Ibnu Munewor (ኢብኑ ሙነወር) dan repost
በአሕ ^ባሽ ስብከት ለተሸወዳችሁ ወገኖች!
~
አላህ ከዐርሽ በላይ ነው የሚለው ዐቂዳ ከጊዜ በኋላ የመጣ እንግዳ እምነት አድርገው ሲሞሏችሁ አትሸወዱ። የቀደምት ዑለማኦችን ንግግር ተመልከቱ። ከዚህ በፊት በሂጅራው አቆጣጠር ከ300 አመት በፊት የሞቱ ዓሊሞችን ኢጅማዕ ዝርዝር አሳልፌያለሁ። አሁን ደግሞ ከዚያ በኋላ ግን ከኢብኑ ተይሚያ መምጣት በፊት ያለፉ ዓሊሞችን እጠቅሳለሁ።
1. አቡል ሐሰን አልአሽዐሪይ (324 ሂ.) የአህሉ ሱናን ኢጅማዕ ሲዘረዝሩ ዘጠነኛው ኢጅማዕ ላይ እንዲህ ብለዋል፡-
وأجمعوا على... أنه تعالى فوق سماواته على عرشه دون أرضه، ... وليس استواؤه على العرش استيلاء كما قال أهل القدر؛ لأنه عز وجل لم يزل مستولياً على كل شيء
“የላቀው አላህ ... በምድሩ ሳይሆን ከሰማያቱ በላይ በዐርሹ ላይ እንደሆነም ኢጅማዕ አድርገዋል። የኢስቲዋኡ ፍቺ ቀደሪያዎች (ሙዕተዚላዎች) እንደሚሉት መቆጣጠር ማለት አይደለም” ብለዋል። [ሪሳላህ ኢላ አህሊ ሠግር፡ 130 - 131]
2. አቡ አሕመድ አልከርጂይ አልቀሷብ (360 ሂ.) ከዐርሹ ላይ መሆኑን መካድን አስመልክተው እንዲህ ብለዋል፡-
مكابرة العقول ومقابلة الأمة عالمهم وجاهلهم بالخلاف فيما ليس فيه لبس ولا إشكال
“ይሄ ህሊናን መቃረን፣ መድበስበስና ችግር በሌለው ጉዳይ ላይ ከአዋቂ እስከ መሀይም ህዝበ ሙስሊሙ ጋር በልዩነት መላተም ነው።” [ኑከት፣ ቀሷብ፡ 1/429]
3. አቡበክር አልኢስማዒሊይ (371 ሂ.)፡- የሐዲሥ ምሁራንን ጥቅል ዐቂዳ ባሰፈሩበት ኪታባቸው ውስጥ እንዲህ ብለዋል፡-
ويعتقدون أن الله تعالى مدعو بأسمائه الحسنى وموصوف بصفاته التي سمى ووصف بها نفسه ووصفه بها نبيه ﷺ، خلق آدم بيده، ويداه مبسوطتان ينفق كيف يشاء، بلا اعتقاد كيف، وأنه عز وجل استوى على العرش، بلا كيف.
