Eilme ሰው በሀቅ ይመዘናል እነጂ ሀቅ በሰው አይመዘንም

ጥቂት ወሳኝ ነጥቦች በለይለተል ቀድር ዙሪያ
~
ለይለቱል ቀድር ማለት ትልቅ ደረጃ ያላት ለሊት ማለት ነው። ከፊል ዓሊሞች ዘንድ ደግሞ ፍጡራንን የሚመለከቱ የአመቱ ውሳኔዎች የሚተላለፍባት ለሊት ማለት ነው።

የለይለተል ቀድር ደረጃዎች፦

1. ቁርኣን የወረደባት ለሊት ነች። ጌታችን “እኛ (ቁርኣኑን) በለይለተል ቀድር አወረድነው”ብሏል። [አልቀድር፡ 1]
2. በሷ ውስጥ የተፈፀመ ዒባዳ ከሌሎች ለሊቶች ምንዳው የበለጠ ነው። አላህ “ለይለተል ቀድር ከሺህ ወር በላጭ ናት” ይላል። [አልቀድር፡ 3]
3. በሷ ውስጥ መላእክት ኸይርን ይዘው ወደ ምድር ይወርዳሉ። ጌታችን “በርሷ ውስጥ መላእክትና መንፈሱ (ጂብሪል) በጌታቸው ፈቃድ በነገሩ ሁሉ ይወርዳሉ” ብሏል። [አልቀድር፡ 4]
4. ለሊቷ ዒባዳ የሚበዛባት፣ ሰላም የሚሰፍንባት ለሊት ናት። ጌታችን “እርሷ እስከ ጎህ መውጣት ድረስ ሰላም ብቻ ናት” ብሏል። [አልቀድር፡ 5]
5. የተባረከች ለሊት ናት። ጌታችን “እኛ (ቁርኣኑን) በተባረከች ለሊት ውስጥ አወረድነው” ብሏል። [ዱኻን፡ 3]
6. በዚች ለሊት አላህ በአመቱ ውስጥ ያሉ የፍጡራኑን የእድሜና የሲሳይ ልኬታዎችን ይፅፋል። “በውስጧ የተወሰነው ነገር ሁሉ ይልለያል” ብሏል አላህ። [ዱኻን፡ 4]
7. በዚያች ለሊት ምድር ላይ የሚኖሩት የመላእክት ብዛት ከጠጠሮች ብዛት የበዛ ነው። [አልባኒ ሐሰን ብለውታል]
8. ለተጠቀመባትና አጅሩን ከአላህ ላሰበ ሰው ከወንጀል መማርያ ለሊት ነች። ነብዩ ﷺ እንዲህ ብለዋል፡- “ለይለተል ቀድር አምኖና አስቦ የቆመ ሰው ያለፈ ወንጀሉ ይታበስለታል።” [ቡኻሪና ሙስሊም]
ስለዚህ ይህቺን ወሳኝና እጅግ የላቀ ዋጋ ያላት ለሊት ለማገኘት የምንችለውን ሁሉ ልንጣጣር ሌሎችንም ልናበረታታ ይገባል። ኢብኑል ቀይም ረሒመሁላህ እንዲህ ይላሉ፡- “ለይለተል ቀድር በአመት ውስጥ የምትገኝ አንዲት ቀን ብትሆን እሷን ለማገኘት ስል አመቱን ሁሉ እቆም ነበር። በ(ረመዳን) አስር ለሊቶች ውስጥ ከሆነችማ ምን ነካህ? (እንዴት እዘናጋለሁ?!)” [በዳኢዑል ፈዋኢድ፡ 1/55]

ለይለቱል ቀድር የምትገኘው በየትኛው ጊዜ ነው?

