"ሁላችንንም የሚያስተባብር የሰላም ፍኖተ ካርታ የለንም" -ዶ/ር ዮናስ አሽኔ

በሃገራዊ ምክክሩ ስራዎች እና በኢትዮጵያ የሰላም ሁኔታን የውይይት አጅንዳው ያደረገው የፕሮፌሰር መስፍን ወልደማርያም ፋውንዴሽን አራተኛ ዓመት ጉባኤ ላይ የተገኙት የአዲስ አበባ ዩኒቨርስቲ የፖለቲካል ሳይንስ እና የውጭ ግንኙነት መምህር እና ተመራማሪ ዶ/ር ዮናስ አሽኔ ጠንከር ያሉ ሃሳቦችን ሰንዝረዋል።

ካነሷቸው ሃሳቦች መካከል

ሃገራዊ የምክክር ኮሚሽኑ ምክክር የሚል ሃሳብ ይዞ ነው የገባው በኢትዮጵያ ባለው ነባራዉ ሁኔታ ምክክር ምን ያህል ሰላም ሊያመጣ ይችላል ብለን ስንጠይቅ ከግጭቶች ስፋት እና ጥልቀት አንጻር በምክክር ብቻ ሊቆም የሚችል አይደለም ብለዋል።

የምክክር ኮሚሽኑ ከተሰጡት እንደ የፖለቲካ ባህል ማሳደግ እና ፖለቲካዊ እና ማህበራዊ መሰረት መጣል ያሉ ተግባር እና ሃላፊነቶችን ወደ ጎን በመተው ሃገራዊ ምክክሩ ላይ ብቻ ትኩረት አድርጎ እየሰራ ነውን ሲሉ ተችተዋል።

በታሪካችን ተቋማት በኢትዮጵያ የሚገነቡት ምን ዓይነት ባህሪ ይዘው ነው ብለን ስንጠይቅ በአብዛኛው ስልጣን የያዘው አካል ማስፈጸሚያ ሆነው ነው የሚሰሩት ያሉ ሲሆን የምንሰራቸው ተቋማት ሃገራዊ ምክክርን ጨምሮ ነጻ ይሆናሉ ብለን መጠበቅ የለብንም ብለዋል።

በተጨማሪም

°ቀውስ ያለው የፖለቲካ ሽግግር ውስጥ የምንገኝ በመሆናችን በእርስ በእርስ ጦርነት እና ዋልታ ረገጥ በሆኑ አቋሞች ባሉበት የታጠቁ ሃይሎች ተጨምረውበት የፖለቲካ አለመረጋጋት ውስጥ የሚደረግ ሃገራዊ ምክክር ነው።

°"የእዚህ ዓይነት  ሁኔታ ውስጥ ምክክር እንዴት ይሆናል ብለን ስናስብ ፈተናቸው የእነሱ(የምክክር ኮሚሽኑ) ፈተና ከባድ ይሆናል።

°በጣም ብዙ ሰው ሞቷል እየሞተ ነው ይሄ ሁሉ ቀውስ ሲመጣ ሁላችንም ለሳምንት ለቅሶ መቀመጥ ነበረብን ወደ ምክክር ከመግባት በፊት ሃዘን መቀመጥ ድንኳን መጣልና ጥቁር መልበስ ነበረብን ብለዋል።

ሁላችንንም የሚያስተባብር የሰላም ፍኖተ ካርታ የለንም ሁሉም ሰላምን ለማምጣት ይጥራል ግን ሰላምን እያሰፈንን አይደለም ያሉት ተመራማሪው

"መንግስት በአስተዳደር (Governance)እፈታቸዋለሁ የሚላቸው ብዙ ችግሮች አሉ ለምሳሌ ክልል ማዋቀር እና ሃገራዊ ምክክር እያለ የህዝብን ጥያቄ ለመመለስ ይሞክራል ነገር ግን በ አስተዳደር ስርዓቱ (Governance system) መንግስት የሚያደርጋቸው እንቅስቃሴዎች ሰላምን ያጸናሉ ? ወይስ ጦርነትን ነው  Enable የሚያደርጉት? " ሲሉ ጠይቀዋል።

አክለውም "መንግስት በሚሰራቸው ስራዎች ያኮረፉ ወጣቶች የሚፈጠሩ ይመስለኛል ለምሳሌ የማትሪክ ፈተና እኔ በማስተምርበት በአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ በማህበረሰብ ሳይንስ ዲፓርትመንት ውስጥ ካሉ ዘጠኙ የትምህርት ክፍሎች በሦስቱ ብቻ ነው ተማሪ የገባው " ሲሉ ተናግረዋል።

"እንደ ኢትዮጵያ ባሉ  ወጣት ተስፋ በቆረጠበት ሁኔታ ውስጥ ዩኒቨርሲቲ የሚገባውን ሰው ብንጨምር ለሰላም አውድ አስተዋጽኦ አደረግን ማለት አይደል?" ብለዋል ።

ተስፋን የምንፈጥርባቸው አውዶች በGovernance (አስተዳደር) ውስጥ በሰራን ቁጥር ለእነዚህ ለምንላቸው የሰላም ልምምዶች (ሃገራዊ ምክክር)አስተዋጽኦ ያደርጉ ነበር ሲሉ አክለዋል።

ምሁራን እና የፖለቲካ ፓርቲዎች ችግር ፈጣሪዎች እየሆኑ ነው ተብሎ ከታዳሚ ለተነሳው ጥያቄ ምላሽ የሰጡት ዶ/ር ዮናስ

"ጸረ ምሁራዊ የሆኑ ትችቶች አሁን አሁን በተለይ ከፖለቲካ መሪዎች አብዝተው ይሰማሉ። እንደ ማህበረሰብ ምሁር መወቀስ  ይኖርበታል ነገር ግን ምንም እንኳን ዋና ተዋንያን ቢሆኑም የኢትዮጵያ ችግር የፓለቲካ ፓርቲዎች ፣ምሁሩ እና ማህበረሰቡ ብቻ ሳይሆን የተማረው፣ ያልተማረው፣ ሲቪል ማህበራት፣ አመራሩ ሁሉም የራሱ የሆነ ችግር ይኖርበታል" ብለዋል።

በተጨማሪም "መዋቅራዊ ችግሮች አሉብን ሁላችንንም ጠፍንጎ የያዘን አንዱ ጠመንጃ ነው የጠመንጃ እስረኛ የሆንነው ተቋም ስለሌለን ነው" ብለዋል።

ለምንድነው ጠመንጃ ይዘው ጫካ የገበት ሲሉ የጠየቁት ዶ/ር ዮናስ እነሱን የሚያሳትፍ ሰፊ የሆነ የፓለቲካ ተቋማት ስለሌለን ነው ብለዋል።

የሰላም ስራ ስንሰራ የጋራ የሆነ Framework/ፍኖተ ካርታ ያስፈልገናል የመንግስት አካላት የሚወስኑት ውሳኔ ሰላምን የሚያሰለጥን ወይም የሚያሰፋ ነው ? ወይስ ብዙ ተስፋ የቆረጡ ሰዎችን የሚያወጣ ነው? በማለት አስተዳደሩ የሰላም ፍኖተ ካርታ ቢኖረው ጥሩ እንደሆነ የፓለቲካ ምሁሩ ዶ/ር ዮናስ ምክረ ሃሳባቸውን አስቀምጠዋል።

#TikvahEthiopia

@tikvahethmagazine