“የላቀው አላህ እራሱን በሰየመባቸው፣ እንዲሁም መልእክተኛው ﷺ እሱን በጠሩበትና በገለፁበት መልካም ስሞቹና መገለጫዎቹ የሚጠራና የሚገለፅ እንደሆነ፤ ኣደምን በእጁ እንደፈጠረ፣ - አኳኋን ሳይሰጡ - እጆቹ የተዘረጉ እንዳሻው የሚለግስባቸው እንደሆኑ፣ እርሱ - ዐዘ ወጀለ - ያለ እንዴት ከዐርሹ በላይ ከፍ ያለ እንደሆነ ያምናሉ።” [ኢዕቲቃዱ አኢመቲል ሐዲሥ፡ 49 - 50]
4. ኢብኑ አቢ ዘይድ አልቀይረዋኒይ አልማሊኪይ (386 ሂ.) እንዲህ ብለዋል፡-
“ምሁራኖች ከተስማሙባቸው ሃይማኖታዊ ጉዳዮች፣ እንዲሁም ቢጥጣሱ ቢድዐና ጥመት ከሆኑት ሱናዎች ውስጥ አንዱ እርሱ፡-
فوقَ سماواتِهِ على عَرْشِهِ دونَ أرضِهِ وأنَّهُ في كُلِّ مكانٍ بِعِلْمِهِ
“በምድሩ ሳይሆን ከሰማያቱ በላይ ከዐርሹ ላይ እንደሆነና በእውቀቱ ግን በሁሉም ቦታ እንደሆነ ማመን ነው።” [አልጃሚዕ፣ አልቀይረዋኒይ፡ 107 - 108]
5. ኢብኑ በጧህ አልዑክበሪይ (387 ሂ.) ረሒመሁላህ እንዲህ ብለዋል፡-
أجمعَ المسلمونَ مِنَ الصَّحابةِ والتَّابعينَ، وجميعُ أهلِ العلمِ مِنَ المؤمنينَ أنَّ الله تباركَ وتعالى على عَرْشِهِ، فَوْقَ سَمَاواتِهِ، بائِنٌ منْ خَلْقَهِ، وعِلْمُهُ مُحِيطٌ بجميعِ خَلْقِهِ
“ሙስሊሞች ሁሉ ከሶሐቦችና ከታቢዒዮች፣ ከአማኞች የሆኑ ሁሉም ምሁራኖች የላቀው አላህ ከፍጡሩ ተለይቶ ከሰማያቱ በላይ ከዐርሹ በላይ እንደሆነ በአንድ ድምፅ ተስማምተዋል። እውቀቱ ሁሉንም ፍጡሮቹን ያካበበ ነው።” [አልኢባናህ፣ ኢብኑ በጧህ፡ 7/136]
6. ኢብኑ አቢ ዘመኒን አልማሊኪይ (399 ሂ.) እንዲህ ብለዋል፡-
وَمِنْ قَوْلِ أَهْلِ اَلسُّنَّةِ: أَنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ خَلَقَ اَلْعَرْشَ وَاخْتَصَّهُ بِالْعُلُوِّ وَالِارْتِفَاعِ فَوْقَ جَمِيعِ مَا خَلَقَ، ثُمَّ اِسْتَوَى عَلَيْهِ كَيْفَ شَاءَ، كَمَا أَخْبَرَ عَنْ نَفْسِهِ فِي قَوْلِهِ: ﵟٱلرَّحۡمَٰنُ عَلَى ٱلۡعَرۡشِ ٱسۡتَوَىٰﵞ
“ከአህሉ ሱና አቋሞች ውስጥ አላህ - ዐዘ ወጀለ - ዐርሹን እንደፈጠረና ከፈጠረው ሁሉ ለይቶ በላይ በመሆንና ከፍ በማለት ለይቶታል የሚለው ነው። ከዚያም እንደሻው በሱ ላይ ከፍ አለ። {አረሕማን ከዐርሹ በላይ ከፍ አለ} ሲል ስለ ራሱ እንደተናገረው።” [ኡሱሉ ሱና፣ ኢብኑ አቢ ዘመኒን፡ 88]
7. አቡ ዐምር አዳኒይ (440 ሂ.) ረሒመሁላህ፡-
የአህሉ ሱናን መዝሀብ ዐቂዳዊ ነጥቦች ባሰፈሩበት ኪታባቸው ውስጥ እንዲህ ብለዋል፡-
ومنْ قولهم: إنَّهُ سُبْحَانَهُ فَوْقَ سماواتهِ مستوٍ عَلَى عرشه، ومُسْتَوْلٍ على جميعِ خلقهِ، وبائنٌ منهم بذاتهِ، غيرُ بائنٍ بعلمهِ، بلْ علمهُ محيطٌ بهم
“ከአቋሞቻቸውም ውስጥ እርሱ ጥራት ይገባውና ከሰማያቱ በላይ በዐርሹ ላይ ከፍ ብሎ ነው ያለው የሚለው ነው። በሁሉም ፍጡሮቹ ላይ ተቆጣጣሪ ነው። በዛቱ ከነሱ የተለየ ሲሆን በእውቀቱ ግን የተለየ አይደለም። ይልቁንም እውቀቱ እነሱን ያካበበ ነው።” [አሪሳለቱል ዋፊያህ፡ 129 - 134]
8. አቡ ዑሥማን አሷቡኒይ (449 ሂ.) እንዲህ ብለዋል፡-
