የእውነት ሚዛን(ቴቄል)

✨ ርዕስ፡ "ደም ሳይፈስ ስርየት የለም" - ለምን? ✨
❓ ጥያቄ፡
"ደም ሳይፈስ ስርየት የለም" ይላል መጽሐፍ ቅዱስ። ታዲያ ለምንድነው ደም መፍሰስ ያስፈለገው? ፈጣሪ የደም መስዋዕት ይፈልጋልን?
መልስ፡
ይህን ጥያቄ በሁለት አቅጣጫዎች እንመልከተው፡
1. ከክርስቶስ አንጻር ✝️
• መጀመሪያ ሙሉውን ብናነበው መልሱ እዚያው ጳውሎስ ይነግረናል ዕብራውያን 9፡10 ላይ እንዲህ ይላል “ይህም ለአሁኑ ጊዜ ምሳሌ ነው”በማለት ይናገራል። ጌታ ኢየሱስ ከመጣቱ በፊት ሰዎች እሱን እንድረዱት እና እንድቀበሉት ምሳሌ ገና አስቀድሞ ማስቀመጥ አስፈላጊ ነበር። ለዚያም ነው ጳውሎስ የብሉይ ኪዳንን ሥራዓት በመጥቀስ ማስተማር ያስፈለገው እንጂ እግዚአብሔር የእንስሳትን ደም የሚፈልግ ሁኖ ሳይሆን ሊመጣ ላለው ለሰው ልጆች ሲል ደሙን ሊያፈስ ላለው ምሳሌ ይሁኖ ዘንድ እግዚአብሔር በእንስሳት ደም ይቅር እንደሚላቸው እንስሳትን እንድሰው አዘዛቸው።
• በብሉይ ኪዳን የእንስሳት መሥዋዕት ለኃጢአት ይቅርታ ይቀርብ ነበር። ይህ መሥዋዕት የኢየሱስን ፍጹም መሥዋዕትነት ያመለክታል። ኢየሱስ የዓለምን ኃጢአት የሚያስወግድ የእግዚአብሔር በግ ተብሎ ተጠርቷል። (ዮሐንስ 1:29)
• እስራኤላውያን ከግብፅ ባርነት ነፃ የወጡበት የፋሲካ በዓል ላይ የሚቀርበው የበግ መሥዋዕት የኢየሱስን መሥዋዕትነት ያመለክታል። የበጉ ደም በእስራኤላውያን ቤቶች ላይ ተቀብቶ ሞት ከእነርሱ እንዲያልፍ እንዳደረገው፣ ይህ ደም የኢየሱስን ደም ምሳሌ ነው፣ የኢየሱስ ደምም ከኃጢአት ሞት ነፃ ያደርገናል።የኢሳይያስ 53 ፡5 "እርሱ ግን ስለ መተላለፋችን ቈሰለ፥ ስለ በደላችንም ደቀቀ፤ የደኅንነታችንም ተግሣጽ በእርሱ ላይ ነበረ፥ በእርሱም ቍስል እኛ ተፈወስን።" እንድል ጌታ ኢየሱስ ሰው መሆን እና ሞቶ ስለሰው ልጆች ደሙን ማፍሰስ በደሙም የሰው ልጆችን ማዳን ግድ ነበር ።
• እግዚአብሔር ያለ ደም መፍሰስ ሊያድን ይችል ነበር? የሚል ቢኖር አዎ ይችል ነበር ግን ደግሞ ስለመቻል ስላለምቻል ሳይሆን አዳም በሠራው ኃጢአት ምክንያት ሞት በሰው ልጆች ላይ ተፈርዶአል። እግዚአብሔር ያለ ምንም ቅጣት ሰዎችን ቢያድን፣ ይህም የእግዚአብሔርን ፍትሃዊነት ጥያቄ ውስጥ የሚከት ነበር።ያለ ደም መፍሰስ ይቅርታ ቢደረግ፣ የኃጢአት ክብደት በቀላሉ የሚታይ ነገር ይሆናል።
• የደም መስዋዕትነት የኃጢአትን አስከፊነት፣ እና የህይወት ዋጋን ያሳያል። ስለዚህ ያለ ደም መፍሰስ ይቅርታ ቢደረግ የኃጢአት አስከፊነትን ማሳየት ይሳነው ነበር።እግዚአብሔር ያለ ምንም መስዋዕትነት ሰዎችን ቢያድን፣ የእርሱ ምህረት በቀላሉ የሚታይ ነገር ይሆናል።እግዚአብሔር አስቀድሞ በአዳም ላይ የሞትን ፍርድ አውጥቶአል። ይህንን ፍርድ ያለ ምንም ቅጣት ቢሽረው ቃሉን ያፈረሰ ይሆናል።
• በመጽሐፍ ቅዱስ መሰረት ኃጢአት ከእግዚአብሔር ይለየናል እንዲሁም ሞትን ያመጣል።
• ደም የህይወት ምልክት ነው፣ ስለዚህም የኃጢአት ዋጋ ህይወት ነው።
• ይህም ማለት ኃጢአት በጣም ከባድ ከመሆኑ የተነሳ ህይወትን መስዋዕት ማድረግን ይጠይቃል።
• እግዚአብሔር የሰው ልጆችን ስለሚወድ፣ ከኃጢአት ባርነት ነፃ ሊያወጣቸው ፈለገ።
• ነገር ግን፣ እግዚአብሔር ፍትሃዊ ነው፣ እናም ለኃጢአት ካሳ መቅረብ ነበረበት።
• ኢየሱስ ክርስቶስ የሰው ልጆችን ኃጢአት በመሸከም የእግዚአብሔርን ፍቅር እና ፍትህ በአንድ ጊዜ አሳይቷል።
• ኢየሱስ ክርስቶስ የኃጢአት የሌለበት ፍጹም አምላክ በመሆኑ፣ የሰው ልጆችን ኃጢአት ሊሸከም ቻለ።
• የእርሱ ደም መፍሰስ የሰው ልጆች ከእግዚአብሔር ጋር እንዲታረቁ መንገድ ከፍቷል።
• የክርስቶስ መስዋዕትነት ፍፁም እና ምትክ የሌለው ነው።ከዚህም የተነሳ “ደም ሳይፈስስ ስርየት የለም” ተባለ

2. ከእኛ ከሰው ልጆች አንጻር
• እግዚአብሔር የእንስሳትን ደም አይፈልግም፣ ነገር ግን የልባችንን ንስሐ እና ለእርሱ መታዘዝን ይፈልጋል።
• በእኛ ውስጥ ያለውን ክፉ ባህሪ ለማስወገድ መንፈሳዊ ትግል ማድረግ አለብን።
• "የእግዚአብሔር ቃል የሆነውን የመንፈስን ሰይፍ" በመጠቀም ከኃጢአት እንድንርቅ ተጠርተናል።
• “ደም ሳይፈስ ስርየት የለምና፤”ይህ ምክንያቱም ሥጋ እና ደም የእግዚአብሔርን መንግሥት ሊወርሱ አይችሉም የእግዚአብሔር ቃል የሆነው የመንፈስ ሰይፍ ነው የሚያስፈልገን።
• እንደ ኤርምያስ ነቢይ የተናገረው፡-“ከደም ሰይፉን የሚከለክል የተረገመ ነው።”ይህ ሰይፍ የሚያስወግደው የኃጢአትን ቁሳቁስ የሚኖርበትን ክፉ ደም የሚያፈስና እና በነፍሳችን ውስጥ ያደገውን ሥጋዊና ምድራዊ ክፉነት ነው።
• ስለዚህ የእግዚአብሔር ቃል የሚያደርገን ለኃጢአት ሞተን ለእግዚአብሔር ሕያዋን እንድንሆን ነው።ይህ ለዘላለማዊ ደስታ የሚያመራ መንገድ ነው።
• ሰይፉን ከደም መከልከል ማለት ኃጢያትን ከመግደል መከልከል ነው።ስለዚያ ሰይፍ ደግሞ “ሰይፌም ሥጋን ትበላለች” ተብሏል።
• “ደም የተባለው የሥጋ ሥራ ኃጢያትን ነው። “እናንተ ግን በሥጋ ውስጥ አይደላችሁም” ሲል፤ ደግሞም “ስለዚህ በሥጋ ያሉት እግዚአብሔርን ደስ ሊያሰኙት አይችሉም” ሮሜ 8፡8-9።እንዲል

• ሙስሊሞች እግዚአብሔር ከእኛ ጋር የሚጋራው መልክ እንዳለው ይላሉ፣ ነገር ግን የተነገረውን በትክክል አልተረዱም። እኛ ስለ መልክ ማንነት ሳይሆን ስለ መልክ ሥልጣን ተናግረናል፣ ከታች እንደምናብራራው። በእርግጥም መለኮት የሰው ቅርጽ እንደሌለው ለማረጋገጥ፣ የጳውሎስን ቃላት አድምጡ፡- “ወንድ የእግዚአብሔር መልክና ክብር ስለሆነ ራሱን መሸፈን አይገባውም፤ ሴት ግን የወንድ ክብር ናት።” ለዚህ ነው—እንዲህ ያለው— “ራሷን መሸፈን አለባት።” በእርግጥም በዚህ ክፍል “መልክ” ብሎ ከእግዚአብሔር ጋር ያለውን የቅርጽ ልዩነት አለመኖሩን ጠርቷል፣ ወንድም የእግዚአብሔር መልክ ተብሎ የሚጠራው እግዚአብሔርም ይህን መልክ ስላለው ነው፤ ስለዚህም በሃሳባቸው ወንድ ብቻ የእግዚአብሔር መልክ ነው ሊባል አይገባም ሴትም እንዲሁ። ወንድና ሴት አንድ ቅርጽ፣ ባህሪ እና ተመሳሳይነት አላቸውና። ታዲያ ወንድ የእግዚአብሔር መልክ ተብሎ የሚጠራው ሴት ግን ለምን አይደለችም? ምክንያቱም ጳውሎስ በመልክ የሚታየውን መልክ ሳይሆን ለወንድ የተሰጠውን ሥልጣን ማለቱ ነው እንጂ ለሴት አይደለም። ወንድ ለማንም ፍጥረት አይገዛም፣ ሴት ግን እንደ እግዚአብሔር ቃል “ፈቃድሽ ወደ ባልሽ ይሆናል እርሱም ይገዛሻል” ለወንድ ትገዛለች። ስለዚህ ወንድ የእግዚአብሔር መልክ ነው። ከእርሱ በላይ ፍጥረት የለውም፣ ከእግዚአብሔርም በላይ ማንም የለም፤ በሁሉም ነገር ይገዛል። ሴት ግን ለወንድ ስለምትገዛ የወንድ ክብር ናት።
• ቅዱስ ጽሑፍ ስለ እኛ ለልጁ ሲናገር፣ “ሰውን በመልካችንና በአምሳላችን እንፍጠር፤ በምድር አራዊትና በሰማይ ወፎችና በባሕር ዓሦች ላይ ይግዙ” ይላልና። ጌታም ውብ የሆነውን ፍጡር ሰውን አይቶ፣ “ብዙ ተባዙ፣ ምድርንም ሙሉአት” አለ። እነዚህ ነገሮች ለልጁ ተነገሩ። ደግሞም ለእኛ እንዴት በነዚህ መጨረሻ ቀኖች ሁለተኛ መልክ እንደሠራ አሳይሃለሁ። ጌታ እንዲህ ይላል፣ “እነሆ የመጨረሻውን እንደ መጀመሪያው አደርጋለሁ።” ስለዚህ ነቢዩ “ወተትና ማር ወደምታፈስሰው ምድር ግቡ፣ በእርሷም ላይ ግዙ” ብሎ አወጀ። እነሆ እንግዲህ ተለውጠናል፣ በሌላ ነቢይ ደግሞ እንዲህ ይላልና፣
• “እነሆ ይላል እግዚአብሔር፣ ከእነዚህ ማለትም የጌታ መንፈስ አስቀድሞ ካያቸው የድንጋይ ልባቸውን አነሣለሁ፣ የሥጋ ልብንም በውስጣቸው አኖራለሁ” ፣ እርሱ በሥጋ ሊገለጥና በእኛ መካከል ሊኖር ነበረና። ወንድሞቼ የልባችን ማደሪያ ለጌታ ቅዱስ ቤተ መቅደስ ነውና። ደግሞም ጌታ እንዲህ ይላል፣ “በጌታ በአምላኬ ፊት በምን እገለጣለሁ፣ እከብርስ?” እንዲህ ይላል፣ “በወንድሞቼ መካከል በቤተ ክርስቲያን ውስጥ እመሰክርልሃለሁ፤ በቅዱሳንም ጉባኤ መካከል አመሰግንሃለሁ።” እንግዲህ እኛ ወደ መልካሙ ምድር የመራን እነርሱ ነን። እንግዲህ ወተትና ማር ምን ማለት ነው? ይህ ማለት ሕፃን በመጀመሪያ በማር ከዚያም በወተት እንደሚጠበቅ፣ እኛም በተስፋው እምነትና በቃሉ ሕያው ሆነን ተጠብቀን በምድር ላይ እየገዛን እንኖራለን። ከላይ ግን “ብዙ ይሁኑ፣ በዓሦችም ላይ ይግዙ” አለ። እንግዲህ አራዊትን ወይም ዓሦችን ወይም የሰማይ ወፎችን ሊገዛ የሚችል ማን ነው? መግዛት ሥልጣንን እንደሚጠይቅ እንድናስተውል ይገባናል፣ ስለዚህ አንድ ሰው ሊያዝዝና ሊገዛ ይገባዋል። እንግዲህ ይህ በአሁኑ ጊዜ ባይኖርም፣ እርሱ ግን ለእኛ ተስፋ ሰጥቶናል። መቼ? እኛም የጌታ ቃል ኪዳን ወራሾች ለመሆን ስንፈጸም ነው።
• የእግዚአብሔር ለሰው ልጅ ያለው ፍቅር ግን እንደዚህ ነው፣ በጸጋ ከዚህ በፊት ፈጣሪ ብቻ ለነበሩት አባት ይሆናል። ሐዋርያው እንደሚለው፣ ፍጥረታት “ወደ ልባቸው ‘አባ አባት’ ብሎ የሚጮኸውን የልጁን መንፈስ” [ገላ 4:6] ሲቀበሉ አባታቸው ይሆናል። እነዚህ ቃሉን በመቀበል “የእግዚአብሔር ልጆች ይሆኑ ዘንድ” ከእርሱ ሥልጣን የሚቀበሉ ናቸው (ዮሐ 1:12)። በተፈጥሮ ፍጥረታት ሆነው፣ የባህርዩንና የእውነተኛውን ልጅ መንፈስ በመቀበል እንጂ ‘ልጆች’ አይሆኑም። ስለዚህ ይህን ለማምጣትና የሰው ልጅ መለኮትን እንዲቀበል ለማድረግ “ቃል ሥጋ ሆነ” (ዮሐ 1:14)… በዚህ መሠረት አብ የገዛ ልጁን የሚያይባቸውን ‘ልጆች’ ብሎ ይጠራል፣ ‘ወለድሁ’ ይላል፣ ‘መውለድ’ ‘ልጆችን’ የሚያመለክት ሲሆን ‘መሥራት’ ደግሞ የሥራዎችን አመላካች ነው። ስለዚህ በመጀመሪያ አልተወለድንም ነገር ግን ተሠርተናል [ተፈጥረናል]፣ “ሰውን እንፍጠር” [ዘፍ 1:26] ተብሎ ተጽፏልና። ነገር ግን በኋላ የመንፈስን ጸጋ ስንቀበል፣ ከዚህ በኋላ ደግሞ እንደተወለድን እንባላለን። -
• ሰውን በመልካችንና በምሳሌያችን እንፍጠር፡ ሰው የእግዚአብሔር መልክ ነው የሚባለው በሥጋው ሳይሆን ከሌሎች እንስሳት በሚበልጥበት አእምሮው ነው። ስለዚህም “ሰውን በመልካችንና በምሳሌያችን እንፍጠር” ሲባል “በባሕር ዓሦች ላይም ይግዛ” ተብሎ ተጨምሯል (ዘፍጥረት 1፡26)። ሰው በአስተሳሰቡና በማስተዋሉ ከሁሉም እንስሳት ይበልጣል፤ ስለዚህ ሰው የእግዚአብሔር መልክ ነው የሚባለው በቁሳዊ ባልሆነው በአእምሮውና በአስተሳሰቡ ነው። ነገር ግን እኩልነት የመልክ ዋና አካል አይደለም፤ “መልክ ባለበት ቦታ የግድ እኩልነት የለም፣” በአንድ ሰው በመስታወት ውስጥ በሚንጸባረቅ መልክ እንደምናየው። ሆኖም ይህ የፍጹም መልክ ወሳኝ ባህሪ ነው፤ በፍጹም መልክ ውስጥ ከቅጂው ውስጥ የሚገኝ ምንም ነገር አይጎድልምና። በሰው ውስጥ ከእግዚአብሔር እንደ ምሳሌ የተገለበጠ የእግዚአብሔር መመሳሰል እንዳለ ግልጽ ነው፤ ነገር ግን ይህ መመሳሰል የእኩልነት አይደለም፣ ምክንያቱም እንዲህ ያለ ምሳሌ ቅጂውን በምንም መልኩ ስለሚበልጥ። ስለዚህ በሰው ውስጥ የእግዚአብሔር መመሳሰል አለ፤ በእርግጥም ፍጹም መመሳሰል ሳይሆን ያልተሟላ። በመጽሐፍ ቅዱስ እንድህ የሚል እናገኝ አለን "ሮሜ 8 : ልጁ በብዙ ወንድሞች መካከል በኵር ይሆን ዘንድ፥ አስቀድሞ ያወቃቸው የልጁን መልክ እንዲመስሉ አስቀድሞ ደግሞ ወስኖአልና፤" እዚህ ጋ እንግድህ የሥጋን መልክ ቢሆን ኑሮ የልጁን መልክ እንድመስሉ አይልም ነበር ። 1ቆሮ 15 የዚያንም የመሬታዊውን መልክ እንደ ለበስን የሰማያዊውን መልክ ደግሞ እንለብሳለን።
____________________
3. ሌላው ሰው እግዚአብሔርን የሚመስለው በነፍሱ ነው!
• ነፍስ የማትሞት ዘላለማዊት ናት እግዚአብሔርም ዘላለማዊ ስልሆነ በነፍሳችን እንመስለው አለን።
• የነፍስ ግብራት(ከዊናት) ነው የሚባሉት ሰው የተፈጠረው በእግዚአብሔር አርዓያና ምሳሌ ነው።እግዚአብሔርን የምንመስለው ደግሞ በነፍሳችን ነው።
• እግዚአብሔር(መለኮት) አንድ ባህርይ ነው።አንድ መለኮት ሦስቱን ከዊናት ለሦስቱ አካላት ሰጥቷል።ልብነቱን ለአብ፤ቃልነቱን ለወልድ፤ሕይወትነቱን ለመንፈስ ቅዱስ።አንዲት ባህርየ ነፍስም ሦስቱን ከዊናት ለሥጋ አካላት ሰጥታ ታሰራለች።የነፍስ ከዊናት በራሳቸው አካል የላቸውም።ነገር ግን ነፍስ ልብነቷን እኛ በተምዶ ልብ በምንለው ብልት ትስልና እንድናስተውል ታደርገናለች፤ቃልነቷን በጉሮሮአችን ትስልና እንድንናገር ታደርገናለች፤ሕይወትነቷን ከሳንባችን ጋር አዋህዳ ሕያው ታደርገናለች።ነፍስ ግን በባህርይ አንዲት ናት።ባህርየ መለኮትም አንዲት ናት።
• ✨ የነፍስ ባህር ሦስት ካልን ግን ሦስት ባህርየ መለኮት ወይንም ሦስት አምላክ የሚል ክህደት ውስጥ እንገባለን።
• ስለዚህ ሰውን ስንገልጽ
• አራቱ ባህርያተ ሥጋና ሦስቱ ግብራተ ነፍስ እንላለን።
• ወይም ደግሞ ነፍስን በባህርይ ለመጥራት ከተፈለገ፦
• አራቱ ባህርያተ ሥጋና አምስተኛ ባህርየ ነፍስ እንላለን።