የምትገኘው በረመዳን ብቻ ነው። ከረመዳንም በመጨረሻዎቹ አስሮች ውስጥ። ነብዩ ﷺ “ይቺን ለሊት እየፈለግኩ የመጀመሪያውን አስር ኢዕቲካፍ አደረግኩኝ። ከዚያም መካከለኛውን አስር ኢዕቲካፍ አደረግኩኝ። ከዚያም (የሆነ አካል) መጥቶኝ ‘እሷ በርግጥም የመጨረሻው አስር ላይ ናት’ አለኝ” ማለታቸው ይህን ያስረግጣል።
ይቺ ታላቅ ለሊት እንዳታልፈን የምንችለውን ሁሉ ልንጣጣር ይገባል። ነብዩ ﷺ በሐዲሣቸው እንዲህ ብለዋል፡- “በሱ ውስጥ ከአንድ ሺ ወር የምትበልጥ ለሊት አለች። የሷን ኸይር የተነፈገ በእርግጥም (ትልቅ ነገር) ተነፍጓል።” [ሶሒሑል ጃሚዕ፡ 2247]
መቼ እንፈልጋት?
ይበልጥ የሚገመተው ጊዜ 27ኛዋ ለሊት ናት። ይሁን እንጂ “ለይለተል ቀድርን በ23ኛዋ ለሊት ፈልጓት” ማለታቸው እንዲሁም “ለይለተል ቀድርን በመጨረሻዎቹ አስሩ (ለሊቶች) ፈልጓት። ከተረታችሁ በመጨረሻዎቹ 7 ላይ አትረቱ” ማለታቸው ለይለተል ቀድር ሁሌ በአንድ ለሊት ላይ እንደማትገደብ ያስረዳል። በተለይ ደግሞ በዊትሮቹ (21፣ 23፣ 25፣ 27፣ 29) የመሆን እድሏ ሰፊ ነው። ይህን አስመልክተው ነብዩ ﷺ “ለይለተል ቀድርን ከረመዳን በመጨረሻዎቹ አስሩ (ለሊቶች) በዊትሮቹ ፈልጓት” ብለዋል። [ቡኻሪና ሙስሊም]
ይህ ማለት ግን ከነጭራሹ በሸፍዕ ለሊቶችም (22፣ 24፣ 26፣ 28፣ 30) አትሆንም ማለት አይደለም። ምክንያቱም ነብዩ ﷺ “ከረመዷን የመጨረሻዎቹ አስሮች ውስጥ ፈልጓት። ዘጠኝ ሲቀረው፣ ሰባት ሲቀረው፣ አምስት ሲቀረው” ብለዋልና። ወሩ 29 ቀን ከሆነ 9፣ 7፣ 5 ሲቀር ዊትር የሚሆኑት ከመጨረሻ ወደ ኋላ ሲቆጠር ነው። ከመጀመሪያ ለሚቆጥር ግን ዊትር ሳይሆን ሸፍዕ ቁጥር ነው የሚሆኑት። ይህም ሸፍዕ ለሊቶችም ላይ የመሆን እድል እንዳለ ያስረዳናል። ቢሆንም ግን “ከ(መጨረሻው አስር) በዊትሩ ፈልጓት” ስላሉ ዊትሩ ላይ ይበልጥ ማተኮር ይገባል።

በለይለተል ቀድር ምን ይጠበቅብናል?

ዒባዳ ማብዛት። ነብዩ ﷺ “ለይለተል ቀድር አምኖና አስቦ የቆመ ሰው ያለፈ ወንጀሉ ይታበስለታል” ይላሉ። [ቡኻሪና ሙስሊም] እናም በዚች ለሊት ታላቅነትና መደንገግ አምኖ፣ ከዚያም ለመታየት ለጉራና መሰል አላፊ ኒያ ሳይሆን አጅሩን ከአላህ በማሰብ እንደሶላት፣ ዱዓእ፣ ቁርኣን መቅራት፣.. የፈፀመ ሰው ወንጀሉ ይታበስለታል ማለት ነው።