ويعتقدُ أهلُ الحديثِ ويشْهدونَ أنَّ الله سبحانه وتعالى فوقَ سَبْعِ سَمَاوَاتٍ على عَرْشِهِ كمَا نطقَ بهِ كتابُهُ، ... وعلماءُ الأمَّةِ وأعيانُ الأئمَّةِ مِنَ السَّلفِ رحمهمُ الله لم يختلفوا في أنَّ اللهَ تعالى على عَرْشِهِ، وعَرْشُهُ فَوْقَ سَمَاوَاتِهِ، يُثْبتونَ لهُ منْ ذلكَ ما أثبتهُ الله تعالى ويؤمنونَ بهِ ويُصدِّقونَ الرَّبَّ جلّ جلاله في خبرهِ، ويُطْلقونَ ما أَطْلقهُ سبحانه وتعالى من استوائهِ على العرشِ ويُمرُّونهُ على ظاهِرِهِ
“የሐዲሥ ተከታዮች: የጠራውና ከፍ ያለው አላህ - ቁርኣኑ እንደተናገረው - ከሰባቱ ሰማያ በላይ ዐርሹ ላይ እንደሆነ ያምናሉ፤ ይመሰክራሉ። … የህዝበ ሙስሊሙ ምሁራን፣ የቀደምት ታዋቂ ኢማሞች - አላህ ይዘንላቸውና - የላቀው አላህ ከዐርሹ በላይ በመሆኑና ዐርሹም ከሰማያቱ በላይ በመሆኑ ላይ አልተወዛገቡም። በዚህ ላይ የላቀው አላህ ያፀደቀውን ለሱ ያፀድቃሉ። ያምኑበታልም። ልቅናው ከፍ ያለውን ጌታም በንግግሩ ያምኑታል። የጠራውና የላቀው አላህ ከዐርሹ በላይ ስለመሆኑ የተናገረውን ያስተጋባሉ። በይፋዊ (በዟሂር) መልእክቱም ያስኬዱታል። [ዐቂደቱ ሰለፍ ወአስሓቢል ሐዲሥ፡ 36 - 37]
~
አላህ ከዐርሽ በላይ ነው የሚለው ዐቂዳ ከጊዜ በኋላ የመጣ እንግዳ እምነት አድርገው ሲሞሏችሁ አትሸወዱ። የቀደምት ዑለማኦችን ንግግር ተመልከቱ። ከዚህ በፊት በሂጅራው አቆጣጠር ከ300 አመት በፊት የሞቱ ዓሊሞችን ኢጅማዕ ዝርዝር አሳልፌያለሁ። አሁን ደግሞ ከዚያ በኋላ ግን ከኢብኑ ተይሚያ መምጣት በፊት ያለፉ ዓሊሞችን እጠቅሳለሁ።
1. አቡል ሐሰን አልአሽዐሪይ (324 ሂ.) የአህሉ ሱናን ኢጅማዕ ሲዘረዝሩ ዘጠነኛው ኢጅማዕ ላይ እንዲህ ብለዋል፡-
وأجمعوا على... أنه تعالى فوق سماواته على عرشه دون أرضه، ... وليس استواؤه على العرش استيلاء كما قال أهل القدر؛ لأنه عز وجل لم يزل مستولياً على كل شيء
“የላቀው አላህ ... በምድሩ ሳይሆን ከሰማያቱ በላይ በዐርሹ ላይ እንደሆነም ኢጅማዕ አድርገዋል። የኢስቲዋኡ ፍቺ ቀደሪያዎች (ሙዕተዚላዎች) እንደሚሉት መቆጣጠር ማለት አይደለም” ብለዋል። [ሪሳላህ ኢላ አህሊ ሠግር፡ 130 - 131]
2. አቡ አሕመድ አልከርጂይ አልቀሷብ (360 ሂ.) ከዐርሹ ላይ መሆኑን መካድን አስመልክተው እንዲህ ብለዋል፡-
مكابرة العقول ومقابلة الأمة عالمهم وجاهلهم بالخلاف فيما ليس فيه لبس ولا إشكال
“ይሄ ህሊናን መቃረን፣ መድበስበስና ችግር በሌለው ጉዳይ ላይ ከአዋቂ እስከ መሀይም ህዝበ ሙስሊሙ ጋር በልዩነት መላተም ነው።” [ኑከት፣ ቀሷብ፡ 1/429]
3. አቡበክር አልኢስማዒሊይ (371 ሂ.)፡- የሐዲሥ ምሁራንን ጥቅል ዐቂዳ ባሰፈሩበት ኪታባቸው ውስጥ እንዲህ ብለዋል፡-
ويعتقدون أن الله تعالى مدعو بأسمائه الحسنى وموصوف بصفاته التي سمى ووصف بها نفسه ووصفه بها نبيه ﷺ، خلق آدم بيده، ويداه مبسوطتان ينفق كيف يشاء، بلا اعتقاد كيف، وأنه عز وجل استوى على العرش، بلا كيف.