✨ 1️⃣ በሥላሴ መልክና አምሳል ተፈጠርን ስንል ምን ማለታችን ነው? ሥላሴን እንመስላለን እያልን ነውን? ✨
ይህ ጥያቄ ለብዙዎች አእምሮ የሚመላለስ ነው! ስለዚህ፣ ከአባቶች ሦስት ዓይነት መልሶችን አቅርቤላችኋለሁ✍️።ለክርስቲያኖች በጣም ቀላል ነው ሙስሊሞች ግን ይሄን ቢጠይቁ አትደነቁ ምክንያቱም እነሱ የሚረዳቸውን መንፈስ ቅዱስ አልተቀበሉምና በትግሥት እናስረዳቸው
________________________________________
1. የእግዚአብሔር መልክ የተባለው ጌታ ኢየሱስ ክርስቶስ ነው!
• 📖“ሰውን በመልካችንና በአምሳላችን እንፍጠር፤ በምድር አራዊትና በሰማይ ወፎችና በባሕር ዓሦች ላይ ይግዙ” ይላልና። 📜ጌታም ውብ የሆነውን ፍጡር ሰውን አይቶ፣ “ብዙ ተባዙ፣ ምድርንም ሙሉአት” አለ። እነዚህ ነገሮች ለልጁ ተነገሩ።
• “እግዚአብሔርም ሰውን በመልኩ ፈጠረው።” በተጨማሪም፣ “ሰውን በእግዚአብሔር መልክ ፈጠረው።” [የእግዚአብሔር ልጅ] ሰው እንደሚሆን፣ “ከወንድሞቻችሁ እንደ እኔ ያለ ነቢይ እግዚአብሔር ያስነሳላችኋል” ሲል [ሙሴ] ያሳያል።
• ክርስቶስ አንድ ቀን ሰው እንደሚሆን በሐሳቡ ነበር። አብም ቀደም ሲል ለልጁ እንዲህ ብሎታልና፡- “ሰውን በመልካችንና በአምሳላችን እንፍጠር።” እግዚአብሔርም ሰውን ሠራ፣ ማለትም የቀረጸውንና የሠራውን ፍጡር፤ በእግዚአብሔር መልክ (በሌላ አነጋገር በክርስቶስ) ሠራው። ቃሉም ደግሞ እግዚአብሔር ነበር፣ በእግዚአብሔር መልክ ሲኖር ሳለ፣ “ከእግዚአብሔር ጋር መተካከልን መቀማት እንደሚገባ ነገር አልቆጠረም።” እንዲል።
• ✝️ “እግዚአብሔርም ሰውን በመልኩ ፈጠረ፤ በእግዚአብሔር መልክ ፈጠረው።” “የእግዚአብሔር መልክ” ለምን ይላል? ፈጣሪው አንድ ብቻ ከነበረ፣ ሰው የተሠራበት መልክ የሆነ አካል ከሌለ፣ “የራሱን መልክ” ብቻ ለምን አይልም? ነገር ግን እግዚአብሔር ሰውን የሠራበት መልክ የሆነ አካል ነበረ፣ ማለትም የክርስቶስ መልክ፣ አንድ ቀን ሰው ሊሆን (በእርግጥም በእውነትም) ስለነበረ፣ በዚያን ጊዜ ከጭቃ ሊሠራ የነበረውን ሰው የእርሱ መልክ ተብሎ እንዲጠራ አስቀድሞ አድርጓል—የእውነተኛውና ፍጹሙ ሰው መልክና ምሳሌ።
• ✨ “በመልካችን” የሚለው ቃል ለማን ነው የሚለው? የክብሩ ብሩህነትና የባህሪው ትክክለኛ መገለጫ፣ ዕብራውያን 1:3፣ የማይታየው አምላክ መልክ፣ ቆላስይስ 1:15፣ ካልሆነ ለማን ነው? ስለዚህ፣ “እኔና አባቴ አንድ ነን” ፣ ዮሐንስ 10:30፣ “እኔን ያየ አብን አይቷል” ፣ ዮሐንስ 14:9፣ ላለው ሕያው መለኮታዊ መልክ ነው እግዚአብሔር “ሰውን በመልካችን እንፍጠር” ያለው። አንድ መልክ ብቻ ባላቸው በእነዚህ መለኮታዊ አካላት ውስጥ አለመመሳሰል የሚገኘው ከየት ነው?
• ሙሴ እግዚአብሔር የተናገረውን እንዲህ ይላል፡- “ሰውን በመልካችንና በአምሳላችን እንፍጠር።” እግዚአብሔር ይህን ይላል። “እንፍጠር” የሚለውን ለረዳት፣ የግድ ለክርስቶስ ይላል። “በመልክ” ይላል። ስለዚህ ሰው የእግዚአብሔር መልክ አይደለም፣ ነገር ግን “በመልክ” ነው። ኢየሱስ ብቻ የእግዚአብሔር መልክ ነውና፣ ሰው ግን “በመልክ” ነው፣ ማለትም የመልክ መልክ። ነገር ግን “በመልካችን” ይላል። ስለዚህ አብና ወልድ አንድ መልክ ናቸው።
• ቀደም ባሉት ዘመናት፣ ሰው በእግዚአብሔር አምሳል እንደተፈጠረ ይነገር ነበር፣ ነገር ግን ይህ አልተገለጠም። ሰው የተፈጠረበት መልክ የሆነው ቃል ገና የማይታይ ነበርና። ስለዚህም ሰው በቀላሉ አምሳሉን አጣ። ነገር ግን የእግዚአብሔር ቃል ሥጋ በሆነ ጊዜ፣ መልክንና አምሳልን አረጋገጠ። በአንድ በኩል፣ የእርሱ መልክ በሆነው በመሆን መልክን በእውነት አሳየ። በሌላ በኩል፣ በሚታየው ቃል አማካኝነት ሰው ከማይታየው አባት ጋር በመመሳሰል አምሳሉን አጸና።
• ጌታ ኢየሱስ የእግዚአብሔር መልክ ነው እርሱ ደግሞ ሰው ሁኖ በሁሉ ነገር እኛን መስሎ የለ እርሱ ሰው ስለሆነ እኛ ደግሞ እርሱን እንመስል አለን።
________________________________________
2. እግዚአብሔር ለሰው ልጆች የሰጠው ሥልጣን ለእግዚአብሔር መታዘዝ ክርስቶስን መምሰል!
• ሙሴ በስድስተኛው ቀን ስለተፈጠሩ ተንቀሳቃሽ እንስሳት፣ ከብቶችና አራዊት ከተናገረ በኋላ በስድስተኛው ቀን ስለተሠራው ሰው ፍጥረት ለመጻፍ ዞረና “እግዚአብሔርም አለ [ሰውን እንፍጠር . . .]” [ዘፍ 1:26] አለ። ነገር ግን እግዚአብሔር ለማን ነበር የሚናገረው? እርሱ በሚፈጥርበት ቦታ ሁሉ፣ ለልጁ እንደነበር ግልጽ ነው። ወንጌላዊው ስለ እርሱ “ሁሉ በእርሱ ሆነ፣ ከሆነውም አንዳች ነገር ያለ እርሱ አልሆነም” [ዮሐ 1:1] ብሏል። ጳውሎስም “በእርሱ ሰማያዊና ምድራዊ፣ የሚታዩና የማይታዩ ነገሮች ሁሉ ተፈጥረዋል” [ቆላ 1:15] በማለት ይመሰክርለታል። “እግዚአብሔርም አለ፣ ሰውን በመልካችን እንፍጠር” [ዘፍ 1:26]። እስከዚህ ነጥብ ድረስ በተነገረው መሠረት፣ እርሱ እንደ ፈቃዱ ለእኛ ሊተረጉም ይችላል፡- ሙሴ “በመልካችን” የሚለውን እንደሚከተለው ይገልጻል “በባሕር ዓሦችና በሰማይ ወፎች፣ በከብቶችና በምድር ሁሉ ላይ ይግዙ” [ዘፍ 1:26]። አዳም በምድርና በውስጡ ባለው ሁሉ ላይ የተቀበለው ሥልጣን በሰማያዊና ምድራዊ ነገሮች ላይ ሥልጣን ያለው የእግዚአብሔር አምሳል ነው።
• ✨ የሰው ልጅ ሁሉን በሚገዛው ተፈጥሮ አምሳል መፈጠሩ ከጅምሩ መንፈሳዊ ንጉሣዊነት እንዳለው ያሳያል ብለን እንጨምር። ልክ እንደተለመደው፣ የልዑላን ምስል የሚስሉ ሰዓሊዎች፣ መልካቸውን ከማሳየት በተጨማሪ ንጉሣዊ ክብራቸውን በሐምራዊ ልብሶች ይገልጻሉ፣ ከምስሉም ፊት “ንጉሡ” ማለት የተለመደ ነው። ስለዚህ የሰው ተፈጥሮ፣ ሁለንተናዊውን ንጉሥ በመምሰሉ ዓለምን እንዲገዛ ተፈጥሮ፣ በክብርና በስም ከዋናው ምሳሌ ጋር የሚካፈል ሕያው ምስል ሆኖ ተፈጥሯል። ሐምራዊ ልብስ፣ በትርና ዘውድ አልለበሰም፣ እነዚህ ክብሩን አያሳዩምና (ዋናው ምሳሌ ራሱ የላቸውም)። ይልቁንም፣ በሐምራዊ ፋንታ፣ በበጎነት፣ በሁሉም የላቀ ንጉሣዊ ልብስ ተሸፍኗል። በበትር ፋንታ፣ የተባረከ ዘላለማዊነት ተሰጥቶታል። በንጉሣዊ ዘውድ ፋንታ፣ የጽድቅ አክሊል ይሸከማል፣ በእርሱ ያለው ነገር ሁሉ ከዋናው ምሳሌ ውበት ጋር በትክክል በመመሳሰል መንፈሳዊ ንጉሣ ዊነቱን ያሳያል።2 Corinthians 3 አማ - 2ኛ ቆሮንቶስ
18: እኛም ሁላችን በመጋረጃ በማይከደን ፊት የጌታን ክብር እንደ መስተዋት እያብለጨለጭን መንፈስ ከሚሆን ጌታ እንደሚደረግ ያን መልክ እንመስል ዘንድ ከክብር ወደ ክብር እንለወጣለን።