ምልክቶቿ

1. “በዚያን ቀን ማለዳ ፀሀይዋ ነጭ ሆና ጨረር ሳይኖራት ትወጣለች።” [ሙስሊም]
2. በዚያን ለሊት ዝናብ ሊዘንብ ይችላል። [ቡኻሪና ሙስሊም]
3. ቀጣዩ ቀን አየሩ ሞቃትም ብርዳማም ሳይሆን የተስተካከለ ይሆናል። ፀሀይዋም ደካማና ቀይ ትሆናለች። [ሶሒሑል ጃሚዕ]
እነዚህ ምልክቶች ግን አንፃራዊ ናቸው ይላሉ ሸይኹል አልባኒ ረሒመሁላህ። በአካባቢው ባለው የአየር ሁኔታ ሊወሰን ይችላል። ስለሆነም በትክክል ለይለተል ቀድር በተከሰተበት ጊዜም እነዚህን ምልክቶች ብዙ የማያያቸው ሊኖር ይችላል።
ለይለተል ቀድር ለሰጋጆች ብቻ አይደለችም!
የወር አበባ ላይ፣ የወሊድ ደም ላይ ያሉ፣ መንገደኞች… የዚች ለሊት ትሩፋት አያልፋቸውም። ማስረጃው ጠቅላይ ነውና። ባይሆን ከሶላት ውጭ ባሉ ዒባዳዎች ላይ ሊበራቱ ይገባል። በዚያች ለሊት ዱዓእ ማብዛት ጥሩ ነው። እንዲያውም ሱፍያኑ ሠውሪ ረሒመሁላህ “በለሊቷ ከሶላት ይልቅ ዱዓእ እኔ ዘንድ የተወደደ ነው” ይላሉ።

ለይለተል ቀድር በአይን ትታያለች?

አንዳንዶች እግራቸውን ዘርግተው፣ እያወሩ ሰማይ ሰማይ ያንጋጥጣሉ። የሚጠባበቁት ተወርዋሪ ኮከብ ነው። እሱን ሲያዩ “አኑረን አክብረን” ብለው ይንጫጫሉ። ይሄ ባዶ እምነት ነው። ለይለተል ቀድር አላህ በአንዳንድ ባሮቹ ቀልብ ላይ ከወትሮው ለየት ባለ መልኩ የመረጋጋት ወይም የመለየት ስሜት ከማሳደሩ ውጭ በአይን የሚታይ ነገር አይደለም። የሚታየው ምልክቶቿ እንጂ እራሷ አይደለችም። ሰዎች የሚጠበቅባቸውን ከተወጡ ለሊቱ ለይለተል ቀድር መሆኑን ባያውቁ እንኳን ትሩፋቷን አያጡም።
ለይለተል ቀድር እንደሆነ ውስጡ ያደረ ሰው ምን ያድርግ?
በተለይ ደግሞ ለሊቱ ለይለተል ቀድር እንደሚሆን ውስጣችንን ከተሰማን ይበልጥ ልናተኩርበት የሚገባን ዱዓእ “አሏሁመ ኢነከ ዐፉውዉን ቱሒቡል ዐፍወ ፈዕፉ ዐኒ” (“ጌታዬ ሆይ! አንተ በርግጥም ይቅር ባይ ነህ። ይቅር ማለትን ትወዳለህ። ስለሆነም ከኔ ይቅር በለኝ” የሚለው ነው። [አልባኒ ሶሒሕ ብለውታል] ስለዚህ ዋናው ትኩረታችን የአላህን ይቅርታ ለማግኘት ይሁን።
ግን ለምን አላህ ለይለተል ቀድርን ስውር አደረጋት?
ዑለማዎች እንደሚሉት ታላላቅ ትሩፋቶች በሚገኝባቸው የረመዳን የመጨረሻ ለሊቶች ሙስሊሞች በዒባዳ ይበራቱና ይጠናከሩ ዘንድ ነው አላህ ይቺን ለሊት ስውር ያደረጋት። እናም ለይለተል ቀድርን እንዳታመልጣቸው ሲጣጣሩ ለይተው ቢያውቋት ሊኖራቸው ከሚገባው በበለጠ ለዒባዳ ይተጋሉ። በዚህም ይበልጥ ይጠቀማሉ። ለይተው ቢያውቋት ግን እሷ ብቻ ላይ አነጣጥረው ሌሎቹ ለሊቶች ላይ ይዘናጉ ነበር። እናም መሰወሯ ነብዩ ﷺ እንዳሉት ለኛ ኸይር ነው። [ቡኻሪ]
=
(ኢብኑ ሙነወር፣ ሰኔ 29/2007)
የቴሌግራም ቻናል :-
https://t.me/IbnuMunewor

