አሜሪካ ፕሬዝዳንታዊ ምርጫ እየተካሄደ ይገኛል።
ዶናልድ ትራምፕም በበርካታ ግዛቶች ድል ቀንቷቸው ምርጫውን እየመሩ ይገኛሉ።
የአሜሪካ ምርጫ ውጤት የሚታወቀው መቼ ነው ?
የምርጫ አሸናፊ በድምፅ መስጫው ምሽት ፣ አሊያም በነጋታው ካልሆነ ደግሞ ከቀናት ወይም ከሳምንታት በኋላ ሊታወጅ ይችላል።
ያለፈው ምርጫ በአውሮፓውያኑ 2020 ማክሰኞ ኅዳር 3 ነው የተደረገው። ነገር ግን ጆ ባይደን አሸናፊ መሆናቸው የተሰማው ቅዳሜ ኅዳር 7 ቀን ነበር።
በወቅቱ አብዛኞቹ ግዛቶች ድምፅ በተሰጠ በ24 ሰዓታት ውስጥ ውጤት ቢያሳውቁም በአንዳንድ ግዛቶች ላይ ቆጠራው ቀናትን ወስዷል።
በ2016 ዶናልድ ትራምፕ ለመጀመሪያ ጊዜ የአሜሪካ ፕሬዝደንት ሆነው ሲመረጡ ውጤት የታወቀው ከድምፅ መስጫው ቀጥሎ ባለው ቀን ነበር።
በ2012 ደግሞ ባራክ ኦባማ ለሁለተኛ ጊዜ ፕሬዝደንት ሆነው ሲመረጡ ውጤቱ ይፋ የተደረገው በድምፅ መስጫው ቀን እኩል ለሊት ገደማ ነው።
ነገር ግን በ2000 በጆርጅ ደብሊው ቡሽ እና አል ጎር መካከል የተደረገው ምርጫ ከሌሎቹ ለየት ይል ነበር።
ዕጩዎቹ የነበራቸውን ጠባብ ውጤት ተከትሎ ድምፅ ድጋሚ እንዲቆጠር ቢታዘዝም ጠቅላይ ፍርድ ቤቱ ጣልቃ በመግባት በግዛቲቱ በውጤት እየመሩ የነበሩት ቡሽ አሸናፊ እንዲሆኑ ወስኗል።
ቁልፍ ግዛቶች የትኞቹ ናቸው ?
የአሜሪካ ምርጫ ውጤት የሚወሰነው በጥቂት ግዛቶች በሚገኝ ድምፅ ነው።
ለዚህ ምክንያቱ ኢሌክቶራል ኮሌጅ የተባለው ሥርዓት ነው። ይህ ማለት አሜሪካ ፕሬዝደንቷን የምትመርጠው ዕጩዎች በሚያሸንፉት ግዛት መሠረት ነው። አብዛኛዎቹ ግዛቶች ዲሞክራት አሊያም ሪፐብሊካን ናቸው።
ዘንድሮ በጣም ወሳኝ የሚባሉት ግዛቶች ሰባት ናቸው። እነሱም ፦
° አሪዞና፣
° ጆርጂያ፣
° ኔቫዳ፣
° ኖርዝ ካሮላይና፣
° ዊስኮንሲን፣
° ፔንስሊቪኒያ እና ሚሸጋን ናቸው።
ድምፅ የሚቆጠረው እንዴት ነው ?
ብዙውን ጊዜ ቅድሚያ የሚሰጠው በምርጫው ቀን ለሚሰጡ ድምፆች ነው። ቀጥሎ ከድምፅ መስጫው ቀን በፊት የመረጡ እና በፖስት ድምፃቸውን ያስገቡ ሰዎች ቆጠራ ይካሄዳል።
ከውጭ ሀገራትና ከወታደራዎ ካምፖች የሚላኩ እንዲሁም ድጋሚ እንዲቆጠሩ የተደረጉ ድምፆች ይከተላሉ።
የአካባቢ የምርጫ ባለሥልጣናት አንዳንዶቹ የተሾሙ ሲሆን፣ አንዳንዶቹ ደግሞ ተመርጠው የመጡ ናቸው። እነዚህ የምርጫ አስተባባሪዎች ናቸው።
አስተባባሪዎች የተሰጠውን ድምፅና የተመዝጋቢዎችን ቁጥር ያመዛዝናሉ፤ መረጃዎችን ያጣራሉ፤ ጉዳት የደረሰባቸው የድምፅ መስጫ ወረቀቶችን ይፈትሻሉ፤ አለመመሳሰል ካለበት ደግሞ ምርመራ ያደርጋሉ።
ወረቀቶቹ ወደ ኤሌክትሮኒክ ሥርዓት ገብተው ውጤታቸው እንዲቆጠር ይደረጋል።
አንዳንዶቹ ድምፆች በእጅ ሊቆጠሩ ይችላሉ።
ድምፁ ትክክለኛ መሆኑ ከተረጋገጠ በኋላ መጀመሪያ በክፍለ-ግዛት ቀጥሎ ወደ ግዛት ይሸጋገራል።
መረጃው የቢቢሲ ነው።
ዶናልድ ትራምፕም በበርካታ ግዛቶች ድል ቀንቷቸው ምርጫውን እየመሩ ይገኛሉ።
የአሜሪካ ምርጫ ውጤት የሚታወቀው መቼ ነው ?