የማርያም ምሥጢር!
ድንቅ ነገር እንድናገር ቀሰቀሰኝ፤ አድምጡኝ፣
አስተዋዮች ሆይ! የማርያም ታሪክ በውስጤ ይንቀሳቀሳል፣
ድንቅነቱን ሊያሳይ፤ አእምሮአችሁን አዘጋጁ፣
ጥበበኞች ሆይ! ቅድስት ድንግል ዛሬ ትጠራናለች፤
የብርሃን ታሪኳን በንጽህና እንስማ።
ሁለተኛ ሰማይ፣ የሰማይ ጌታ ያደረበት፣
ከዚያም ተወልዶ ዓለምን ያበራበት።
ከሴቶች መካከል የተባረከች፣ እርግማንን ያስወገደች፣ ፍርድን ያቆመች።
ትሑት፣ ንጽሕትና በውበት የተሞላች፣ ስለዚህ ስለ እርሷ ምን ልበል!
የድሆች ልጅ፣ የነገሥታት ጌታ እናት የሆነች፣
ለተቸገረው ዓለምም ከእርሱ ሕይወትን ሰጠች።
ከአብ ቤት ሀብትንና በረከትን የተሸከመች መርከብ፣
መጥታም በድሃ ምድራችን ላይ ሀብትን ያፈሰሰች።
ያለ ዘር ብዙ ፍሬ ያስገኘች መልካም መሬት
፣ ያልታረሰች ሆና ብዙ ምርት አበቀለች።
በሟቾች መካከል ሕይወትን የወለደች ሁለተኛ ሔዋን፣ የእናቷን የሔዋንን ሒሳብ ከፍላ ቀደደችውም።
የተደናገጠችውን አሮጊት ሴት እርዳታ የሰጠች ድንግል፤ እባቡ በጣላት ውድቀት ውስጥ ሆና አስነሳቻት።
ለአባቷ የክብር ልብስ የሸመነችና የሰጠች ልጅ፤ በዛፎች መካከል ራቁቱን ስለነበር ራሱን ሸፈነ።
ያለ ትዳር አንድነት ድንቅ በሆነ መንገድ እናት የሆነች ድንግል፣ በድንግልናዋ ምንም ሳይለወጥ የቀረች እናት።
ንጉሥ የሠራውና የገባበትና የኖረበት ቆንጆ ቤተ መንግሥት፤
ሲወጣም ከእርሱ በፊት በሮቹ አልተከፈቱም።
ድንግል፣ እንደ ሰማያዊ ሠረገላ ጌታን ተሸከመች፣ ፍጥረትንም በክብር አነገሰች።
ሙሽራ፣ ሳታየው ፀነሰች፣ ከአባቱ ቤት ሳትሄድ ሕፃን ወለደች።
ይህችን ውብ ሴት እንዴት ልሳላት? በተራ ቀለማት፣ ለእርሷ በማይመጥኑ?
ውበቷ ከቃላቶቼ በላይ ግሩም ነው፤ ስለ እርሷ ለማሰብ እፈራለሁ።
ፀሐይን በሙቀትና በብርሃን መግለጽ ይቀላል፣ የማርያምን ታሪክ ግን እንዴት እገልጻለሁ?
ምናልባት የሰማይ ብርሃን በቀለም ይያዝ ይሆናል፣ ስለ እርሷ የሚነገረው ግን በስብከት አይደርስም።
ማንም ቢሞክር፣ እንዴት ይግለጻት?
ከማን ጋርስ ያወዳድራት?
ከድንግሎች፣ ከቅዱሳን፣ ከንጹሐን ጋር?
ከባለትዳሮች፣ ከእናቶች፣ ወይስ ከአገልጋዮች ጋር?
የተከበረችው አካል የድንግልናና የወተት ምልክት አለው፣ ድንግልናና ምጥ ሳይኖር መውለድ፤ ማን ይመስላታል?
ከድንግሎች ጋር ያለች ትመስላለች፣ ግን ደግሞ ልጁን እያጠባች እንደ አገልጋይ አያታለሁ።
ከዮሴፍ ጋር እንደምትኖር እሰማለሁ፣ ግን ደግሞ ከትዳር ግንኙነት ውጭ እንደሆነች አያለሁ።በድንግሎች መካከል ላስቀምጣት ስል፣ የምጥ ጩኸት ይሰማኛል።
ዮሴፍን ሳስብ፣ ያገባች ሴት ልትሆን ትችላለች ብዬ እገምታለሁ፣
ነገር ግን ማንም እንደማያውቃት አምናለሁ።
የምታፈራ እናት ልጅ እንደምትሸከም አያለሁ፣ ግን ደግሞ ድንግል ትመስላለች።
ድንግል፣ እናት፣ ባል የሌላት ሚስት ነች፤ እንዴትስ እገልጻታለሁ?
ምናልባት ለመረዳት ይከብዳል እል?
ፍቅር እንድናገር ያነሳሳኛል፣ ትክክልም ነው፤ ግን ስለ እርሷ መናገር ይከብደኛል፤ ምን ይሻለኛል?
እኔ እንደማልችልና አሁንም እንደማልችል በግልጽ እናገራለሁ፣ በፍቅር ተነሳስቼ ስለ እርሷ ድንቅ ታሪክ ለመናገር እመለሳለሁ።
ፍቅር ሲናገር አይነቅፍም፣ የሚናገረው ሁሉ ያማረና ለሚሰማውም ጥቅም ያለው ነው።
በግርማና በድንቅ ስለ ማርያም እናገራለሁ፣ ምድራዊት ሴት እስከዚህ ክብር ስለደረሰች።
ጸጋ ራሱ ልጁን ወደ እርሷ አዘነበለው ወይስ እርሷ በጣም ቆንጆ ስለነበረች የእግዚአብሔር ልጅ እናት ሆነች?
እግዚአብሔር በምድር ላይ በጸጋ መውረዱ ግልጽ ነው፣ ማርያምም በንጽህናዋ ተቀበለችው።
ትህትናዋን፣ የዋህነቷንና ንጽሕናዋን ተመለከተ፣ ከትንሹዎች ጋር መኖር ስለሚቀለው በእርሷ ውስጥ ኖረ። “በገርና ትሑት ላይ ካልሆነ በሌላ ማን ላይ እመለከታለሁ?” ተመለከተና በእርሷ ውስጥ ኖረ፣ ምክንያቱም ከሚወለዱት መካከል ትሑት ነበረች። እርሷም ራሷ እንደተናገረች፣ ትሕትናዋን ተመልክቶ በእርሷ ውስጥ ኖረ፣ በዚህ ምክንያት ትመሰገናለች፣ ምክንያቱም በጣም ደስ የምትል ነበረች።
ትህትና ፍጹምነት ነው፣ ስለዚህ ሰው ለመጀመሪያ ጊዜ እግዚአብሔርን ሲያይ በትህትና ይሠራል።
1 ሙሴ ትሑት ነበር፣ ከሁሉም ሰዎች መካከል ታላቅ፤ እግዚአብሔር በተራራው ላይ በራዕይ ወደ እርሱ ወረደ።
እንደገና ትህትና በአብርሃም ይታያል፣ ምንም እንኳን ጻድቅ ቢሆንም፣ ራሱን ትቢያና አመድ ብሎ ጠራ።
ደግሞም ዮሐንስ ትሑት ነበር፣ ምክንያቱም የሙሽራውን፣ የጌታውን ጫማ ለመፍታት እንደማይገባው እያወጀ ነበር።
በትህትና፣ በየዘመኑ ጀግኖች ደስ የሚያሰኙ ሆነዋል፣ ምክንያቱም ወደ እግዚአብሔር የሚቀርብበት ታላቅ መንገድ ነው።
ነገር ግን በምድር ላይ እንደ ማርያም ዝቅ ያለ ማንም አልነበረም፣ ከዚህም ማንም እንደ እርሷ ከፍ ያለ እንዳልነበረ ግልጽ ነው።
ጌታ ለመገለጥ የሚመርጠው ትሑታንን ነው፤እናቱ አደረጋትና በትህትና ማን ይመስላታል?
ከእርሷ የበለጠ ንጹሕና የዋህ ሌላ ቢኖር፣ በዚህ ውስጥ ይኖር ነበርና በዚያኛው ውስጥ ለመኖር ይተዋት ነበር።

(ቅዱስ ያዕቆብ ዘስሩግ: on the mother of God )

የተባረከች ድንግል ማርያም፣ የእግዚአብሔር እናት፣ ምስጋና
ቸር አምላክ፣ በርህን ለክፉዎችና ለኃጢአተኞች የከፈትክ፣ ውበትህን አይቼ እንድደነቅ ግባ በልኝ።
የምሕረት መጋዘን፣ ፍትሕ የሌላቸው እንኳን ከአንተ የሚጠግቡበት፣ከአንተ ልመገብ፣ ምክንያቱም አንተ ለሚካፈልህ ሙሉ ሕይወት ነህና።
የነፍስን ሐዘን የሚያረሳ ጽዋ፣ ጠጥቼ ከአንተ ጥበብን ላገኝና ታሪክህን ልተርክ።
ያለጸጸት ለሰው ዘር ክብረትን የምትሰጥ፣ በመዝሙርህ ውብ ነገሮችን ልዘምር።
የልዑል ልጅ፣ ትሕትናን የመረጥክ፣ ስለ ታላቅነትህ ልናገር እርዳኝ።
ከሰማይ የወረድክ፣ ከእኛ ጋር መኖርን የወደድክ፣ ቃሌ ወደ ላይ ከፍ ይበልና ይማጸንህ።
ጌታችን ሆይ፣ ሕያው ቃልና ጥልቅ ንግግር ነህ፣ ለሚሰማህም ጸጋን የምትሰጥ።
ስለ አንተ የሚናገር ሁሉ ከአንተ በተነሳ ነው የሚናገረው፣ ቃል፣ አእምሮና ሕሊናም አንተ ነህና።
ያለ አንተ ሐሳብ አይመላለስም፣ ያለ ፈቃድህም ከንፈር አይንቀሳቀስም።
ያለ ትእዛዝህ ድምፅ አይሰማም፣ ያለ ቸርነትህም መስማት አይቻልም። እነሆ፣ ጸጋህ በሩቅም በቅርብም ሞልቷል፤
በርህ ለጻድቅም ለኃጢአተኛም ወደ አንተ ክፍት ነው።
ሁሉም በአንተ ባለጸጋ ነው፣
አንተም በልግስና ትሰጣለህ፤
ንግግር ከአንተ በውበት ይበልጽግና ለአንተ ይናገር።
የድንግል ልጅ ሆይ፣ ስለ እናትህ እንድናገር ፍቀድልኝ፣
ስለ እርሷ የሚነገረው ነገር ከእኛ በላይ መሆኑን እያወቅሁ።

(ቅዱስ ያዕቆብ ዘስሩግ: on the mother of God )

ድንግል ማርያም የወደቀውን ሥጋ አልያዘችም ለምትሉ ቅዱስ አትናቴዎስ እንድህ ይላችኃል
"ምንም እንኳን ለእኛ ሰው የሆነው ከእኛ በኋላ ቢሆንም፣ በሥጋም ወንድማችን ቢሆንም፣  ከሁላችን ‘የመጀመሪያ ልጅ’ ተብሎ ይጠራል። ምክንያቱም፣ ሁሉም ሰዎች በአዳም መተላለፍ ምክንያት በጠፉበት ጊዜ፣ ሥጋው — የቃል አካል እንደመሆኑ — ከሌሎች ሁሉ በፊት ድኖና ነፃ ወጥቷል።" St. Athanasius Discourse 2 Against the Arians :61
አይደለም ድንግል ማርያም ጌታ ኢየሱስ እራሱ የያዘው የወደቀውን ሥጋ ነው ያን ሥጋ የቃል አካል ስለሆነ ነው የዳነው እና ነጻ የወጣው እያለህ ነው ። በእናንተ አካሄድ ከሄድን ጌታ ኢየሱስ ሳይሆን በኩር ድንግል ማርያም ልትሆን ነው። ብዙ ልል ነበር ግን ይሄ በቂ ይመስለኛል።
@WisdomOfTheFaith

እንግዲህ በፈርዖን በተነገሩት ቃላት እንጀምር፥ ሕዝቡን እንዳይለቅ በእግዚአብሔር እንደተደነደነ ይነገራል፤ ከእርሱ ጉዳይ ጋር ደግሞ የሐዋርያው ቃልም ይታሰባል፥ እርሱ “ስለዚህ እርሱ በሚወደው ላይ ይምራል፥ በሚወደውም ላይ ያደነዳል።” እነዚህን ክፍሎች መናፍቃን በዋነኝነት የሚታመኑት ድኅነት በራሳችን ኃይል ውስጥ እንዳልሆነ፥ ነፍሳት ግን እንደዚህ ዓይነት ተፈጥሮ ያላቸው በመሆናቸው በምንም መንገድ መጥፋት ወይም መዳን እንዳለባቸውና፥ ክፉ ተፈጥሮ ያለው ነፍስ በምንም መንገድ ጥሩ ሊሆን ወይም በጎ ተፈጥሮ ያለው መጥፎ ሊሆን እንደማይችል በመግለጽ ነው። ኦሪገን (ዓ.ም. 248) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 4 ገጽ 308
አሁን ግን “የሚወድ ወይም የሚሮጥ አይደለም፥ ምሕረትን ከሚያደርግ ከእግዚአብሔር ነው እንጂ” የሚለውን አገላለጽ እንመልከት። ተቃዋሚዎቻችን እንደሚሉት፥ በፈቃዱ ላይ ወይም በሚሮጠው ላይ ሳይሆን፥ ምሕረትን በሚያደርገው በእግዚአብሔር ላይ የተመካ ካልሆነ፥ አንድ ሰው እንዲድን፥ ድኅነታችን በራሳችን ኃይል ውስጥ አይደለም። ተፈጥሮአችን ወይ መዳን ወይም አለመዳን የምንችልበት ነው፥ አለበለዚያ ድኅነታችን በሙሉ በእርሱ ፈቃድ ላይ ብቻ ያርፋል፥ እርሱም ቢወድ ምሕረትን ያደርጋል፥ ድኅነትንም ይሰጣል። አሁን በመጀመሪያ፥ እንደዚህ ያሉትን ሰዎች በረከቶችን መመኘት ጥሩ ወይስ ክፉ ተግባር እንደሆነ እንጠይቃቸው፤ እንደ መጨረሻ ግብ መልካምን መቸኮል ለምስጋና የሚገባ ነውን? እንዲህ ያለው አካሄድ ለውግዘት የሚገባ ነው ብለው ቢመልሱ፥ እነርሱ በእርግጠኝነት እብዶች ይሆናሉ፤ ሁሉም ቅዱሳን ሰዎች በረከቶችን ይመኛሉና ይከተሏቸዋል፥ በእርግጥም ሊወቀሱ አይችሉም። እንግዲህ፥ ያልዳነ ሰው፥ ክፉ ተፈጥሮ ያለው ከሆነ፥ በረከትን እንዴት ይመኛል፥ እንዴትስ ይከተላቸዋል፥ ነገር ግን አያገኛቸውም? እንግዲህ በረከቶችን መመኘትና መከተል ግዴለሽነት ሳይሆን በጎ ተግባር እንደሆነ ተረጋግጧል። ኦሪገን (ዓ.ም. 248) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 4 ገጽ 321

X. መንግሥተ ሰማይን በኃይል የሚወስዱት

“ከመጥምቁ ዮሐንስ ዘመን ጀምሮ እስከ ዛሬ ድረስ መንግሥተ ሰማይ ትሰቃያለች፥ ኃይለኛዎችም በኃይል ይወስዷታል።” ማቴዎስ 11:12
በውድድሩ እንደተሸነፉት ተከትለው ላልተጋደሉት ምን ዘውድ አለ? በዚህ ምክንያትም ጌታ መንግሥተ ሰማይ የ “ኃይለኛዎች” ክፍል እንደሆነ ተናገረ፤ እንዲህ ይላል፥ “ኃይለኛዎች በኃይል ይወስዷታል” ማለትም በብርታትና በጋለ ትጋት በቅጽበት ለመንጠቅ የሚጠባበቁት… ይህ ብቁ ታጋይ እንድንሸለምና ዘውዱን እንደ ክቡር አድርገን እንድንቆጥር፥ ማለትም በትግላችን የምናገኘውን፥ ለዘላለም ሕይወት እንድንታገል ያበረታታናል። እንግዲህ ይህ ኃይል ስለተሰጠን፥ ጌታም አስተምሮናል ሐዋርያውም እግዚአብሔርን የበለጠ እንድንወድ አዘዘን፥ እንድንጥርበት ይህን [ሽልማት] ለራሳችን እንድንደርስበት። ኢራኒዎስ (ዓ.ም. 180) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 520

እንደሚታየው በእውነትም የተደበቀውን መልካም ነገር ማግኘት አስቸጋሪ ጉዳይ ነው፤ “ከምግባር በፊት ድካም አለ፥ ወደ እርሱ የሚወስደው መንገድ ረጅምና ቁልቁል ነው፥ በመጀመሪያውም አስቸጋሪ ነው፤ ነገር ግን ጫፉ ላይ ሲደረስ፥ [ከዚህ በፊት] አስቸጋሪ ቢሆንም ቀላል ነው።” “ጠባብና ቀጭን” በእውነት “የጌታ መንገድ” ነው። “የእግዚአብሔር መንግሥትም ለኃይለኛዎች ነውና።” ቀሌምንጦስ ዘእስክንድርያ (ዓ.ም. 195) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 2 ገጽ 410

እንዲህ ተብሏልና፥ “ለሚያንኳኳ ይከፈታል፥ ለምኑ፥ ይሰጣችኋልም።” “መንግሥትን የሚያስገድዱ ኃይለኛዎች” በክርክር ንግግሮች እንደዚያ አይደሉም፤ ነገር ግን በቀጣይነት ትክክለኛ ሕይወትና በማያቋርጡ ጸሎቶች “በኃይል ይወስዱታል” ይባላል፥ በቀድሞ ኃጢአታቸው የተተዉትን ነጥቦች እያጠፉ። ቀሌምንጦስ ዘእስክንድርያ (ዓ.ም. 195) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 2 ገጽ 448

መንግሥቱ በዋነኝነት የኃይለኛዎች ነው፥ ከምርመራና ከጥናትና ከዲሲፕሊን ይህን ፍሬ የሚያጭዱ፥ ነገሥታት የሚሆኑት። ቀሌምንጦስ ዘእስክንድርያ (ዓ.ም. 195) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 2 ገጽ 315

ጌታ ግን ይመልሳል፥ “በሰዎች ዘንድ የማይቻል በእግዚአብሔር ዘንድ ይቻላልና።” ይህ ደግሞ በታላቅ ጥበብ የተሞላ ነው። አንድ ሰው በራሱ እየሠራና ከፍላጎት ነፃ ለመሆን እየደከመ ምንም አይሠራም። ነገር ግን ይህን በጣም እንደሚፈልግና እንደሚጥር በግልጽ ካሳየ፥ የእግዚአብሔር ኃይል በመጨመር ያሳካዋል። እግዚአብሔር ከሚፈልጉ ነፍሳት ጋር ይተባበራል። እነርሱ ግን ቅንዓታቸውን ቢተዉ፥ በእግዚአብሔር የሚሰጠው መንፈስ ደግሞ ይቆማል። የማይፈልጉትን ማዳን የሚያስገድድ ሰው ሥራ ነውና፤ የሚፈልጉትን ግን ማዳን የጸጋን የሚያሳይ ነው። የእግዚአብሔር መንግሥትም ለተኛዎችና ለሰነፎች አይደለም፥ “ኃይለኛዎች ግን በኃይል ይወስዱታል።” ይህ ብቻ ነውና የሚመሰገን ኃይል፥ እግዚአብሔርን ማስገደድና ሕይወትን ከእግዚአብሔር በኃይል መውሰድ። እርሱም ጽኑዓን ወይም ይልቁንም ኃይለኛዎች ሆነው የሚጸኑትን አውቆ ይሰጣልና ያድላልም። እግዚአብሔር በእንደዚህ ባሉ ነገሮች በመሸነፍ ይደሰታልና። ቀሌምንጦስ ዘእስክንድርያ (ዓ.ም. 195) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 2 ገጽ 597