ስለ ኡድህያ መታወቅ ያለባቸው 30 ነጥቦች

በዒድ ቀን ከሚከናወኑ ተግባራት መካከል አንዱ ደግሞ ኡድሒያን ማረድ ነው፡፡ ስለሆነም ስለ ኡድሒያ ጥቂት እንተዋወስ፡-

1. ‹ኡድሒያ› ማለት በዒድ አል-አድሓ ቀንወደ አላህ (ሱ.ወ.) ለመቃረብና ትዕዛዙን ለመፈጸም ተብሎ የሚታረድ እንሰሳ ነው፡፡ በዱሓ ወቅት ማለትም ረፋድ ላይ ስለሚታረድ ስያሜውን ‹ዱሓ› ከሚለው አገኘ ያሉም አሉ፡፡

2. ኡድሒያ ሸሪዓዊ ድንጋጌ ያለው ጉዳይ ነው፡፡ አላህ (ሱ.ወ.) ‹ለጌታህ ስገድ፤ (በስሙ) ሰዋም፡፡› (አልከውሠር፡2) ኢብኑ ዐባስ (ረ.ዐ.) እንዳሉት መስዋእት የተባለው ‹በዒድ አልአድሓ ቀን የሚፈጸም እርድ ነው፡፡›

3. በአነስ (ረ.ዐ.) ዘገባ የአላህ መልዕክተኛ (ሰ.ዐ.ወ.) ሁለት ቀንዳም የሆኑ በጎችን በማረድ አንዱ ለርሳቸውና ለቤተሰባቸው ሌላኛው ለተከታዮቻቸው መሆኑን ተናግረዋል፡፡

4. ኢብኑ ዑመር (ረ.ዐ.) እንዳሉት ነቢዩ (ሰ.ዐ.ወ.) በመዲና ሳሉ አሥር አመት ሙሉ ኡድሒያ አርደዋል፡፡

5. ብያኔው ላይ የተለያዩ አስተያየቶች የተሰጡ ሲሆን አብዛኞቹ ዑለሞች ‹ሱና ሙአከዳ/ አጽንኦትና ክብደት የተሰጠው ሱና› ያሉ ሲሆን እነ ኢማም አቡ ሐኒፋና ኢብኑ ተይሚያ ደግሞ ‹ግዴታ ነው› ብለዋል፡፡

6. ኡድሒያ ለማረድ ኒያ ያለው ሰው አሥሩ የዚልሒጃ ቀናት ከገቡ በኋላ ፀጉሩንም ሆነ ጥፍሩን መቆረጥ የለበትም፡፡

7. ኡድሒያ ለማረድ ያሰበ ሰው እንሰሳውን ሲገዛም ሆነ ሲያርድ ኒያውን ማስገኘት ይኖርበታል፡፡

8. ኡድሒያ የሚታረደው ከዒድ ከሶላት በኋላ ነው፡፡ ከዒድ በኋላ ባሉት ሶስቱ ቀናት ውስጥም ማረድ ይቻላል፡፡ በላጩ ግን መልካምን ነገር ቶሎ ለመፈፀም መሽቀዳደም ነው፡፡

9. የዒድ አልድሓ ቀን ሳይበሉ መውጣት እንዲሁም ከሶላት ከተመለሱ በኋላ ካረዱት እንሰሳ መመገብ ሱና ነው፡፡

10. ለኡድሒያ የሚታረደው እንሰሳ ምርጥና ውድ፣ ሲያዩት የሚያምርና የሰባ ቢሆን ይመረጣል፡፡ ሶሓቦች ለኡድሒያ የሚያርዱትን እንሰሳት በመቀለብ እስከ መታረጃው ቀን ድረስ ያሰቡ ነበር፡፡

11. ኡድሒያ ከእስልምና ምልክቶች መካከል አንዱ ነው፡፡ የእስልምናን ምልክቶችን መገለጫዎች ማክበር አላህን የመፍራት ምልክት ነው፡፡

