስዑድ [ረዐ] ዐይኖች ሲጨፈኑ ጠብቀው ብድግ ብለው ይቆማሉ። እስከሚነጋ ድረስም በቁርኣን ንባብ እንደንብ እየየጉመተመቱ ይቆያሉ።
ዐብዱል‐ዐዚዝ ኢብኑ አቢዳዉድ ሌሊቱ ሲጨልም ፍራሻቸው ዘንድ ይቀርቡና በእጃቸው እየዳበሱት "ፍራሼ ሆይ ለስላሳ ነህ። በጀነት ውስጥ ያለው ግን ካንተ የበለጠ ለስላሳ ነው።" ይሉ ነበር። ከዚያም እስከሚነጋ ድረስ ይሰግዳሉ።
:
የሌሊት ሶላት የደጋጎች ልማድ ነው። አላህን የሚፈሩ ተፈቃሪዎቹ ጠባይ ነው። እነርሱን መሆን ባትችል እንኳን የዓቅምህን ያህል ተፍጨርጨር።
:
ኢንነት‐ተሸቡሀ ቢር‐ሪጃሊ ፈላሑ!