እኛ እንደ ጉባኤና እንደ ማኅበር እንሰበሰባለን፥ ለእግዚአብሔር ጸሎት በኅብረት ኃይል እያቀረብን፥ በምልጃችን ከእርሱ ጋር እንታገል። ይህን ኃይል እግዚአብሔር ይወዳል። ቴርቱሊያን (ዓ.ም. 198) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 3 ገጽ 46
@WisdomOfTheFaith

“ለምን ጌታ ሆይ፥ ጌታ ሆይ፥ ትሉኛላችሁ፥ እኔ የምላችሁንም አታደርጉም?” ይላል። “በከንፈሮቻቸው የሚወዱና ልባቸው ከጌታ የራቀ ሕዝብ” ሌላ ሕዝብ ነው፥ በሌላም የሚታመኑ፥ ራሳቸውንም ለሌላ በፈቃዳቸው የሸጡ፤ የጌታን ትእዛዛት የሚፈጽሙ ግን በእያንዳንዱ ተግባር እርሱ የሚፈልገውን በማድረግና የጌታን ስም በተከታታይ በመጥራት “ይመሰክራሉ”፤ በሚታመኑበት በእርሱም ለሚመሰክሩት በሥራ “ይመሰክራሉ”፥ እነርሱ “ሥጋን ከምኞቱና ከፍላጎቱ ጋር የሰቀሉት” ናቸውና። “በመንፈስ ብንኖር፥ ደግሞ በመንፈስ እንመላለስ።” ቀሌምንጦስ ዘእስክንድርያ (ዓ.ም. 195) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 2 ገጽ 417

መናዘዝ የክብር መጀመሪያ እንጂ የዘውዱ ሙሉ ዋጋ አይደለም፤ ምስጋናችንንም አያሟላም፥ ክብራችንን ግን ይጀምራል፤ “እስከ መጨረሻ የሚጸና እርሱ ይድናል” ተብሎ እንደተጻፈ፥ ከመጨረሻው በፊት ያለው ማንኛውም ነገር ወደ ድኅነት ጫፍ የምንወጣበት እርምጃ እንጂ የመውጣቱ ሙሉ ውጤት አስቀድሞ የተገኘበት የመጨረሻ ነጥብ አይደለም። መናዘዝን ያደረገ ነው፤ ከመናዘዙ በኋላ ግን አደጋው ይበልጣል፥ ጠላት የበለጠ ይበሳልና። ቄፕሪያን (ዓ.ም. 250) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 5 ገጽ 428
VIII. የመጀመሪያዋ ቤተ ክርስቲያን ድኅነትን እንዴት ሰበከች
ነገር ግን በመጀመሪያ በደማስቆ፥ በኢየሩሳሌምም፥ በይሁዳም አገር ሁሉ፥ ከዚያም ለአሕዛብ ንስሐ እንዲገቡና ወደ እግዚአብሔር እንዲመለሱ ለንስሐ የሚገባ ሥራ እንዲሠሩ ነገርኳቸው። የሐዋርያት ሥራ 26:20
እንግዲህ ሐሳብህን ከቅድመ-ግምትህ ሁሉ አጽዳና የሚያታልልህን ልማድ አስወግድ፥ አዲስ መልእክት ልትሰማ እንደሆነ ከጅማሬው አዲስ ሰው ሁን። ለዲዮግኔጦስ የተላከ ደብዳቤ (ዓ.ም. 125-200) ምዕራፍ 2
ሁለት መንገዶች አሉ፥ አንዱ የሕይወት አንዱም የሞት፥ በሁለቱ መንገዶች መካከል ግን ትልቅ ልዩነት አለ። እንግዲህ የሕይወት መንገድ ይህ ነው፥ በመጀመሪያ፥ የፈጠረህን እግዚአብሔርን ትወዳለህ፤ ሁለተኛ፥ ባልንጀራህን እንደ ራስህ ትወዳለህ፥ ለሌላውም በራስህ ላይ እንዲደረግ የማትፈልገውን አታደርግም። ከእነዚህም አባባሎች ትምህርቱ ይህ ነው፥ የሚረግሙህን ትባርካለህ፥ ለጠላቶችህም ትጸልያለህ፥ ለሚያሳድዱህም ትጾማለህ። ለሚወዱህስ ብትወድዱ ምን ዋጋ አለው? አሕዛብም እንዲሁ አያደርጉምን? የሚጠሉአችሁን ግን ውደዱ፥ ጠላትም አይኖርባችሁም። ከሥጋዊና ዓለማዊ ምኞት ራቁ። ቀኝ ጉንጭህን የሚመታህ ሌላውንም ወደ እርሱ መልስ፥ ፍጹም ትሆናለህ። አንድ ምዕራፍ የሚወስድህ ከእርሱ ጋር ሁለት ሂድ። ልብስህን የሚወስድብህ መጎናጸፊያህንም ስጠው። ያንተ የሆነውን ከሚወስድብህ አትጠይቅ፥ በእርግጥ አትችልምና። ለሚለምንህ ሁሉ ስጥ፥ አትጠይቅም፤ አብ ለሁሉም ከበረከታችን (ነፃ ስጦታ) እንዲሰጥ ይወዳል። ዲዳኬ (ዓ.ም. 80-140) ምዕራፍ 1
IX. መናፍቃን ድኅነትን እንዴት ሰበኩ
ግኖስቲኮች እንደሚሉት፣ ሥጋዊ ሰዎች በሥጋዊ ነገሮች ይማራሉ—በሥራቸውና ባልተሟላ እምነት ላይ የተመሰረቱና ፍጹም እውቀት የሌላቸው ሰዎች ማለት ነው። እኛ የቤተክርስቲያን ሰዎች፣ እነርሱ እንደሚሉት፣ እነዚህ ሰዎች ነን። ስለዚህም መልካም ሥራዎች ለእኛ አስፈላጊ እንደሆኑ ይናገራሉ፤ አለበለዚያ ድኅነት እንደማይኖረን ያምናሉ። ነገር ግን ስለ ራሳቸው፣ በመንፈሳዊ ተፈጥሮአቸው ምክንያት፣ በምግባር ሳይሆን በእርግጠኝነትና ሙሉ በሙሉ እንደሚድኑ ይናገራሉ።ኢራኒዎስ (ዓ.ም. 180) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 324
ሌሎች [ግኖስቲኮች] ደግሞ፣ ሥጋዊ ነገሮች ለሥጋዊ ተፈጥሮ፣ መንፈሳዊ ነገሮች ደግሞ ለመንፈሳዊ ተፈጥሮ መቅረብ እንዳለባቸው በመናገር፣ በከፍተኛ ስግብግብነት ለሥጋዊ ምኞታቸው ይዳሉ። እነርሱ [ግኖስቲኮች] እኛ (ቤተክርስቲያን) ጸጋን ለጊዜያዊ ጥቅም ብቻ እንደምንቀበልና ስለዚህም እንደሚወሰድብን ይናገራሉ። ነገር ግን እነርሱ ራሳቸው ጸጋን ከላይ በማይነገርና በማይገለጽ መንገድ እንደተቀበሉትና እንደራሳቸው ልዩ ንብረት አድርገው ይቆጥሩታል፤ በዚህም ምክንያት ተጨማሪ ጸጋ እንደሚሰጣቸው ያምናሉ።ኢራኒዎስ (ዓ.ም. 180) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 324

የመናፍቃን] ጽሑፎች እንዲህ ይላሉ፡ ኢየሱስ ለደቀ መዛሙርቱና ለሐዋርያቱ በምስጢርና ለብቻቸው ይናገር ነበር። እነርሱም የተማሩትን ለሚገባቸውና ለሚያምኑ ሰዎች ለማስተላለፍ ፈቃድ ጠየቁና ተፈቀደላቸው። ድኅነት በእምነትና በፍቅር የሚገኝ ቢሆንም፣ ሌሎች ነገሮች በባህሪያቸው ግድ የለሾች ሲሆኑ፣ በሰዎች አስተያየት አንዳንዶቹ ጥሩ፣ አንዳንዶቹ ደግሞ ክፉ ተብለው ይወሰዳሉ። በእውነቱ በባህሪው ክፉ የሆነ ነገር የለም።ኢራኒዎስ (ዓ.ም. 180) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 351
እግዚአብሔር ሊፈራ አይገባም ይላሉ፤ ስለዚህ ሁሉም ነገር በእነርሱ እይታ ነፃና ያልተገደበ ነው። እግዚአብሔር የማይፈራው ግን ከየት ነው? እግዚአብሔር በሌለበት። እግዚአብሔር በሌለበት ደግሞ እውነትም የለም። እውነት በሌለበት ደግሞ በተፈጥሮ እንደነርሱ ያለ ዲሲፕሊን አለ። ቴርቱሊያን (ዓ.ም. 198) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 3 ገጽ 264-265
ማርሲዮን አምላኩን ከባድና ፈራጅ አድርጎ ከማየት አስወግዶታል። . . ምንም የማይቆጣ፣ የማይናደድ፣ የማይቀጣ፣ በገሃነም እሳትና በውጭኛው ጨለማ የጥርስ መፋጨት ያላዘጋጀ የተሻለ አምላክ ተገኝቷል! እርሱ ሙሉ በሙሉ ጥሩ ነው። በደልን በቃል ብቻ ይከለክላል። እርሱን እንደምታከብሩ ለማሳየትና ለማስመሰል ብቻ ክብር ልትሰጡት ከፈለጋችሁ እርሱ በእናንተ ውስጥ ነው፤ ፍርሃታችሁን ግን አይፈልግም። ስለዚህ የማርሲዮናውያን በእንደዚህ ዓይነት ማስመሰል ስለሚረኩ፣ አምላካቸውን በጭራሽ አይፈሩም።ቴርቱሊያን (ዓ.ም. 198) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 3 ገጽ 291-292
“አትታለሉ፣ እግዚአብሔር አይዘበትበትም።” የማርሲዮን [የግኖስቲክ መናፍቅ] አምላክ ግን ሊዘበትበት ይችላል፤ እንዴት እንደሚቆጣ ወይም እንዴት በቀል እንደሚወስድ አያውቅምና።ቴርቱሊያን (ዓ.ም. 198) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 3 ገጽ 438
በዚህ ምክንያት እነርሱ [የቫለንቲኑስ መናፍቃን] ለራሳቸው ሥራ አስፈላጊ እንደሆኑ አድርገው አይመለከቱም፥ ወይም ማንኛውንም የግዴታ ጥሪ አያከብሩም፥ በምንም ዓይነት ምክንያት በምኞታቸው በሚስማማ ማንኛውም ሰበብ የሰማዕትነትን አስፈላጊነት እንኳን ያስወግዳሉ። ቴርቱሊያን (ዓ.ም. 198) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 3 ገጽ

በትዕግሥትና በልበ ሙሉነት የጸኑት ክብርንና ሞገስን ወረሱ፤ ከፍ ከፍ አሉ፥ ስማቸውም በእግዚአብሔር መታሰቢያ ለዘላለም ተመዘገበ። አሜን። እንግዲህ፥ ወንድሞች ሆይ፥ እንደነዚህ ላሉ ምሳሌዎች ልንጣበቅ ይገባናል። “ከቅዱሳን ጋር ተጣበቁ፥ ከእነርሱ ጋር የሚጣበቁት ይቀደሳሉ” ተብሎ ተጽፏልና። ቀሌምንጦስ ዘሮማ (ዓ.ም. 96) ምዕራፍ 46
እኛም ከሰዎች ይልቅ እግዚአብሔርን ልንፈራ ይገባናል። በዚህ ምክንያት፥ እነዚህን ነገሮች ብታደርጉ፥ ጌታ እንዲህ አለ፥ በደረቴ ከእኔ ጋር ብትሰበሰቡና ትእዛዜን ባትጠብቁ፥ እጥላችኋለሁና፥ ከእኔ ራቁ፥ እናንተ የዓመፅ ሠራተኞች፥ ከየት እንደሆናችሁ አላውቅም እላችኋለሁ። ሁለተኛ ቀሌምንጦስ (ዓ.ም. 100) ምዕራፍ 4
የክርስቶስ ተስፋ ታላቅና ድንቅ ነው፥ የሚሆነው የመንግሥት ዕረፍትና የዘላለም ሕይወት እንኳን። እንግዲህ እነርሱን ለማግኘት ምን እናድርግ? በቅድስናና በጽድቅ ከመመላለስና እነዚህን ዓለማዊ ነገሮች ከእኛ እንደራቁ አድርገን ከመቁጠርና ከመመኘት በቀር? እነዚህን ነገሮች ለማግኘት በምንመኝ ጊዜ ከጽድቅ መንገድ እንወድቃለንና። ሁለተኛ ቀሌምንጦስ (ዓ.ም. 100) ምዕራፍ 5
በሕዝቅኤልም መጽሐፍ እንዲህ ተብሏል፥ ኖኅና ኢዮብና ዳንኤል ቢነሡ እንኳ፥ ልጆቻቸውን በምርኮ ውስጥ አያድኑም። እነዚህ ያሉትን ጻድቃን ሰዎች በጽድቅ ሥራቸው ልጆቻቸውን ማዳን ካልቻሉ፥ እኛ ጥምቃችንን ንጹሕና ያልተበላሸ አድርገን ካልጠበቅን፥ በምን መተማመን ወደ እግዚአብሔር መንግሥት እንገባለን? ወይም ቅዱስና ጻድቅ ሥራ ያላቸው ሆነን ካልተገኘን ማን ይማልድልናል? ሁለተኛ ቀሌምንጦስ (ዓ.ም. 100) ምዕራፍ 6
በሚጠፋ ውድድር የሚወዳደር፥ በዚያም ተንኮለኛ ሆኖ ከተገኘ፥ በመጀመሪያ ይገረፋል፥ ከዚያም ከውድድሩ ተወግዶ ይባረራል። ምን ትላላችሁ? በማይጠፋ ውድድር ተንኮለኛ ሆኖ ለተገኘው ምን ይደረጋል? ማኅተሙን ላልጠበቁት፥ ትላቸው አይሞትም፥ እሳቸውም አይጠፋም፥ ለሥጋም ሁሉ መመልከቻ ይሆናሉ ብሏልና። ሁለተኛ ቀሌምንጦስ (ዓ.ም. 100) ምዕራፍ 7
ስለዚህ፥ ወንድሞቼ፥ ሁለት አእምሮዎች አይኑሩን፥ ዋጋችንን ደግሞ እንድንቀበል በተስፋ በትዕግሥት እንጽና። ሁለተኛ ቀሌምንጦስ (ዓ.ም. 100) ምዕራፍ 11
እንግዲህ እስከ መጨረሻው እንድንድን ጽድቅን እንለማመድ። እነዚህን ሥርዓቶች ለሚታዘዙ ብፁዓን ናቸው። በዓለም ለአጭር ጊዜ መከራ ቢቀበሉ፥ የማይሞተውን የትንሣኤ ፍሬ ይሰበስባሉ። ሁለተኛ ቀሌምንጦስ (ዓ.ም. 100) ምዕራፍ 19
በመንፈስ ቅዱስ ወደ ራሳችን በመግባታችን ሁላችን “የእግዚአብሔር ቤተ መቅደስ” ስለሆንን፥ ጨዋነት የዚያ ቤተ መቅደስ ጠባቂና ካህን ናት፥ የሚኖረው እግዚአብሔር እንዳይሰናከልና የተበከለውን ማደሪያ ፈጽሞ እንዳይተው በመፍራት ምንም ርኩስ ወይም ርኩስ ነገር [ወደ ውስጥ] እንዲገባ መፍቀድ የለባትም። ቴርቱሊያን (ዓ.ም. 198) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 4 ገጽ 18
ፍርሃት የድኅነት መሠረት ነው፤ ግምት ለፍርሃት እንቅፋት ነው። እንድንወድቅ እንችላለን ብሎ ማሰብ ከማይችሉን ከማለት የበለጠ ጠቃሚ ነው፤ ምክንያቱም ማሰብ ወደ ፍርሃት ይመራናል፥ መፍራት ወደ ጥንቃቄ፥ ጥንቃቄም ወደ ድኅነት ይመራናል። በሌላ በኩል፥ ብንገምት፥ የሚያድነን ፍርሃትም ሆነ ጥንቃቄ አይኖርም። ቴርቱሊያን (ዓ.ም. 198) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 4 ገጽ 19
VII. የጌታን ስም መጥራትና መናዘዝ
“ጌታ ሆይ፥ ጌታ ሆይ፥ የሚለኝ ሁሉ ወደ መንግሥተ ሰማይ አይገባም፤ በሰማይ ያለውን የአባቴን ፈቃድ የሚያደርግ እንጂ።” ማቴዎስ 7:21
“በዚህ አመንዝራና ኃጢአተኛ ትውልድ ስለ እኔና ስለ ቃላቶቼ የሚያፍር ሁሉ፥ የሰው ልጅ ደግሞ በአባቱ ክብር ከቅዱሳን መላእክት ጋር ሲመጣ ያፍርበታል።” ማርቆስ 8:38