12. ለኡድሒያ የታረደውን እንሰሳ ሶስት ቦታ በመክፈል አንድ ሶስተኛውን መብላት፣ አንደ ሶስተኛውን ሀዲያ/ስጦታ መላክ እንዲሁም አንድ ሶስተኛውን ለድሆች መመጽወት ያስፈልጋል፡፡

13. ለኡድሒያ የሚታረዱ እንሰሳት በዋናነት በግ፣ ፍየል፣ ከብት እና ግመል ናቸው፡፡ ዶሮ ሆነ ሌሎች የሚበሊ እንሰሶች ለኡድሒያ አይበቁም፡፡

14. ለኡድሒያ የሚታረደው እንሰሳ በግ ከሆነ ስድስት ወር፣ ፍየል አንድ አመት፣ ከብት ሁለት አመት፣ ግመል አምስት አመት የሞላው መሆን ይኖርበታል፡፡

15. ግመልና ከብትን ለሰባት ሆኖ ማረድ ይቻላል፡፡

16. ለኡድሒያ የሚታረድ እንሰሳ ምንም ዓይነት እንከንን ነውር የሌለበት መሆን ይኖርበታል፡፡ ነውርና እንከን ሲባል ዐይኑ የጠፋ፣ የታመመ፣ የሚያነክስ፣ የከሳ፣ ያረጀ፣ ላቱ፣ ጆሮው ወይም ከአካል ከፍሉ አንዳች ነገር የተቆረጠና የመሳሰለውን ነው፡፡

17. ለኡድሒያ የሚታረድ እንሰሳ ቆዳው መሸጥ የለበትም፡፡ በአግልግሎት ክፍያ መልክም ለአራጅ መስጠት አይቻልም፡፡

18. የኡድሒያ ባለቤት ኡድሒያውን በራሱ እጅ ቢያርድ፣ በራሱ እጅም ቢያከፋፍል መልካም ነው፡፡ የአምልኮ ተግባር ነውና፡፡

19. በሚያርድበት ጊዜም ‹ቢስሚላህ አላሁ አክበር› በማለት ቀጥሎም ‹አልላሁም ሃዛ ዐንኒ ወዐን አህሊ በይቲ፡፡ አልላሁምመ ተቀብበል ሚንኒ/አላህ ሆይ! ይህ ከኔ እና ከቤተሰቤ ነው፡፡ አላህ ሆይ ተቀበለኝ› ማለት ይኖርበታል፡፡

20. ቤተሰቡ የበዛ ቢሆንም እንኳን ለሙሉ ቤተሰብ አንድ ኡድሒያ በቂ ነው፡፡

21. የሚታረደው እንሰሳ የራስ ንብረት መሆን አለበት፡፡ ያለባለቤቱ ፈቃድ፣ ሰርቆም ሆነ ነጥቆ ማረድ ተቀባይነት የለውም፡፡ በንጹህ እንጂ በውሸት ገንዘብ ወደ አላህ (ሱ.ወ.) አይቀረብምና፡፡

22. ለኡድሒያ ታስቦ አንድ ሰው አንድን በግ ወይም ፍየል መጋራት አይችልም፡፡ ከሰባት በላይ በሆነ ሰውም አንድን ከብት ማረድ አይበቃም፡፡

23. ኡድሒያን ከሰላት በፊት ማረድ አይቻልም፡፡ ከጊዜው በፊትም ሆነ ከጊዜው በኋላ ማረድ እንደማንኛውም ሥጋ እንጂ ኡድሒያ አትሆንም፡፡

24. አራጅ የእርድ ሥነሥርኣትን መጠበቅ አለበት፡፡ የሚታረደውን እንሰሳ ወደ ቂብላ ማዞር፣ የአላህን ሥም ማውሳት፣ አንደኛውን እንሰሳ ሌላኛው ፊት አለማረድ፣ የሚያርዱበትን ቢላዋ በሚገባ መሳልና ቶሎ ማሰረፍ ጥቂቶች ናቸው፡፡