“የላቀው አላህ እራሱን በሰየመባቸው፣ እንዲሁም መልእክተኛው ﷺ እሱን በጠሩበትና በገለፁበት መልካም ስሞቹና መገለጫዎቹ የሚጠራና የሚገለፅ እንደሆነ፤ ኣደምን በእጁ እንደፈጠረ፣ - አኳኋን ሳይሰጡ - እጆቹ የተዘረጉ እንዳሻው የሚለግስባቸው እንደሆኑ፣ እርሱ - ዐዘ ወጀለ - ያለ እንዴት ከዐርሹ በላይ ከፍ ያለ እንደሆነ ያምናሉ።” [ኢዕቲቃዱ አኢመቲል ሐዲሥ፡ 49 - 50]
4. ኢብኑ አቢ ዘይድ አልቀይረዋኒይ አልማሊኪይ (386 ሂ.) እንዲህ ብለዋል፡-
“ምሁራኖች ከተስማሙባቸው ሃይማኖታዊ ጉዳዮች፣ እንዲሁም ቢጥጣሱ ቢድዐና ጥመት ከሆኑት ሱናዎች ውስጥ አንዱ እርሱ፡-
فوقَ سماواتِهِ على عَرْشِهِ دونَ أرضِهِ وأنَّهُ في كُلِّ مكانٍ بِعِلْمِهِ
“በምድሩ ሳይሆን ከሰማያቱ በላይ ከዐርሹ ላይ እንደሆነና በእውቀቱ ግን በሁሉም ቦታ እንደሆነ ማመን ነው።” [አልጃሚዕ፣ አልቀይረዋኒይ፡ 107 - 108]
5. ኢብኑ በጧህ አልዑክበሪይ (387 ሂ.) ረሒመሁላህ እንዲህ ብለዋል፡-
أجمعَ المسلمونَ مِنَ الصَّحابةِ والتَّابعينَ، وجميعُ أهلِ العلمِ مِنَ المؤمنينَ أنَّ الله تباركَ وتعالى على عَرْشِهِ، فَوْقَ سَمَاواتِهِ، بائِنٌ منْ خَلْقَهِ، وعِلْمُهُ مُحِيطٌ بجميعِ خَلْقِهِ
“ሙስሊሞች ሁሉ ከሶሐቦችና ከታቢዒዮች፣ ከአማኞች የሆኑ ሁሉም ምሁራኖች የላቀው አላህ ከፍጡሩ ተለይቶ ከሰማያቱ በላይ ከዐርሹ በላይ እንደሆነ በአንድ ድምፅ ተስማምተዋል። እውቀቱ ሁሉንም ፍጡሮቹን ያካበበ ነው።” [አልኢባናህ፣ ኢብኑ በጧህ፡ 7/136]
6. ኢብኑ አቢ ዘመኒን አልማሊኪይ (399 ሂ.) እንዲህ ብለዋል፡-
وَمِنْ قَوْلِ أَهْلِ اَلسُّنَّةِ: أَنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ خَلَقَ اَلْعَرْشَ وَاخْتَصَّهُ بِالْعُلُوِّ وَالِارْتِفَاعِ فَوْقَ جَمِيعِ مَا خَلَقَ، ثُمَّ اِسْتَوَى عَلَيْهِ كَيْفَ شَاءَ، كَمَا أَخْبَرَ عَنْ نَفْسِهِ فِي قَوْلِهِ: ﵟٱلرَّحۡمَٰنُ عَلَى ٱلۡعَرۡشِ ٱسۡتَوَىٰﵞ