የምርጫ አሸናፊ በድምፅ መስጫው ምሽት ፣ አሊያም በነጋታው ካልሆነ ደግሞ ከቀናት ወይም ከሳምንታት በኋላ ሊታወጅ ይችላል።
ያለፈው ምርጫ በአውሮፓውያኑ 2020 ማክሰኞ ኅዳር 3 ነው የተደረገው። ነገር ግን ጆ ባይደን አሸናፊ መሆናቸው የተሰማው ቅዳሜ ኅዳር 7 ቀን ነበር።
በወቅቱ አብዛኞቹ ግዛቶች ድምፅ በተሰጠ በ24 ሰዓታት ውስጥ ውጤት ቢያሳውቁም በአንዳንድ ግዛቶች ላይ ቆጠራው ቀናትን ወስዷል።
በ2016 ዶናልድ ትራምፕ ለመጀመሪያ ጊዜ የአሜሪካ ፕሬዝደንት ሆነው ሲመረጡ ውጤት የታወቀው ከድምፅ መስጫው ቀጥሎ ባለው ቀን ነበር።
በ2012 ደግሞ ባራክ ኦባማ ለሁለተኛ ጊዜ ፕሬዝደንት ሆነው ሲመረጡ ውጤቱ ይፋ የተደረገው በድምፅ መስጫው ቀን እኩል ለሊት ገደማ ነው።
ነገር ግን በ2000 በጆርጅ ደብሊው ቡሽ እና አል ጎር መካከል የተደረገው ምርጫ ከሌሎቹ ለየት ይል ነበር።
ዕጩዎቹ የነበራቸውን ጠባብ ውጤት ተከትሎ ድምፅ ድጋሚ እንዲቆጠር ቢታዘዝም ጠቅላይ ፍርድ ቤቱ ጣልቃ በመግባት በግዛቲቱ በውጤት እየመሩ የነበሩት ቡሽ አሸናፊ እንዲሆኑ ወስኗል።
ቁልፍ ግዛቶች የትኞቹ ናቸው ?
የአሜሪካ ምርጫ ውጤት የሚወሰነው በጥቂት ግዛቶች በሚገኝ ድምፅ ነው።
ለዚህ ምክንያቱ ኢሌክቶራል ኮሌጅ የተባለው ሥርዓት ነው። ይህ ማለት አሜሪካ ፕሬዝደንቷን የምትመርጠው ዕጩዎች በሚያሸንፉት ግዛት መሠረት ነው። አብዛኛዎቹ ግዛቶች ዲሞክራት አሊያም ሪፐብሊካን ናቸው።
ዘንድሮ በጣም ወሳኝ የሚባሉት ግዛቶች ሰባት ናቸው። እነሱም ፦
° አሪዞና፣
° ጆርጂያ፣
° ኔቫዳ፣
° ኖርዝ ካሮላይና፣
° ዊስኮንሲን፣
° ፔንስሊቪኒያ እና ሚሸጋን ናቸው።
ድምፅ የሚቆጠረው እንዴት ነው ?
ብዙውን ጊዜ ቅድሚያ የሚሰጠው በምርጫው ቀን ለሚሰጡ ድምፆች ነው። ቀጥሎ ከድምፅ መስጫው ቀን በፊት የመረጡ እና በፖስት ድምፃቸውን ያስገቡ ሰዎች ቆጠራ ይካሄዳል።
ከውጭ ሀገራትና ከወታደራዎ ካምፖች የሚላኩ እንዲሁም ድጋሚ እንዲቆጠሩ የተደረጉ ድምፆች ይከተላሉ።
የአካባቢ የምርጫ ባለሥልጣናት አንዳንዶቹ የተሾሙ ሲሆን፣ አንዳንዶቹ ደግሞ ተመርጠው የመጡ ናቸው። እነዚህ የምርጫ አስተባባሪዎች ናቸው።
አስተባባሪዎች የተሰጠውን ድምፅና የተመዝጋቢዎችን ቁጥር ያመዛዝናሉ፤ መረጃዎችን ያጣራሉ፤ ጉዳት የደረሰባቸው የድምፅ መስጫ ወረቀቶችን ይፈትሻሉ፤ አለመመሳሰል ካለበት ደግሞ ምርመራ ያደርጋሉ።
ወረቀቶቹ ወደ ኤሌክትሮኒክ ሥርዓት ገብተው ውጤታቸው እንዲቆጠር ይደረጋል።
አንዳንዶቹ ድምፆች በእጅ ሊቆጠሩ ይችላሉ።
ድምፁ ትክክለኛ መሆኑ ከተረጋገጠ በኋላ መጀመሪያ በክፍለ-ግዛት ቀጥሎ ወደ ግዛት ይሸጋገራል።
መረጃው የቢቢሲ ነው።