እንግዲህ፥ ከእግዚአብሔር ጸጋ ለተሰጣቸው ሰዎች እንጣበቅ… በሥራ እንጂ በቃል እየተጸደቅን። እንዲህ ብሏልና፥ ብዙ የሚናገር ደግሞ እንደገና ይሰማል። ብዙ የሚናገር ራሱን ጻድቅ ይመስለዋልን? ቀሌምንጦስ ዘሮማ (ዓ.ም. 96) ምዕራፍ 30
እንዲህ ይላልና ሁሉን ቻይ ጥበብ፥ “…ስለጠራሁና ስላልታዘዛችሁ፥ ቃሌንም ስላላደመጣችሁ፥ ምክሬንም ዋጋ ቢስ ስላደረጋችሁና ተግሣጼን ስላልተቀበላችሁ፥ ስለዚህ እኔም በጥፋታችሁ እስቃለሁ፥ ጥፋትም በናንተ ላይ ሲደርስ፥ ግራ መጋባትም በድንገት ሲደርስባችሁ፥ መገለባበጥም እንደ ነፋስ ቀርቦ ወይም ጭንቀት ሲደርስባችሁ በናንተ እደሰታለሁ። ወደ እኔ በምትጠሩኝ ጊዜ፥ እኔ ግን አልሰማችሁምና።” ቀሌምንጦስ ዘሮማ (ዓ.ም. 96) ምዕራፍ 57
እርሱ ራሱ እንዲህ ብሏል፥ የሚመሰክርልኝን እኔም በአብ ፊት እመሰክርለታለሁ። እንግዲህ ይህ ዋጋችን ነው፥ በእርግጥ ባዳነን በእርሱ ብንመሰክር። ግን በምን እንመሰክርለታለን? እርሱ ያለውን በምናደርግና ለትእዛዛቱ በማንታዘዝ፥ በከንፈሮቻችን ብቻ ሳይሆን በሙሉ ልባችንና በሙሉ አእምሯችን ስናከብረው። ደግሞም በኢሳይያስ እንዲህ ብሏል፥ ይህ ሕዝብ በከንፈሮቹ ያከብረኛል፥ ልቡ ግን ከእኔ የራቀ ነው። ሁለተኛ ቀሌምንጦስ (ዓ.ም. 100) ምዕራፍ 3
እንግዲህ እርሱን ጌታ ብለን ብቻ አንጥራው፥ ይህ አያድነንምና፤ እንዲህ ብሏልና፥ ጌታ ሆይ፥ ጌታ ሆይ፥ የሚለኝ ሁሉ አይድንም፥ ጽድቅን የሚያደርግ እንጂ። እንግዲህ፥ ወንድሞች ሆይ፥ እርስ በርሳችን በመዋደድ፥ በማመንዘርና እርስ በርሳችን ክፉ በመናገርና በመቅናት ሳይሆን በመጠነኛ፥ መሐሪና ደግ በመሆን በሥራችን እንመስክርለት። እርስ በርሳችንም መተሳሰብ ሊኖረን እንጂ መመኘት የለብንም። በእነዚህ ሥራዎች እንመስክርለት እንጂ በተቃራኒው አይደለም። ሁለተኛ ቀሌምንጦስ (ዓ.ም. 100) ምዕራፍ 4
አንዳንዶች በተንኮልና በክፋት ስሙን ይሸጣሉ፥ ከእግዚአብሔር የማይገቡ ሌሎች ነገሮችን ያደርጋሉ። እነዚህን ሰዎች እንደዱር አራዊት ልትሸሹ ይገባችኋል፤ እነርሱ በስውር የሚነክሱ እብድ ውሾች ናቸውና፥ ልትጠነቀቁላቸው ይገባል፥ ለመፈወስ ከባድ ናቸውና። ኢግናቲየስ፡ ወደ ኤፌሶን (ዓ.ም. 35-105) ምዕራፍ 7
አንዳንዶቹ በፀሐይ ይደርቃሉ፥ ያመኑት እንደነዚህ ናቸው፤ ሁለት አእምሮ ያላቸውና ጌታን በከንፈሮቻቸው ያላቸው፥ በልባቸው ግን የሌላቸው። ስለዚህ መሠረቶቻቸው ደረቅና ኃይል የሌላቸው ናቸው፥ ቃሎቻቸው ብቻ ይኖራሉ፥ ሥራዎቻቸው ግን የሞቱ ናቸው። እንደዚህ ያሉ ሰዎች ሕያዋን ወይም ሙታን አይደሉም። ሄርማስ (ዓ.ም. 150) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 51

መንግሥትን እንደምንጠብቅ በምትሰሙ ጊዜ፥ ሳትጠይቁ የሰውን መንግሥት እንደምንናገር ትገምታላችሁ፤ እኛ ግን ከእግዚአብሔር ጋር ስላለው እንደምናወራ፥ ክርስቲያኖች ነን ተብለው በተከሰሱት የእምነት ቃል ኪዳን እንደተገለጠው፥ እንዲህ የሚመሰክርለት ሞት እንደሚቀጣው እያወቁ ነው። ዮስቲን ሰማዕት (ዓ.ም. 160) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 166

እርሱ እንዳስተማረው ኑሮ የማይገኙት ክርስቲያኖች እንዳልሆኑ ይገነዘቡ፥ በከንፈር የክርስቶስን ትእዛዛት ቢናገሩም፤ የሚናገሩት ብቻ ሳይሆን ሥራውን የሚሠሩት ይድናሉና፥ እንደ ቃሉ፥ “ጌታ ሆይ፥ ጌታ ሆይ፥ የሚለኝ ሁሉ ወደ መንግሥተ ሰማይ አይገባም።” ዮስቲን ሰማዕት (ዓ.ም. 160) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 168

ሰዎች በጥንት ጊዜ “ዐይን በዐይን፥ ጥርስ በጥርስ” እንዲጠይቁና “ክፉን በክፉ” በወለድ እንዲከፍሉ ይለመዱ ነበርና፤ ትዕግሥት ገና በምድር ላይ አልነበረምና፥ እምነትም አልነበረምና። እርግጥ ነው፥ እስከዚያው ድረስ ትዕግሥት ማጣት ሕጉ በሰጠው አጋጣሚዎች ይደሰት ነበር። የትዕግሥት ጌታና መምህር በሌለበት ጊዜ ያ ቀላል ነበር። እርሱ ግን ከተገኘና የእምነትን ጸጋ ከትዕግሥት ጋር ካዋሃደ በኋላ፥ በቃል እንኳን ማጥቃት፥ ወይም “ሞኝ” እንኳን ማለት ከ “ፍርድ አደጋ” ውጭ አይፈቀድም። ቍጣ ተከለከለ፥ መንፈሳችን ተያዘ፥ የእጅ ብልግና ተገታ፥ የምላስ መርዝ ተነቀለ። ቴርቱሊያን (ዓ.ም. 198) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 3 ገጽ 711
ከሕጉ ለመጠበቅ ያስመስሉ የነበሩት የሽማግሌዎች ወግ ራሱ በሙሴ ከተሰጠው ሕግ ጋር ይቃረን ነበርና። ስለዚህም ኢሳይያስ እንዲህ ይላል፥ “ነጋዴዎቻችሁ የወይን ጠጅን ከውሃ ጋር ይቀላቅላሉ” ይህም ሽማግሌዎች በቀላል የእግዚአብሔር ትእዛዝ የተቀላቀለ ወግን የመቀላቀል ልማድ እንደነበራቸው ያሳያል፤ ማለትም የውሸት ሕግንና ከ[እውነተኛው] ሕግ ጋር የሚቃረንን አቋቋሙ፤ ጌታም ለእነርሱ “ስለ ወጋችሁ የእግዚአብሔርን ትእዛዝ ለምን ትተላለፋላችሁ?” ባላቸው ጊዜ ግልጽ እንዳደረገው። በግልጽ በመተላለፍ ብቻ የእግዚአብሔርን ሕግ በንቀት አልያዙትም፥ የወይን ጠጅን ከውሃ ጋር በመቀላቀል፤ ነገር ግን የራሳቸውን ሕግ ከእርሱ ጋር ተቃራኒ አድርገው አቆሙት፥ ይህም እስከ ዛሬ ድረስ ፈሪሳዊ ተብሎ ይጠራል። በዚህ [ሕግ] አንዳንድ ነገሮችን ይደብቃሉ፥ ሌሎችን ይጨምራሉ፥ ሌሎችንም እንደ ፈቃዳቸው ይተረጉማሉ፥ ይህም መምህሮቻቸው እያንዳንዳቸው በተናጠል ይጠቀማሉ፤ እነዚህን ወጎች ለማስጠበቅም ለእግዚአብሔር ሕግ ሊገዙ አልፈለጉም፥ ይህም ለክርስቶስ መምጣት ያዘጋጃቸዋል። ኢራኒዎስ (ዓ.ም. 180) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 475
VI. ድኅነትን ማጣት ይቻላልን?
ከጌታና ከአዳኝ ከኢየሱስ ክርስቶስ እውቀት ከዓለም ርኵሰት ካመለጡ በኋላ፥ እንደገና በዚያ ከተጠመዱና ከተሸነፉ፥ የኋለኛው መጨረሻ ከፊተኛው ይበልጥ ክፉ ነው። ከታዘዘላቸው ከቅዱስ ትእዛዝ ተመልሰው፥ የጽድቅን መንገድ ከማወቅ ይልቅ አለማወቅ ይሻላቸው ነበርና። ነገር ግን “ውሻ ወደ ትውከቱ ተመለሰ፥ የታጠበችም እሪያ በጭቃ ውስጥ ለመንከባለል” የሚለው እውነተኛ ምሳሌ በእነርሱ ላይ ሆነ። 2 ጴጥሮስ 2:20-22
አሁን ለራሳችሁ ተጠንቀቁ፥ እንደ አንዳንዶችም በኃጢአታችሁ ላይ አትጨምሩ፥ “ቃል ኪዳኑ የእነርሱም የእኛም ነው” እያላችሁ። ነገር ግን ሙሴ አስቀድሞ ከተቀበለው በኋላ በመጨረሻ አጡት። በርናባስ (ዓ.ም. 70-130) ምዕራፍ 4
በእነዚህ የመጨረሻ ቀናት በቁም ነገር እንጠብቃለን፤ ምክንያቱም አጠቃላይ የእምነት ጊዜያችሁ ምንም አይጠቅማችሁም፥ አሁን በዚህ ክፉ ጊዜ የእግዚአብሔር ልጆች እንደመሆናችን መጪውን አደጋዎች ካልተቃወምን፥ ጥቁሩ አንድም የመግቢያ መንገድ እንዳያገኝ። በርናባስ (ዓ.ም. 70-130) ምዕራፍ 4
እኛ የተጠራን [የእግዚአብሔር] እንደመሆናችን በሰላም ሆነን በኃጢአታችን አንተኛ፥ ክፉው አለቃም በእኛ ላይ ሥልጣን አግኝቶ ከጌታ መንግሥት እንዳያስወጣን ተጠንቀቁ። እናንተም፥ ወንድሞቼ፥ ይህንኑ በበለጠ ተጠንቀቁ፥ በእስራኤል ውስጥ ከእነዚህ ታላላቅ ምልክቶችና ድንቆች በኋላ እንደዚህ [በመጨረሻ] እንደተተዉ ስታስቡና ስትመለከቱ። “ብዙዎች ተጠርተዋል፥ ጥቂቶች ግን ተመርጠዋል” የሚለውን [አባባል] እየፈጸምን እንዳንገኝ እንጠንቀቅ። በርናባስ (ዓ.ም. 70-130) ምዕራፍ 4
ስለ ሕይወትህ ተጠንቀቅ። መብራቶቻችሁ አይጥፉ፥ ወገባችሁም አይፍታታ፤ ነገር ግን ጌታችን በየትኛው ሰዓት እንደሚመጣ ስለማታውቁ ተዘጋጅታችሁ ኑሩ። ነገር ግን ነፍሳችሁን የሚገባውን እየፈለጋችሁ ብዙ ጊዜ ተሰብሰቡ፤ በመጨረሻው ጊዜ ፍጹማን ካልሆናችሁ አጠቃላይ የእምነት ጊዜያችሁ አይጠቅማችሁምና። ዲዳኬ (ዓ.ም. 80-140) ምዕራፍ 16
ወንድሞች ሆይ፥ ብዙ ጥቅሞቹ ለእኛ ለሁላችን በፍርድ እንዳይለወጡ ተመልከቱ፥ ከእርሱ ጋር በሚገባ ካልተመላለስንና በፊቱ መልካምና ደስ የሚያሰኘውን በስምምነት ካላደረግን። ...እንግዲህ ከፈቃዱ ፈጽሞ መሸሽ እንደሌለብን ተገቢ ነው። ቀሌምንጦስ ዘሮማ (ዓ.ም. 96) ምዕራፍ 21