“ከአህሉ ሱና አቋሞች ውስጥ አላህ - ዐዘ ወጀለ - ዐርሹን እንደፈጠረና ከፈጠረው ሁሉ ለይቶ በላይ በመሆንና ከፍ በማለት ለይቶታል የሚለው ነው። ከዚያም እንደሻው በሱ ላይ ከፍ አለ። {አረሕማን ከዐርሹ በላይ ከፍ አለ} ሲል ስለ ራሱ እንደተናገረው።” [ኡሱሉ ሱና፣ ኢብኑ አቢ ዘመኒን፡ 88]
7. አቡ ዐምር አዳኒይ (440 ሂ.) ረሒመሁላህ፡-
የአህሉ ሱናን መዝሀብ ዐቂዳዊ ነጥቦች ባሰፈሩበት ኪታባቸው ውስጥ እንዲህ ብለዋል፡-
ومنْ قولهم: إنَّهُ سُبْحَانَهُ فَوْقَ سماواتهِ مستوٍ عَلَى عرشه، ومُسْتَوْلٍ على جميعِ خلقهِ، وبائنٌ منهم بذاتهِ، غيرُ بائنٍ بعلمهِ، بلْ علمهُ محيطٌ بهم
“ከአቋሞቻቸውም ውስጥ እርሱ ጥራት ይገባውና ከሰማያቱ በላይ በዐርሹ ላይ ከፍ ብሎ ነው ያለው የሚለው ነው። በሁሉም ፍጡሮቹ ላይ ተቆጣጣሪ ነው። በዛቱ ከነሱ የተለየ ሲሆን በእውቀቱ ግን የተለየ አይደለም። ይልቁንም እውቀቱ እነሱን ያካበበ ነው።” [አሪሳለቱል ዋፊያህ፡ 129 - 134]
8. አቡ ዑሥማን አሷቡኒይ (449 ሂ.) እንዲህ ብለዋል፡-
ويعتقدُ أهلُ الحديثِ ويشْهدونَ أنَّ الله سبحانه وتعالى فوقَ سَبْعِ سَمَاوَاتٍ على عَرْشِهِ كمَا نطقَ بهِ كتابُهُ، ... وعلماءُ الأمَّةِ وأعيانُ الأئمَّةِ مِنَ السَّلفِ رحمهمُ الله لم يختلفوا في أنَّ اللهَ تعالى على عَرْشِهِ، وعَرْشُهُ فَوْقَ سَمَاوَاتِهِ، يُثْبتونَ لهُ منْ ذلكَ ما أثبتهُ الله تعالى ويؤمنونَ بهِ ويُصدِّقونَ الرَّبَّ جلّ جلاله في خبرهِ، ويُطْلقونَ ما أَطْلقهُ سبحانه وتعالى من استوائهِ على العرشِ ويُمرُّونهُ على ظاهِرِهِ
“የሐዲሥ ተከታዮች: የጠራውና ከፍ ያለው አላህ - ቁርኣኑ እንደተናገረው - ከሰባቱ ሰማያ በላይ ዐርሹ ላይ እንደሆነ ያምናሉ፤ ይመሰክራሉ። … የህዝበ ሙስሊሙ ምሁራን፣ የቀደምት ታዋቂ ኢማሞች - አላህ ይዘንላቸውና - የላቀው አላህ ከዐርሹ በላይ በመሆኑና ዐርሹም ከሰማያቱ በላይ በመሆኑ ላይ አልተወዛገቡም። በዚህ ላይ የላቀው አላህ ያፀደቀውን ለሱ ያፀድቃሉ። ያምኑበታልም። ልቅናው ከፍ ያለውን ጌታም በንግግሩ ያምኑታል። የጠራውና የላቀው አላህ ከዐርሹ በላይ ስለመሆኑ የተናገረውን ያስተጋባሉ። በይፋዊ (በዟሂር) መልእክቱም ያስኬዱታል። [ዐቂደቱ ሰለፍ ወአስሓቢል ሐዲሥ፡ 36 - 37]