25. ኡድሒያ ማረድ ለማይችል ሰው እሱን ነግሮና አስፈቅዶ ለሱ አስቦ ማረድ ይቻላል፡፡

26. ድሃ ሰው የተላከለትን የኡድሒያ ሥጋ መሸጥም ሆነ ሌላ የፈለገውን ነገር ማድረግ ይችላል፡፡

27. ኡድሒያን ሰው ወክሎ ማሳረድ ይቻላል፡፡ የሚታረደለት ሰውም ጸጉሩን ጥፍሩን ከመንካት መቆጠብ ይኖርበታል፡፡

28. ዑለማኦች ኡድሒያን ማረድ ያልቻሉ ሰዎች ሀሳብ ሊገባቸው እንደማይገባ ተናግረዋል፡፡ ምክንያቱም ነቢያችን (ሰ.ዐ.ወ.) ሁለት በጎችን በሚያርዱበት ወቅት አንዱን አቅም ለሌላቸው ህዝቦቻቸው አርደዋልና፡፡

29. ኡድሒያ የአላህን ትዕዛዝ ለመፈጸም ወደሱ መቃረቢያ ተግባር ከመሆኑም በላይ የመተዛዘንና የመተሳሰብ ተምሳሌት ነው፡፡ በዕለቱ ድሆች ጠግበው ይውላሉ፡፡ ሥጋ አያምራቸውም፡፡

30. የኡድሒያ ቀን አላህን ማውሳት የሚጎላበት ነው፡፡ ፀጋውንም ደጋግመን እናመሰግንበታለን፡፡ ቅኑንና ተወዳጁን ነቢይ ኢብራሂምን (ዐ.ሰ.) እና ልጃቸውን ኢስማዒልን እናስታውስበታለን፡፡

ወላሁ አዕለም፡፡

ነጃሺ የዕውቀት ማዕድ!

ኢዱን አላህን በማመስገን እና በማላቅ ትዕዛዛቱን በመፈፀም ታላቅ አጅር የምናገኝበት አላህ ያድረግልን!!

አሚን!!
አሚን!!

ይህን መልዕክት ሼር በማድረግም ላልደረሳቸው እናዳርስ

۩○◙◙○◙◙○◙◙○◙◙○۩

‏قال ابن القيم✅
‏
‏من طلب العلم ليحيي به الإسلام
‏فهو من الصديقين ودرجته بعد درجة النبوة‏

‏مفتاح دار السعادة(1/121)