...እንደምታስታውሱትም ተምሬያለሁ። ለደቀ መዛሙርቱ ከፈሪሳውያን አኗኗር እንዲበልጡ አሳስቧቸዋል፥ ካላደረጉ እንደማይድኑ አስጠንቅቋቸዋል፤ እነዚህም ቃላት በመታሰቢያው ውስጥ ተመዝግበዋል፥ ‘ጽድቃችሁ ከጻፎችና ከፈሪሳውያን ጽድቅ ካልበለጠ ወደ መንግሥተ ሰማይ አትገቡም።’ ዮስቲን ሰማዕት (ዓ.ም. 160) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 252
ጌታ ያስተማረው ነገር አመንዝራን ብቻ ሳይሆን አመንዝራ ለመሆን የሚመኝን ሰውም ይኮንናል። ገዳይን ብቻ ሳይሆን ያለ ምክንያት በወንድሙ ላይ የሚቆጣን ሰውም ለጥፋት ተጠያቂ ያደርጋል። [ደቀ መዛሙርቱን] ሰዎችን ብቻ ሳይሆን ጠላቶቻቸውን እንዲወዱ አዘዛቸው። በውሸት ከመማል ብቻ ሳይሆን በፍጹም እንዳይማሉ አዘዛቸው። ስለ ጎረቤቶቻቸው ክፉ ከመናገር ብቻ ሳይሆን “ራቃ” ወይም “ሞኝ” ብለው እንዳይጠሩዋቸውም አዘዘ። ይህንን ካላደረጉ ለገሃነም እሳት እንደሚጋለጡ አስጠንቅቋል። ከመደብደብ ብቻ ሳይሆን ሲመቱ እንኳን ሌላኛውን ጉንጫቸውን እንዲሰጡ አዘዘ። የሌሎችን ንብረት ከመስጠት ከመከልከል ብቻ ሳይሆን የራሳቸው ቢወሰድባቸው እንኳን መልሰው እንዳይጠይቁ አዘዘ። ጎረቤቶቻቸውን ከመጉዳት ብቻ ሳይሆን በክፉ ሲያዙ እንኳን ታጋሾችና ደጎች እንዲሆኑና እንዲጸልዩላቸው አዘዘ፣ ንስሐ በመግባት እንዲድኑ።ኢራኒዎስ (ዓ.ም. 180) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 408
“ይህ ሕዝብ በከንፈሮቹ ያከብረኛል፥ ልቡ ግን ከእኔ የራቀ ነው፤ ነገር ግን የሰዎችን ትምህርትና ትእዛዝ እያስተማሩ በከንቱ ያመልኩኛል።” በሙሴ የተሰጠውን ሕግ የሰዎች ትእዛዝ አይለውም፥ ነገር ግን እነርሱ ራሳቸው የፈጠሩትን የሽማግሌዎች ወጎች እንጂ፥ እነርሱም በመደገፋቸው የእግዚአብሔርን ሕግ ዋጋ ቢስ አደረጉ፥ በዚህ ምክንያትም ለቃሉ አልተገዙም። ጳውሎስ ስለ እነዚህ ሰዎች እንዲህ ይላልና፥ “የእግዚአብሔርን ጽድቅ ሳያውቁ፥ የራሳቸውን ጽድቅ ሊያቆሙ ሲፈልጉ፥ ለእግዚአብሔር ጽድቅ አልተገዙም።” ኢራኒዎስ (ዓ.ም. 180) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 476
እርሱ ራሱ እንደሚያስታውቀው፥ “ጽድቃችሁ ከጻፎችና ከፈሪሳውያን ጽድቅ ካልበለጠ ወደ መንግሥተ ሰማይ አትገቡም።” “ይበልጣል” ማለት ምን ማለት ነበር (ከጻፎችና ከፈሪሳውያን)? በመጀመሪያ፥ በአብ ብቻ ሳይሆን አሁን በተገለጠው በልጁም ማመን አለብን፤ እርሱ ነውና ሰውን ከእግዚአብሔር ጋር ወደ ኅብረትና አንድነት የሚመራው። በመቀጠል፥ ብቻ ከመናገር ይልቅ ማድረግ አለብን፤ እነርሱ ይሉ ነበርና፥ ግን አያደርጉም ነበር። ከክፉ ሥራዎች ብቻ ሳይሆን ከምኞታቸውም መራቅ አለብን። እነዚህን ነገሮች ከሕግ ጋር ተቃራኒ ሆነው ሳይሆን ሕጉን እየፈጸሙና በውስጣችን ያለውን የሕጉን ልዩ ልዩ ጽድቅ እየተከሉ አስተማረን። ኢራኒዎስ (ዓ.ም. 180) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 477
በዚህ ምክንያትም ጌታ ከ[ትእዛዙ] “አታመንዝር” ይልቅ ምኞትን እንኳን ከለከለ፤ ከሚከተለውም “አትግደል” ይልቅ ቍጣን ከለከለ፤ ግብርን ከመስጠት ከሚያዝዘው ሕግ ይልቅ [እርሱ] ሁሉን ንብረታችንን ከድሆች ጋር እንድንካፈል [ነገረን]፤ ጎረቤቶቻችንን ብቻ ሳይሆን ጠላቶቻችንንም እንድንወድ [አዘዘን]፤ ለጋስ ለጋሾችና ለጋሾች ብቻ ሳይሆን ንብረታችንን ለሚወስዱብን በነጻ ስጦታ እንድንሰጥ [አዘዘን]። “ልብስህን ከሚወስድብህ” ይላል፥ “መጎናጸፊያህንም ስጠው፤ ንብረትህንም ከሚወስድብህ አትጠይቅ፤ ሰዎችም እንዲያደርጉላችሁ እንደምትፈልጉ እናንተ ደግሞ እንዲሁ አድርጉላቸው” ስለዚህ እንደተታለልን ከማዘን ይልቅ በፈቃደኝነት እንደሰጠንና ይልቁንም ለጎረቤቶቻችን ሞገስ እንደሰጠን እንድንደሰት እንጂ ለግዴታ ከመገዛት ይልቅ። “ማንም” ይላል፥ “አንድ ምዕራፍ [እንዲሄድ] ቢያስገድድህ፥ ከእርሱ ጋር ሁለት [ሂድ]” ስለዚህ እንደ ባሪያ እንዳትከተለው፥ ነገር ግን እንደ ነፃ ሰው ከእርሱ በፊት ሄደህ፥ በሁሉም ነገር ለጎረቤትህ ደግና ጠቃሚ መሆንህን እያሳየህ፥ ክፉ ሐሳባቸውን ሳትመለከት፥ መልካም ሥራህን እየሠራህ፥ “ክፉዎችንና ደጎችን ፀሐዩን እንዲያወጣ፥ በጻድቃንና በኃጢአተኞችም ላይ ዝናብ እንዲያወርድ” ለሚያደርገው ለአብ እየተመሳሰልክ። እነዚህ ሁሉ [ትእዛዞች]፥ ቀደም ብዬ እንደተመለከትኩት፥ ሕጉን የሚያስወግድ ሳይሆን የሚፈጽም፥ የሚያሰፋና በውስጣችን የሚያሰፋ ሰው ትእዛዞች ነበሩ። ኢራኒዎስ (ዓ.ም. 180) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 477

እንግዲህ፥ ጌታ ከአባቶች ጋር ቃል ኪዳን ያልመሠረተው ለምንድን ነው? “ሕጉ ለጻድቃን አልተቋቋመም” ና። ጻድቃን አባቶች ግን የአሥርቱ ትእዛዛት ትርጉም በልባቸውና በነፍሳቸው ተጽፎ ነበር፥ ማለትም የፈጠራቸውን አምላክ ይወዱ ነበር፥ ለጎረቤታቸውም ምንም ጉዳት አላደረጉም። ኢራኒዎስ (ዓ.ም. 180) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 481

“ጌታዬ፥ እነዚህ ትእዛዛት ታላቅና ቆንጆና ክቡር ናቸው፥ ሊጠብቃቸው ለሚችል ሰው ልብን ደስ ሊያሰኙ ይችላሉ። እነዚህ ትእዛዛት በሰው ሊጠበቁ የሚችሉ እንደሆኑ አላውቅም፥ በጣም ከባድ ናቸውና።” እርሱም መልሶ “ሊጠበቁ እንደሚችሉ በራስህ ፊት ብታስቀምጥ በቀላሉ ትጠብቃቸዋለህ፥ ከባድም አይሆኑብህም፤ በሰው ሊጠበቁ እንደማይችሉ ግን በልብህ ቢገባብህ አትጠብቃቸውም። አሁን ግን እላችኋለሁ፤ ባትጠብቃቸውና ብትዘናጋቸው፥ አንተም ልጆችህም ቤተሰብህም ድኅነት አይኖራችሁም፥ እነዚህ ትእዛዛት በሰው ሊጠበቁ እንደማይችሉ አስቀድመህ ስለፈረድክባቸው።” ሄርማስ (ዓ.ም. 150) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 29
ሂድና ለሰዎች ሁሉ ንስሐ እንዲገቡ ንገራቸው፥ ለእግዚአብሔርም ይኖራሉ። ጌታ በምሕረቱ ለሁሉም ንስሐን እንዲሰጥ ላከኝ፥ አንዳንዶቹ ግን በሥራቸው ምክንያት ለመዳን አይገባቸውም። ሄርማስ (ዓ.ም. 150) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 42
እርሱም በመጀመሪያ፥ ስለ ሰው ሲል፥ ሁሉን ነገር ከቁስ አካል እንደፈጠረ በቸርነቱ ተምረናል። ሰዎችም በሥራቸው ለዚህ ለክብሩ ብቁ መሆናቸውን ካሳዩ፥ ብቁ ተብለው ይቆጠራሉ፥ ከእርሱ ጋር በመንግሥት እንድንኖር፥ ከጥፋትና ከመከራ ነፃ ሆነን ተቀብለናልም። ዮስቲን ሰማዕት (ዓ.ም. 160) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 165
እርሱን እንድንከተል ባዘዘን ጊዜ ለእኛ አገልግሎት አልተቸገረም፤ ነገር ግን በዚህ መንገድ ድኅነትን በራሳችን ላይ አደረገ። አዳኙን መከተል የድኅነት ተካፋይ መሆን ነውና፥ ብርሃንን መከተል ብርሃንን መቀበል ነው። በብርሃን ያሉ ግን ብርሃኑን ራሳቸው አያበሩትም፥ ነገር ግን በእርሱ ይበራሉና ይገለጣሉ፤ በእርግጥ ምንም ነገር አይጨምሩለትም፥ ነገር ግን ጥቅሙን ተቀብለው በብርሃን ይበራሉ። እንዲሁም ለእግዚአብሔር የሚቀርብ አገልግሎት በእርግጥ እግዚአብሔርን ምንም አይጠቅምም፥ እግዚአብሔርም የሰው ታዛዥነት አያስፈልገውም፤ ነገር ግን ለሚከተሉትና ለሚያገለግሉት ሕይወትንና አለመበላሸትንና የዘላለም ክብርን ይሰጣል፥ ለሚያገለግሉት ጥቅም ይሰጣል፥ ስለሚያገለግሉትና ለሚከተሉት ስለሚከተሉት፤ ከእነርሱ ግን ምንም ጥቅም አይቀበልም፤ እርሱ ባለጠጋ፥ ፍጹም፥ በምንም የማይፈልግ ነውና። ኢራኒዎስ (ዓ.ም. 180) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 478
ሰው በማይታዘዝበት ጊዜ ሞትን በራሱ ላይ እንዳመጣ፤ እንዲሁ የእግዚአብሔርን ፈቃድ በመታዘዝ የሚፈልግ ሁሉ የዘላለም ሕይወትን ለራሱ ሊያገኝ ይችላል። እግዚአብሔር ሕግንና ቅዱሳን ትእዛዛትን ሰጥቶናልና፤ እነዚህን የሚጠብቅ ሁሉ ሊድንና ትንሣኤን አግኝቶ አለመበላሸትን ሊወርስ ይችላል። ቴዎፍሎስ (ዓ.ም. 180) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 2
እንግዲህ፥ ያለፉትን ኃጢአቶች ይቅር ማለት እግዚአብሔር ይሰጣል፤ የወደፊት ግን እያንዳንዱ ለራሱ ይሰጣል። ይህም ንስሐ መግባት፥ ያለፉትን ሥራዎች መኮነንና ከሁሉም በላይ ማድረግ የሚችለው ከአብ ምሕረት በመነጨ፥ የቀድሞ ኃጢአቶችን በመንፈስ ጠብታ ሊደመስስ ከሚችለው ከእርሱ መታደግን መለመን ነው። “በምታገኝበት ሁኔታ እፈርዳችኋለሁና” ቀሌምንጦስ ዘእስክንድርያ (ዓ.ም. 195) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 2 ገጽ 602
V. የእግዚአብሔር ጽድቅ ከሕግ ጽድቅ ጋር
ነገር ግን ሰው በኢየሱስ ክርስቶስ በማመን እንዲጸድቅ እንጂ በሕግ ሥራ እንዳይሆን አውቀን፥ ሥጋን የለበሰ ሁሉ በሕግ ሥራ ስለማይጸድቅ፥ እኛ ራሳችን በሕግ ሥራ ሳይሆን በክርስቶስ እምነት እንጸድቅ ዘንድ በክርስቶስ ኢየሱስ አምነናል። ገላትያ 2:16
ደግሞም እንዲህ ይላቸዋል፥ “ከግብፅ ምድር በወጡ ጊዜ ለአባቶቻችሁ የሚቃጠሉ መሥዋዕቶችንና መሥዋዕቶችን እንድትሠዉ አዘዝኳቸውን? ነገር ግን ይህን ይልቁንም አዘዝኳቸው፥ ከእናንተ ማንም በልቡ በባልንጀራው ላይ ክፋት አይያዝ፥ የሐሰትም መሐላን አይውደዱ።” ...እንግዲህ፥ ወንድሞች ሆይ፥ ስለ ድኅነታችን በጥንቃቄ ልንመረምር ይገባናል፥ ክፉው በተንኮል ገብቶ ከ[እውነተኛ] ሕይወታችን እንዳያስወጣን። በርናባስ (ዓ.ም. 70-130) ምዕራፍ 2
ጥርፎም ቀጠለና እንዲህ ሲል ጠየቀ፣ “ይህን እውነት እያወቀ፣ ይህ ሰው ክርስቶስ መሆኑን ካመነና ከታዘዘ በኋላ፣ እነዚህን [ህጎች] ለመፈጸም ቢፈልግስ ድኅነት ይኖረዋልን?” እኔም መለስኩለት፣ “ጥርፎ፣ በእኔ እምነት፣ እንዲህ ያለው ሰው ይድናል፤ ነገር ግን በምንም መንገድ ሌሎችን፣ ማለትም በክርስቶስ ከስህተት የተመለሱትን አሕዛብ፣ እርሱ በሚያደርገው መንገድ እንዲሄዱና ካላደረጉት እንደማይድኑ ለማሳመን ካልሞከረ ይድናል። ይህን አንተ ራስህ በውይይቱ መጀመሪያ ላይ አድርገሃል፣ እነዚህን ህጎች ካልተከተልኩ እንደማልድን ነግረኸኝ ነበር።” ዮስቲን ሰማዕት (ዓ.ም. 160) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 218

ማንም እምነት አለኝ የሚል ኃጢአት አይሠራም፤ ማንም ፍቅር ያለው አይጠላም። ዛፍ በፍሬው ይታወቃል፤ እንዲሁም የክርስቶስ ነን የሚሉ ሰዎች በድርጊታቸው ይገለጣሉ። እውነተኛው ሥራ አሁን በቃል የምንናገረው ጉዳይ አይደለም፤ ነገር ግን አንድ ሰው እስከ መጨረሻው በእምነት ኃይል ሲገኝ ያኔ ግልጽ ይሆናል።ኢግናቲየስ፡ ወደ ኤፌሶን (ዓ.ም. 35-105) ምዕራፍ 14
ሁለተኛውም፥ ታጥቆ እንደ ሰው የሚመስለው፥ ራስን መግዛት ይባላል፤ እርሷ የእምነት ልጅ ናት። እንግዲህ እርሷን የሚከተል ሁሉ በሕይወቱ ደስተኛ ይሆናል፥ ከክፉ ሥራ ሁሉ ይርቃልና፥ ከክፉ ምኞት ሁሉ ቢርቅ የዘላለም ሕይወትን እንደሚወርስ ያምናል። ሄርማስ (ዓ.ም. 150) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 16
ጌታ ደግሞ ስለ እርሾ በምሳሌ ሲናገር የመደበቅን ነገር ያስተምራል። “መንግሥተ ሰማይ አንዲት ሴት ወስዳ ሦስት መስፈሪያ ዱቄት ውስጥ እስኪቦካ ድረስ እንደደበቀችው እርሾ ናት” ይላል። ባለ ሦስት ክፍል ነፍስ በእምነት በውስጧ በተደበቀው መንፈሳዊ ኃይል አማካኝነት በመታዘዝ ትድናለች።ቀሌምንጦስ ዘእስክንድርያ (ዓ.ም. 195) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 2 ገጽ 463
“እምነትህ አድኖሃል” ብለን በምንሰማ ጊዜ፥ ሥራዎችም ካልተከተሉ፥ በማንኛውም መንገድ ያመኑ ሁሉ ይድናሉ ብሎ እንደተናገረ በፍጹም አንረዳም። ነገር ግን ይህን ንግግር የተናገረው ለሕጉ ለጠበቁና ያለ ነቀፋ ለኖሩ፥ በጌታ ላይ እምነት ብቻ ለጎደላቸው ለአይሁድ ብቻ ነው። ቀሌምንጦስ ዘእስክንድርያ (ዓ.ም. 195) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 2 ገጽ 505
ክርስቶስ ያዘዘውን ሳይፈጽም በክርስቶስ እንደሚያምን እንዴት ሊናገር ይችላል? ወይም ትእዛዙን ሳይጠብቅ እንዴት የእምነትን ዋጋ ሊቀበል ይችላል? እንዲህ ያለው ሰው በእርግጥ ይዋልላል፣ ይጠፋል፣ በስህተት መንፈስ ተወሰዶ፣ በነፋስ እንደተነሳ ትቢያ ይበተናል። የመዳንን መንገድ እውነት ስላልተከተለ ወደ ድኅነት በሚወስደው ጉዞ ምንም እድገት አይኖረውም።ቄፕሪያን (ዓ.ም. 250) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 5 ገጽ 421
IV. በድኅነት ውስጥ የታዛዥነት ሚና
...ፍጹም ሆኖም ለሚታዘዙት ሁሉ የዘላለም ድኅነት ምክንያት ሆነ። ዕብራውያን 5:9
እግዚአብሔርን በማያውቁና በጌታችን በኢየሱስ ክርስቶስ ወንጌል በማይታዘዙ ላይ በሚነድ እሳት ይበቀላል፤ 2 ተሰሎንቄ 1:8
ነገር ግን ለሚከራከሩና ለእውነት የማይታዘዙ፥ ይልቁንም ለዓመፅ ለሚታዘዙ ቍጣና መዓት ይሆንባቸዋል። ሮሜ 2:8
ኖኅ ንስሐን ሰበከ፥ የታዘዙትም ድኑ። ዮናስ ለነነዌ ጥፋትን አወጀ፤ እነርሱ ግን ከኃጢአታቸው ተጸጽተው በጸሎት ለእግዚአብሔር ማስተስሪያ አደረጉ፥ ምንም እንኳ ከእግዚአብሔር ቃል ኪዳን እንግዶች ቢሆኑም ድኅነትን አገኙ። ቀሌምንጦስ ዘሮማ (ዓ.ም. 96) ምዕራፍ 7
የተወደዳችሁ ሆይ፥ ብዙ ቸርነቱ ለሁላችን የፍርድ ምክንያት እንዳይሆን ተጠንቀቁ። [እንዲህ ይሆናልና] ከእርሱ ጋር በሚገባ ካልተመላለስንና በአንድ ልብ በፊቱ መልካምና ደስ የሚያሰኘውን ካላደረግን። ቀሌምንጦስ ዘሮማ (ዓ.ም. 96) ምዕራፍ 21
የ(እግዚአብሔር) ፍርሃት መልካምና ታላቅ ነው፥ በቅድስናና በንጹሕ አእምሮ በእርሱ የሚሄዱትን ሁሉ ያድናል። ቀሌምንጦስ ዘሮማ (ዓ.ም. 96) ምዕራፍ 21
እንግዲህ፥ ከእግዚአብሔር ጸጋ ለተሰጣቸው ሰዎች እንጣበቅ። በስምምነት እንለብስ፥ ትሑታንና ራሳችንን የምንገዛ እንሁን፥ ከሐሜትና ከክፉ ወሬ ሁሉ እንራቅ፥ በሥራ እንጸድቅ እንጂ በቃል አይደለም። ቀሌምንጦስ ዘሮማ (ዓ.ም. 96) ምዕራፍ 30
የተወደዳችሁ ሆይ፥ የኃጢአታችን በፍቅር ይቅር እንዲባል፥ የእግዚአብሔርን ትእዛዛት በፍቅር ስምምነት ብናደርግ የተባረክን ነን። ቀሌምንጦስ ዘሮማ (ዓ.ም. 96) ምዕራፍ 50
እንግዲህ፥ እኛ በታዛዥነት ለቅዱስና ለክቡር ስሙ እንገዛ፥ ከማይታዘዙት ላይ በጥንት ዘመን በጥበብ አፍ የተነገሩትን ዛቻዎች እናመልጥ፥ በክብሩ ቅዱስ ስም ታምነን በደኅና እንድንኖር። ቀሌምንጦስ ዘሮማ (ዓ.ም. 96) ምዕራፍ 57
...የክርስቶስን ፈቃድ ብናደርግ ዕረፍት እናገኛለን፤ ነገር ግን ካለዚያ፥ ትእዛዛቱን ብንጥስ ከዘላለም ቅጣት ምንም ሊያድነን አይችልም። ሁለተኛ ቀሌምንጦስ (ዓ.ም. 100) ምዕራፍ 6
እንግዲህ፥ ወንድሞቼ፥ ውድድሩ እንደቀረበና ብዙዎች ወደሚጠፉ ውድድሮች እንደሚሄዱ፥ ሁሉም ግን እንደማይሸለሙ፥ ነገር ግን ጠንክረው የደከሙና በጀግንነት የተወዳደሩ ብቻ እንደሆነ እያወቅን እንታገል። ሁላችንም ዘውድ ልንቀዳጅ ባንችል እንኳ፥ ቢያንስ ወደ ዘውዱ እንድንቀርብ። ሁለተኛ ቀሌምንጦስ (ዓ.ም. 100) ምዕራፍ 7
ስለዚህ፥ ወንድሞች ሆይ፥ የአብን ፈቃድ ብንፈጽምና ሥጋችንን ንጹሕ አድርገን የጌታን ትእዛዛት ብንጠብቅ፥ የዘላለም ሕይወትን እንቀበላለን። ጌታ በወንጌል፥ በትንሹ ያልጠበቅኸውን፥ እንዴት ያለውን እሰጥሃለሁ? እላችኋለሁና፥ በትንሹ የታመነ፥ ደግሞ በብዙ የታመነ ነው። እንግዲህ ይህ ማለት፥ ሕይወትን እንድንቀበል ሥጋን ንጹሕና ማኅተሙን ያልተበላሸ እስከ መጨረሻው ድረስ ጠብቁ ማለት ነው። ሁለተኛ ቀሌምንጦስ (ዓ.ም. 100) ምዕራፍ 8
ስለዚህ፥ ወንድሞቼ፥ ሁለት አእምሮዎች አይኑሩን፥ ዋጋችንን ደግሞ እንድንቀበል በተስፋ በትዕግሥት እንጽና። ለእያንዳንዱ ሰው የሥራውን ዋጋ እንደሚከፍል ቃል የገባው ታማኝ ነውና። እንግዲህ በእግዚአብሔር ፊት ጽድቅን ብንሠራ፥ ወደ መንግሥቱ እንገባለን፥ ጆሮ ያልሰማውን፥ ዓይንም ያላየውን፥ በሰውም ልብ ያልተሰማውን የተስፋ ቃሎችንም እንቀበላለን። ሁለተኛ ቀሌምንጦስ (ዓ.ም. 100) ምዕራፍ 11
ነገር ግን የጌታን ፈቃድ ካላደረግን፥ “ቤቴ የሌቦች ዋሻ ተደረገ” የሚለው የቅዱስ ጽሑፍ እንሆናለን። እንግዲህ እንድንድን የሕይወት ቤተ ክርስቲያን እንሆን ዘንድ እንምረጥ። ሁለተኛ ቀሌምንጦስ (ዓ.ም. 100) ምዕራፍ 14
ስለ ራስን መግዛት ምንም አነስተኛ ምክር እንዳልሰጠሁ አስባለሁ፥ የሚፈጽመውም አይጸጸትበትም፥ ነገር ግን እርሱንም አማካሪውንም ያድናል። ሁለተኛ ቀሌምንጦስ (ዓ.ም. 100) ምዕራፍ 15
በመካከላችሁ ላለውና ለሚያነብለት ትኩረት እንድትሰጡ፥ ለእናንተ ምክርን አነባለሁ፥ ስለዚህ እናንተም ራሳችሁን እርሱንም ታድኑ ዘንድ። ከእናንተ እንደ ዋጋ የምጠይቀው በሙሉ ልባችሁ ንስሐ እንድትገቡና ለራሳችሁ ድኅነትና ሕይወት እንድትሰጡ ነው። ሁለተኛ ቀሌምንጦስ (ዓ.ም. 100) ምዕራፍ 19
ከሙታን ያስነሳው እርሱ እኛንም ያስነሳናል፤ ፈቃዱን ብናደርግና በትእዛዛቱ ብንመላለስ፥ እርሱ የወደደውንም ብንወድ፥ ከዓመፅ ሁሉ፥ ከመጎምጀት፥ ከገንዘብ ፍቅር፥ ከክፉ ወሬ፥ ከሐሰት ምስክርነት ብንርቅ፤ ክፉን በክፉ ወይም ነቀፋን በነቀፋ ወይም ምትን በምት ወይም እርግማንን በእርግማን ሳንመልስ። ፖሊካርፕ (ዓ.ም. 69-156) ምዕራፍ 2
“ከእንግዲህ ኃጢአቴን እንደማላበዛ እርግጠኛ ነኝ፥ እድናለሁ።” እርሱም “እነዚህን ነገሮች የሚያደርጉ ሁሉ፥ አንተም ሆንክ ሁሉም ትድናላችሁ” አለ። ሄርማስ (ዓ.ም. 150) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 22

I. ድኅነት በክርስቶስ ስም ብቻ አለ።
መዳንም በሌላ በማንም የለም፤ እንድንበት ዘንድ የሚገባን ለሰዎች የተሰጠ ስም ከሰማይ በታች ሌላ የለምና። የሐዋርያት ሥራ 4:12
ወንድሞች፥ ስለ ኢየሱስ ክርስቶስ እንደ እግዚአብሔር፥ እንደ ሕያዋንና እንደ ሙታን ፈራጅ በዚህ መንገድ ልናስብ ይገባል። ሁለተኛ ቄሌምንጦስ (ዓ.ም. 100) ምዕራፍ 1
...በእግዚአብሔር ቸርነት እንድንበቃ፥ በራሳችን ወደ እግዚአብሔር መንግሥት ለመግባት እንደማንችል ግልጽ ስለሆነ፥ በእግዚአብሔር ኃይል እንድንችል... እንግዲህ፥ ቀደም ሲል የባሕሪያችን ሕይወትን ለማግኘት አለመቻላችንን ካሳየን፥ አሁን ደግሞ ምንም ኃይል የሌላቸውን ፍጥረታት እንኳ ሊያድን የሚችል አዳኝን ከገለጸ፥ በሁለቱም ምክንያት በቸርነቱ እንድናምንና እንደ ሞግዚት፥ አባት፥ አስተማሪ፥ አማካሪ፥ ሐኪም፥ አእምሮ፥ ብርሃን፥ ክብር፥ ግርማ፥ ኃይልና ሕይወት እንዲህ እንድንቆጥረው ወደደ። ለዲዮግኔጦስ የተላከ ደብዳቤ (ዓ.ም. 125-200) ምዕራፍ 9
“ጌታዬ፥ አየሁ” አልኩት። እርሱም “እንዲህ” አለ፥ “የልጁን ስም ካልተቀበለ በቀር ማንም ወደ እግዚአብሔር መንግሥት አይገባም... ስሙን የማይቀበል ሁሉ ወደ እግዚአብሔር መንግሥት አይገባም።” ሄርማስ (ዓ.ም. 150) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 47
“እነርሱ” አለ፣ “ቅዱሳን መናፍስት ናቸው፤ እነዚህ ካላለበሷቸው ማንም ወደ እግዚአብሔር መንግሥት ሊገባ አይችልም፤ ስሙን ብቻ ብትወስዱ፥ እነርሱ ካልሰጧችሁ ግን ምንም ጥቅም የለውም... ስለዚህ፥ ስሙን ይዛችሁ፥ ኃይሉን ካልያዛችሁ፥ ስሙ ለምንም አይጠቅምም።” ሄርማስ (ዓ.ም. 150) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 48
“በሙሉ ልባቸው ስሙን የሚሸከሙትንም ጭምር። እርሱ ራሱ የእነርሱ መሠረት ነው፤ ስሙን ለመሸከም ስለማይፈሩ በደስታ ይደግፋቸዋል።” ሄርማስ (ዓ.ም. 150) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 48
የመጀመሪያው እምነት ነው፤ ሁለተኛው ራስን መግዛት፤ ሦስተኛው ኃይል፤ አራተኛውም ትዕግሥት። በመካከላቸው ያሉት ደግሞ እነዚህ ስሞች አሏቸው – ቀላልነት፣ ግብዝነት አለመኖር፣ ንጽሕና፣ ደስታ፣ እውነት፣ ማስተዋል፣ ስምምነት፣ ፍቅር። እነዚህን ስሞችና የእግዚአብሔር ልጅ ስም ያለው ሰው ወደ እግዚአብሔር መንግሥት ሊገባ ይችላል። ሄርማስ (ዓ.ም. 150) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 1 ገጽ 49
II. በድኅነት ውስጥ የእግዚአብሔር ጸጋ ሚና
ጸጋው በእምነት አድኖአችኋልና፤ ይህም ከራሳችሁ አይደለም፥ የእግዚአብሔር ስጦታ ነው። ኤፌሶን 2:8
ለሁሉም ሰዎች የሚገለጥና ድኅነትን የሚያመጣ የእግዚአብሔር ጸጋ፥ ኃጢአተኝነትንና ዓለማዊ ምኞትን ትተን፥ በአሁኑ ዓለም ራሳችንን በመግዛትና በጽድቅ እግዚአብሔርን በመምሰል እንድንኖር ያስተምረናል። ቲቶስ 2:11, 12
የክርስቶስን ደም በጽናት እንመልከት፥ ለድኅነታችን ስለፈሰሰ ለእግዚአብሔር ምን ያህል ክቡር እንደሆነ እንይ፥ ንስሐንም በዓለም ሁሉ ፊት አቅርቧል። ቀሌምንጦስ ዘሮማ (ዓ.ም. 96) ምዕራፍ 7
“እግዚአብሔር” ይላል [ቅዱስ ጽሑፉ]፥ “በትዕቢተኞች ላይ ይቃወማል፥ ለትሑታን ግን ጸጋን ይሰጣል።” እንግዲህ፥ እግዚአብሔር ጸጋን ለሰጣቸው ሰዎች እንጣበቅ። ሁልጊዜ ራሳችንን እየተቆጣጠርን፥ ከማጉረምረምና ከክፉ ወሬ ሁሉ ርቀን፥ በሥራችን እንጸድቅ እንጂ በቃላችን አይደለም፥ በስምምነትና በትሕትና እንለብስ። ቀሌምንጦስ ዘሮማ (ዓ.ም. 96) ምዕራፍ 30
ርኅራሄ አድርጎልናልና፥ በምሕረቱም አድኖናል፥ በእኛም ብዙ ስሕተትና ጥፋት አይቶ፥ ከእርሱ ካልሆነ በቀር የድኅነት ተስፋ በሌለን ጊዜ እንኳ። እኛ ባልነበርን ጊዜ ጠራን፥ ከሌለንም እንድንሆን ፈቀደ። ሁለተኛ ቀሌምንጦስ (ዓ.ም. 100) ምዕራፍ 1
እርሱን ባታዩትም፥ ሊነገር በማይችልና በክብር በሞላ ደስታ ታምናላችሁ፤ ብዙዎችም ወደዚያ ደስታ ለመግባት ይመኛሉ፤ ከሥራ ሳይሆን በእግዚአብሔር ፈቃድ በኢየሱስ ክርስቶስ በጸጋ እንደዳናችሁ ታውቃላችሁና። ስለዚህ ወገባችሁን ታጠቁና ከከንቱና ባዶ ወሬ ከብዙዎችም ስሕተት ርቃችሁ በእግዚአብሔር ፍርሃትና በእውነት አምልኩት። ፖሊካርፕ (ዓ.ም. 69-156) ምዕራፍ 1-2
ጸጋ፥ ማስተዋልን የሚሰጥ፥ ምሥጢሮችን የሚገልጥ፥ ጊዜያትን የሚያስታውቅ፥ በታማኞች ላይ የሚደሰት፥ የእምነትን መሐላ የማይጥሱና የአባቶችን ድንበር የማይተላለፉትን እንኳ ለሚፈልጉት የሚሰጥ። ለዲዮግኔጦስ የተላከ ደብዳቤ (ዓ.ም. 125-200) ምዕራፍ 11
የሚናገረውን አዳኝ እንዲህ እንስማው፥ “ኑ፥ ተከተሉኝ።” ለልበ ንጹሖች አሁን መንገድ ይሆናል። ርኩስ በሆነ ነፍስ ግን የእግዚአብሔር ጸጋ አይገባም። ቀሌምንጦስ ዘእስክንድርያ (ዓ.ም. 195) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 2 ገጽ 595
እግዚአብሔር ከሚፈልጉ ነፍሳት ጋር ይተባበራል። እነርሱ ግን ቅንዓታቸውን ቢተዉ፥ በእግዚአብሔር የሚሰጠው መንፈስ ደግሞ ይቆማል። የማይፈልጉትን ማዳን የሚያስገድድ ሰው ሥራ ነውና፤ የሚፈልጉትን ግን ማዳን የጸጋን የሚያሳይ ነው። የእግዚአብሔር መንግሥትም ለዳተኛዎችና ለሰነፎች አይደለም... ቀሌምንጦስ ዘእስክንድርያ (ዓ.ም. 195) ከአኒቅያ በፊት ያሉ አባቶች ጥራዝ 2 ገጽ 597
III. በድኅነት ውስጥ የእምነት ሚና
ራሓብ የዝሙት ሴት በእምነትዋና በመስተንግዶዋ ድናለች። ቀሌምንጦስ ዘሮማ (ዓ.ም. 96) ምዕራፍ 12
አባታችን አብርሃም የተባረከው በምን ምክንያት ነበር? በእምነት ጽድቅንና እውነትን ስለሠራ አልነበረምን? ቀሌምንጦስ ዘሮማ (ዓ.ም. 96) ምዕራፍ 31
እኛም በክርስቶስ ኢየሱስ በፈቃዱ እንደተጠራን፣ በራሳችን ኃይል፣ ጥበብ፣ ማስተዋል፣ ወይም በቅዱስ ልባችን በሠራናቸው መልካም ሥራዎችና ጽድቅ የምንጸድቅ አይደለንም። ሁሉን ቻይ አምላክ ከጥንት ጀምሮ የነበሩትን ሁሉ ያጸደቀው በእምነት ነው። ክብርና ምስጋና ለዘላለም ለእርሱ ይሁን። አሜን። ታዲያ ምን እናድርግ፣ ወንድሞቼ? መልካም ሥራዎችን በመተውና ፍቅርን በመርሳት ዝም ብለን እንቀመጥ? በፍጹም! ይልቁንስ እያንዳንዱን መልካም ሥራ ለመሥራት በጋለ መንፈስና በቅንዓት እንጣደፍ።ቀሌምንጦስ ዘሮማ (ዓ.ም. 96) ምዕራፍ 32-33
እንግዲህ፣ የተወደዳችሁ፣ በመጨረሻው በትዕግስት ከሚጠብቁትና የተስፋ ቃሉን ከሚካፈሉት መካከል ለመገኘት እንታገል። ይህ እንዴት ሊሆን ይችላል? በእምነት አእምሯችንን በእግዚአብሔር ላይ ካተኮርን፤ እርሱን ደስ የሚያሰኙና የሚቀበላቸውን ነገሮች ከፈለግን፤ ከእርሱ ፍጹም ፈቃድ ጋር የሚስማሙትን ካደረግንና የእውነትን መንገድ ከተከተልን፤ እንዲሁም ከራሳችን ዐመፅን፣ በደልን፣ ምቀኝነትን፣ ግጭትን፣ ክፋትን፣ ማታለልን፣ ሐሜትን፣ ጀርባ ማጥለቅን፣ ለእግዚአብሔር ጥላቻን፣ ትዕቢትን፣ እብሪትን፣ ከንቱነትንና እንግዳ ተቀባይነትን ካስወገድን።ቀሌምንጦስ ዘሮማ (ዓ.ም. 96) ምዕራፍ 35
በኢየሱስ ክርስቶስ በምታምኑና በምትወዱ ጊዜ ከእናንተ ምንም ነገር የተሰወረ አይደለም፥ እነዚህ የሕይወት መጀመሪያና መጨረሻ ናቸውና – እምነት መጀመሪያ ፍቅርም መጨረሻ ነው – ሁለቱም በአንድነት ሲገኙ እግዚአብሔር ናቸው፥ ሌላውም ሁሉ እስከ እውነተኛ ክብር ድረስ በእነርሱ ይከተላል።