المدير
══❁[↶قـــــنـــــاة↷]❁══

↓ للإشتراك 📩
https://t.me/abuhasenat

📚📚Eilme ሰው በሀቅ ያመዘናል እንጂ ሀቅ በሰው አያመዘንም 📚📚

تفسير ابن كثير الآية 63 من سورة النور: "قال الضحاك ، عن ابن عباس : كانوا يقولون : يا محمد ، يا أبا القاسم ، فنهاهم الله عز وجل ، عن ذلك ، إعظاما لنبيه ، صلوات الله وسلامه عليه قال : فقالوا : يا رسول الله ، يا نبي الله . وهكذا قال مجاهد ، وسعيد بن جبير .وقال قتادة : أمر الله أن يهاب نبيه صلى الله عليه وسلم ، وأن يبجل وأن يعظم وأن يسود .وقال مقاتل [ بن حيان ] في قوله : ( لا تجعلوا دعاء الرسول بينكم كدعاء بعضكم بعضا ) يقول : لا تسموه إذا دعوتموه : يا محمد ، ولا تقولوا : يا بن عبد الله ، ولكن شرفوه فقولوا : يا نبي الله ، يا رسول الله .وقال مالك ، عن زيد بن أسلم في قوله : ( لا تجعلوا دعاء الرسول بينكم كدعاء بعضكم بعضا ) قال : أمرهم الله أن يشرفوه .هذا قول . وهو الظاهر من السياق ، كما قال تعالى : ( يا أيها الذين آمنوا لا تقولوا راعنا وقولوا انظرنا واسمعوا ) [ البقرة : 104 ] ، وقال ( يا أيها الذين آمنوا لا ترفعوا أصواتكم فوق صوت النبي ولا تجهروا له بالقول كجهر بعضكم لبعض أن تحبط أعمالكم وأنتم لا تشعرون ) إلى قوله : ( إن الذين ينادونك من وراء الحجرات أكثرهم لا يعقلون ولو أنهم صبروا حتى تخرج إليهم لكان خيرا لهم ) [ الحجرات : 2 - 5 ]فهذا كله من باب الأدب [ في مخاطبة النبي صلى الله عليه وسلم والكلام معه وعنده كما أمروا بتقديم الصدقة قبل مناجاته ]والقول الثاني في ذلك أن المعنى في : ( لا تجعلوا دعاء الرسول بينكم كدعاء بعضكم بعضا ) أي : لا تعتقدوا أن دعاءه على غيره كدعاء غيره ، فإن دعاءه مستجاب ، فاحذروا أن يدعو عليكم فتهلكوا . حكاه ابن أبي حاتم ، عن ابن عباس ، والحسن البصري ، وعطية العوفي ، والله أعلم .وقوله : ( قد يعلم الله الذين يتسللون منكم لواذا ) قال مقاتل بن حيان : هم المنافقون ، كان يثقل عليهم الحديث في يوم الجمعة - ويعني بالحديث الخطبة - فيلوذون ببعض الصحابة - أصحاب محمد صلى الله عليه وسلم - حتى يخرجوا من المسجد ، وكان لا يصلح للرجل أن يخرج من المسجد إلا بإذن من النبي صلى الله عليه وسلم في يوم الجمعة ، بعدما يأخذ في الخطبة ، وكان إذا أراد أحدهم الخروج أشار بإصبعه إلى النبي صلى الله عليه وسلم ، فيأذن له من غير أن يتكلم الرجل; لأن الرجل منهم كان إذا تكلم والنبي - صلى الله عليه وسلم - يخطب ، بطلت جمعته .قال السدي كانوا إذا كانوا معه في جماعة ، لاذ بعضهم ببعض ، حتى يتغيبوا عنه ، فلا يراهم .وقال قتادة في قوله : ( قد يعلم الله الذين يتسللون منكم لواذا ) ، يعني : لواذا [ عن نبي الله وعن كتابه .وقال سفيان : ( قد يعلم الله الذين يتسللون منكم لواذا ) قال : من الصف . وقال مجاهد في الآية : ( قد يعلم الله الذين يتسللون منكم لواذا ) ] قال : خلافا .وقوله : ( فليحذر الذين يخالفون عن أمره ) أي : عن أمر رسول الله صلى الله عليه وسلم ، وهو سبيله ومنهاجه وطريقته [ وسنته ] وشريعته ، فتوزن الأقوال والأعمال بأقواله وأعماله ، فما وافق ذلك قبل ، وما خالفه فهو مردود على قائله وفاعله ، كائنا ما كان ، كما ثبت في الصحيحين وغيرهما ، عن رسول الله صلى الله عليه وسلم أنه قال : " من عمل عملا ليس عليه أمرنا فهو رد " .أي : فليحذر وليخش من خالف شريعة الرسول باطنا أو ظاهرا ( أن تصيبهم فتنة ) أي : في قلوبهم ، من كفر أو نفاق أو بدعة ، ( أو يصيبهم عذاب أليم ) أي : في الدنيا ، بقتل ، أو حد ، أو حبس ، أو نحو ذلك .قال الإمام أحمد : حدثنا عبد الرزاق ، حدثنا معمر ، عن همام بن منبه قال : هذا ما حدثنا أبو هريرة قال : قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : " مثلي ومثلكم كمثل رجل استوقد نارا ، فلما أضاءت ما حولها . جعل الفراش وهذه الدواب اللاتي [ يقعن في النار ] يقعن فيها ، وجعل يحجزهن ويغلبنه ويتقحمن فيها " . قال : " فذلك مثلي ومثلكم ، أنا آخذ بحجزكم عن النار هلم عن النار ، فتغلبوني وتقتحمون فيها " . أخرجاه من حديث عبد الرزاق" -عبر خَيرُ زَادٍ https://bit.ly/qkzwrsh