1. አሁንም ሰው የአዳም ባህሪን የጎሰቆለውን ይዞ ነው እንዴ ሚወለደው?
መልስ፡ አዎ “ሥጋ ሁሉ አንድ አይደለም፥ የሰው ሥጋ ግን አንድ ነው “እንድል መጽሐፍ ሁላችን የአዳምን ሥጋ እንካፈል አለን መጽሐፍ እንደሚል “ የሙታን ትንሣኤ ደግሞ እንዲሁ ነው። በመበስበስ ይዘራል፥ ባለመበስበስ ይነሣል፤በውርደት ይዘራል፥ በክብር ይነሣል፤ በድካም ይዘራል፥ በኃይል ይነሣል፤” እንድል ሥጋችን ከብሮ ጉሥቁልናችን የሚቀረው በትንሳኤ ነው ።”ፍጥረታዊ አካል ይዘራል፥ መንፈሳዊ አካል ይነሣል። ፍጥረታዊ አካል ካለ መንፈሳዊ አካል ደግሞ አለ።” አይደል የሚለው መጽሐፍ ሁላችን በአዳም እንሞት አለን በክርስቶስ እንነሳለን መጽሐፍ የሚለውም እኮ እንደህ ነው “ሁሉ በአዳም እንደሚሞቱ እንዲሁ ሁሉ በክርስቶስ ደግሞ ሕያዋን ይሆናሉና።” የጎሰቆለውን የአዳምን ባሕርይ ባኝዝማ ኑሮ ሁሉ በአዳም እንደሚሞቱ ባላለ ነበር ።እንድህም ይላል “ነገር ግን አስቀድሞ ፍጥረታዊው ቀጥሎም መንፈሳዊው ነው እንጂ መንፈሳዊው መጀመሪያ አይደለም።” ስለዚህ ሰው ሲወለድ መንፈሳዊ ሁኑ አይደለም ተፈጥሮአዊ እንጂ
2. ያልተጠመቁ ሌላ እምነት ውስጥ ያሉት የወደቀውን ማንነት ነው ማለት ነው የያዙት?
መልስ፡ ያልተጠመቁት ብቻ አይደለም እኛ እራሱ የክርስቶስ ፍቅር በውስጣችን ከሌለ ኃጢያት ሥንሰራ መንፈስ ቅዱስ ከእኛ ይርቃል ከጸጋ የተራቆትን አርጌውን ሰው እንለብስ አለን ቅዱስ ዮሐንስ አፈወርቅም እንድህ እንደል “አሁን ብዙ ጊዜ የመንፈስ ቅዱስ ብዙ ጸጋ ሰዎች ታላቅ ኃጢአት ሲሠሩ ይርቃል”ብዙ ጊዜ አሮጌውን ሰው ከአዳም እርግማን ጋር ስለምናያዘው ነው የተቸገርንው አሮጌው ሰው የተባለው ለኃጢያት ያዘነበለ ፣ኃጢያትን የሚያደርግ ነው ቅዱስ ኤፍሬምም እንደሚል “I.1 አንተ ሥጋ፥ ፍጹም የተጠላውን ያንን አሮጌ ሰው አስወግደው፥ በውስጥህ የምትኖረውንና የለበስከውን አዲስነት እንዳይቦረቦርብህ፤ የፍላጎቱ ምንዳ ከልብሶቹ ጋር ተቃራኒ ነውና፥ የታደስክ እንደሆንህ ይመለሳልና ይቦረቦርብሃል፤ አንተ ሥጋ፥ ምክሬን ስማ! በ(መልካም) ምግባር አስወግደው፥ (መጥፎ) ልማዶች እንዳያለብስህ።እነሆ፥ ጌታችን፥ አንተ ሥጋ፥ በውኃ አዲስ አድርጎሃል፥ የሕይወትም አርክቴክት እርጅናህን ገንብቷል፥ በደሙ ፈጥሮ ለኑሮው መቅደስ ሠራለትና፤ እርሱ ባደሰው መቅደስ ያ አሮጌ ሰው ከእርሱ ይልቅ እንዳይኖር አትፍቀድ፤ አንተ ሥጋ፥ እግዚአብሔር በመቅደስህ እንዲኖር ካደረግህ፥ አንተም የእርሱ መንግሥት ቤተ መቅደስና የክርስቶስ መሥዋዕት ካህን ትሆናለህ።” (ቅዱስ ኤፍሬም) ስለዚህ የአዳም ሥጋ ስለሆነ ያለህ ኃጢያት ባደረኩ ቁጥር የምትለብሰው አሮጌውን ማንነት ነው።
3. ጌታ አለምን ነው ያዳነው ነገር ግን ከወደቀው ማንነት ውስጥ ሚወጣው ሁሉም የሰው ልጅ ነው ወይስ አምነው ለተጠመቁት ብቻ ? ወይስ ሚጠመቀው ከክርስቶስ ጋ አንድ ለመሆን ብቻ ነው ከውድቀት ውስጥ ለመውጣት ሳይሆን?
መልስ ፡ ጌታ ያደነው አዎ ዓለምን ነው ሁሉም የሰው ልጅ ከአዳም እርግማን ነጻ ወጥቷል እንደዚያማ ካልሆነ ሁሉም የሰው ልጅ በስብሶ ይቀር ነበር ግን ሁሉም ትንሳኤ አለው ይሄ ስል ግን ሁሉም ፍጸሜ አግኝቷል ማለት አይደለም ምክንያቱም የአዳም መርገም ቢነሣም የአዳም ሥጋ ግን አለ ሥለዚህ ይሄን ሥጋችን እንደገና ተዘርቶ እንደገና ሲነሳ ፍጹም ይሆናል ። ይሄን ሲል ግን ያላመኑ ሰዎች በእርግማን ውስጥ አይደሉም እያልኩ አይደለም አዳም የተረገመው ዕጸ በለስን የበላህ ጊዜ ተሞታለህ ነው አሁን ግን ሥጋዬን የበላ የዘላለም ሕይዎት አለው ነው በጥንት ጊዜ መብላት ያስረግማል አሁን በሐድስ ኪዳን አለመብላት ያስረግማል በጥንት ለአዳም የተሰጠው ትዛዝ የዘላለም ሕይዎት እንድኖርህ አትብላ ነው አሁን በሐድስ የዘላልም ሕይዎት እንድኖርህ ብላ ነው አሁን ሐድስ ኪዳን ላይ ነህ ወንድሜ የምን የአዳም መርገም ነው ። ምነው በስብሶ የሚቀር አለ ተብልኃል እንዴ ? የአዳም መርገም ካለማ አሁን ሕጻናትም ሳይጠመቁ ቢሞቱ ሲኦል ሊገቡ ነው በብሉይ ኪዳን እንደዚያ ነበርና ። ሐድስ ኪዳን ተሰቶህ የምን የአዳም መርገም ነው ።አሁን ያለው የሐድስ ኪዳን መርገም ነው ጳውሎስ እንደሚናገረው ኢየሱስ ክርስቶስን የሚጠላ የተረገመ ይሁን እንዳለው ማንም ክርስቶስን የማይወደ የተረገመ ነው። ከእርግማን ነጻ ያልወጣ ሰው ደግሞ አልዳነም በልጁ የማያምን እና እሱ የሰጠውን ጸጋ ያልተቀበለ ሁሉ የተረገመ ነው የዘላለም ሕይዎት የሌለው ሰው ሁሉ የተረገመ ነው ።ሌላው ማውቅ ያለብን ውድቀት እና የውድቀት ማንነት የምንለው ምኑን ነው ? የውድቀት ማንነት ለኃጢያት ማዘንበል ለሥጋዊ ነገር ማድላት እነዚህን ከሆነ ሰው የሚድነው ከዚህ ሲጠመቅ እንዳንድስ ይፈጠራል የመንፈስ ቅዱስ ማደሪያ ይሆናል አለበለዚያ ሊድን አይችልም መጸሕፍት የሚሉት ተጠመቁ የመንፈስ ቅዱስንም ስጦታ ትቀበላላችሁ ነው ። አይ ርግማን ከሆነ አሁን ያ ርግማን የለም የተረገመው ሥጋ ስላለ ግን ይሄ በስብሶ እስከሚነሳ በሁሉም የሰው ልጆች ላይ አሉ ውጤቶቹ ። ይልቁንስ ስለመዳን ቆጆ ጽሑፍ በእንግሊዘኛ ሳነብ ካገኘውት ላካፍላችሁ ለሁሉም ጥያቄ መልስ በዚህ ጽሐፍ ቅስጥ ታገኛላችሁ

መዳን
I. መዳን በክርስቶስ ስም ብቻ ነው።
II. በመዳን ውስጥ የጸጋ ሚና
III. በመዳን ውስጥ የእምነት ሚና
IV. በመዳን ውስጥ የመታዘዝ ሚና
V. የእግዚአብሔር ጽድቅ ከሕግ ጽድቅ ጋር ሲነጻጸር
VI. መዳንን ማጣት ይቻላልን?
VII. የጌታን ስም መጥራትና መናዘዝ
VIII. የቀደመች ቤተክርስቲያን ስለ መዳን እንዴት ትሰብክ ነበር?
IX. መንግሥተ ሰማያትን በኃይል የሚወስዱት

"ይህ ቃል፣ አብ በመጨረሻው ዘመን የላከው፣ ከእንግዲህ በነቢይ ተናግሮ ሳይሆን፣ ቃሉ በድብቅ ተነግሮ በግምት ብቻ የሚገኝ እንዳይሆን፣ ይልቁንም በዓይናችን እንድናየው እንዲገለጥ ነው። ይህንን ቃል፣ እላለሁ፣ አብ የላከው፣ ዓለም ሲመለከተው፣ ትእዛዝ የሚሰጠውን እንዲፈራው ነው፤ በነቢያት ሳይሆን፣ ነፍስን በመልአክ ማስፈራራት ሳይሆን፣ እርሱ ራሱ፣ የተናገረው ራሱ፣ በመካከላችን በሥጋ ተገኝቶ። ይህ ቃል ከድንግል አካል እንደተወለደና አሮጌውን ሰው በአዲስ ፍጥረት እንደለወጠው እናውቃለን። ቃሉ በዚህ ምድር ላይ በሁሉም ጊዜያት ውስጥ እንደኖረ እናምናለን፤ እርሱ ራሱ ለእያንዳንዱ ዘመን ሕግ ሆኖ እንዲያገለግል፣ በመካከላችንም በመገኘት፣ የራሱን ሰውነት ለሁሉም ሰው እንደ ምሳሌ እንዲያሳይ። እግዚአብሔር ክፉን ምንም እንዳልሠራ፣ ሰው የመወሰን ነፃነት እንዳለው፣ ለመፈለግና ላለመፈለግ፣ ሁለቱንም ለማድረግ ኃይል እንዳለው፣ በራሱ በአካል እንዲያረጋግጥ። ይህ ሰው ከእኛ ባሕርይ እንደተሠራ እናውቃለን። ከእኛ ጋር አንድ ዓይነት ባሕርይ ባይኖረው ኖሮ፣ እኛ መምህሩን እንድንመስል ማዘዙ ከንቱ ይሆን ነበር። ያ ሰው ከእኛ በተለየ ቢሆን፣ እኔ ደካማ ሆኜ ለተወለድኩት እርሱ የተቀበለውን ዓይነት ትእዛዝ ለምን ይሰጠኛል? ይህስ እንዴት የደግና የጻድቅ ተግባር ይሆን? ከእኛ የተለየ እንዳይመስል፣ እርሱ ራሱም ደከመ፣ ተራበ፣ ተጠማ፣ እንቅልፍም ወሰደው። በመከራው ጊዜ አልተቃወመም፤ ይልቁንም እስከ ሞት ድረስ ታዛዥ ሆነ፤ ትንሳኤውንም አሳየ። በእነዚህ ሁሉ ተግባራት፣ እንደ መጀመሪያ ፍሬ፣ የራሱን ሰውነት አቀረበ። ስለዚህም አንተ በመከራ ጊዜ ተስፋ እንዳትቆርጥ፣ ነገር ግን ከእርሱ ጋር አንድ ዓይነት ሰው መሆንህን በመናዘዝ፣ አብ ለልጁ የሰጠውን አንተም እንደምትቀበል በመጠበቅ እንድትኖር።"(ቅዱስ አቡሊድስ The Refutation of All Heresies.
Book X :Chapter XXIX.—The Doctrine of the Truth Continued.)

እንግዲህ ጳውሎስ ሳምሳጢ 'ሥጋዬ' እንጂ 'እኔ የምሆን ቃል ከእኔ ሌላ ክርስቶስ' ሳይሆን 'ከእኔ ጋር ያለ እርሱ፣ እኔም ከእርሱ ጋር' የሚለውን መለኮታዊ ድምጽ በሰማ ጊዜ ይስተካከል (ይቁም)። እኔ ቃል ቅብዓት ነኝና፣ ከእኔ ቅብዓትን የተቀበለው ሰው ነው፤ ስለዚህም ያለ እኔ ክርስቶስ ሊባል አይችልም፣ ነገር ግን ከእኔ ጋር እኔም በእርሱ ውስጥ በመሆን ነው። ስለዚህ የቃሉ መላክ መታወቁ ከማርያም በተወለደው ከኢየሱስ ጋር የተደረገውን አንድነት ያሳያል፣ ስሙም መድኃኒት ማለት ነው፣ በሌላ ምክንያት ሳይሆን ከእግዚአብሔር ቃል ጋር አንድ በመሆኑ ነው። ይህ ጥቅስ 'የላከኝ አብ' እና 'ከራሴ አልመጣሁም፣ ነገር ግን አብ ላከኝ' ከሚሉት ጋር ተመሳሳይ ትርጉም አለው።  የመላክን ስም ከሰው ጋር ላለው አንድነት ሰጥቶታል፣  በሚታየው በኩል የማይታየው ማንነት ለሰዎች እንዲታወቅ። እግዚአብሔር እንደ እኛ በቦታዎች እንደምንደበቅ ቦታ አይቀይርም፣ በትንሽነታችን ምሳሌ በሥጋ በመኖሩ ራሱን ሲገልጥ፤ ሰማይና ምድርን የሚሞላው እንዴት ይችላል? ነገር ግን በሥጋ በመኖሩ ጻድቃን ስለ መላኩ ተናግረዋል። ስለዚህ እግዚአብሔር ቃል ራሱ ከማርያም ክርስቶስ ነው፣ አምላክም ሰውም፤ ሌላ ክርስቶስ ሳይሆን አንድና አንድ; እርሱ ከዘመናት በፊት ከአብ ዘንድ ነው፣ እርሱም ደግሞ በመጨረሻው ዘመን ከድንግል ነው።ከዚህ በፊት ለሰማያዊ መንፈሳዊ ኃይሎች እንኳ የማይታይ ሲሆን፣ አሁን በሚታየው ሰው ጋር አንድ ስለሆነ የሚታይ ሆኗል፤እላለሁ፣ በማይታየው መለኮትነቱ ሳይሆን በሰው አካልና  በተቀደሰና  በራሱ ባደረገው ሙሉ ሰው በኩል ባለው የመለኮት ግብር  ይታያል።  ለእርሱ፣ አስቀድሞ ለነበረው፣ አሁንም ላለው፣ ወደፊትም ለዘላለም ለሚኖረው፣ እስከ ዘላለም ድረስ ምስጋናና አምልኮ ይሁን። አሜን። (ቅዱስ አትናቲዎስ Discourse 4 Against the Arians ከቁጥር 36)