የባሕረ ሐሳብ ትምህርት
ክፍል ሁለት
©® ዓመተ ምሕረትና ዓመተ ኩነኔ©®
ዓለም ከተፈጠረ ጀምሮ እስከ ክርስቶስ የተጸነሰበት ጊዜ ያለው ዓመት ዓመተ
ኩነኔ ይባላል።መጠኑም 5500 ዓመት ነው።ክርስቶስ ከተፀነሰበት ጀምሮ ወደዚህ
ያለው ዘመን ደግሞ ዓመተ ምሕረት ይባላል።መጠኑም መስከረም 1 ጀምሮ
2013 ዓመተ ምሕረት ነው።
ዓመተ ዓለም=ዓመተ ኩነኔ+ዓመተ ምሕረት
=5500+2013 =7513 ዓመት ይህ ማለት ዓለም ከተፈጠረ ዘመን ከተቆጠረ እስካሁን ያለው እድሜ 7513 ዓመት ነው ማለት ነው።
ዓመተ ወንጌላዊ
ወንጌላውያን 4 ናቸው።ወንጌልን ለ4 ተካፍለው እንደጻፉት ሁሉ።ዘመናትንም ለ4
ተካፍለው ይመግቡታል።ስለዚህ በሚቀጥለው ዓመት ዘመኑ ዘመነ ማን ነው የሚለውን ለማወቅ ስንፈልግ ዓመተ ዓለሙን ለ4 አካፍለን
ቀሪው 1 ከሆነ ዘመነ ማቴዎስ
ቀሪው 2 ከሆነ ዘመነ ማርቆስ
ቀሪው 3 ከሆነ ዘመነ ሉቃስ
ያለ ቀሪ ከተካፈለ ዘመነ ዮሐንስ ነው።
ስለዚህ በዚህ መሰረት።7513÷4=1878 ቀሪ 1 ይሆናል።1878 ወይም ደራሹ
መጠነ ራብዒት ይባላል። ስለዚህ ቀሪው 1 ከሆነ ማቴዎስ ነው እንዳልነው ቀጣይ
ዓመት ዘመኑ ዘመነ ማቴዎስ ይባላል።
የዓመቱ መስከረም 1 ቀን መቼ መቼ ትውላለች?
መስከረም አንድ ቀን መቼ እንደምትውል ለማወቅ ዓመተ ዓለምን ከመጠነ
ራብዒት ጋራ ደምረን በእለታቱ መጠን በ7 አካፍለን
ቀሪው 1 ከሆነ ማክሰኞ
ቀሪው 2 ከሆነ ረቡእ
ቀሪው 3 ከሆነ ሐሙስ
ቀሪው 4 ከሆነ አርብ
ቀሪው 5 ከሆነ ቅዳሜ
ቀሪው 6 ከሆነ እሑድ
ያለ ቀሪ ከተካፈለ ሰኞ ይውላል።
ስለዚህ አሁን ቀጣይ መስከረም 1 መቼ ይውላል የሚለውን ለማወቅ።
(7513+1878)÷7=1341 ቀሪ 4 ይሆናል።
ቀሪው 4 ከሆነ አርብ
ይውላል።ስለዚህ መስከረም 1 ቀን 2013 ዓ.ም አርብ ይውላል ማለት ነው።
መስከረም 1 በዋለበት ሚያዝያ 1 ይውላል
ጥቅምት 1 በዋለበት ግንቦት 1 ይውላል
ህዳር 1 በዋለበት ሰኔ 1 ይውላል
ታሕሣሥ 1 በዋለበት ሐምሌ 1 ይውላል
ጥር 1 በዋለበት ነሐሴ 1 ይውላል።
ይህም ማለት ለምሳሌ መስከረም 1 ቀን አርብ ከዋለ ሚያዝያ 1 ቀንም አርብ
ይውላል ማለት ነው።ታህሣሥ 19 ሰኞ ከዋለ ሐምሌ 19ም ሰኞ ይውላል ማለት ነው።
የ2013 መጥቅእ እና አበቅቴን እንዴት እናገኛለን??
ዓመተ ዓለምን በንኡስ ቀመር ወይም በ19 ብናካፍለው።ይህም ማለት
7513÷19=395 ቀሪ 8 ይሆናል።አሐደ አእትት ለዘመን እንዲል 8-1=7
ይሆናል።ይህ 7 ወንበር ይባላል። አበቅቴውን ለማግኘት ይህንን ወንበር በጥንተ
አበቅቴ ስናባዛው ማለትም 7×11=77 ይሆናል። ይህንን ቁጥር ለ30
ስናካፍለው 2 ጊዜ ደርሶ 17 ይተርፋል። ይህ 17 የቀጣዩ ዓመት ማለትም የ2013
አበቅቴ ነው።
መጥቅእን ለማግኘት አጭሩ መንገድ ከ30 ላይ 17 ስንቀንስ 13 እናገኛለን
ስለዚህ የ 2013 ዓ.ም መጥቅእ 13 ነው።በሌላ መልኩ ወንበሩን በጥንተ
መጥቅእ ስናባዛው 7×19=133 ይሆናል ይህንን ለ30 ስናካፍለው 4 ጊዜ ደርሶ
13 ይተርፋል።ይህ መጥቅዕ ይባላል። መጥቅዕ 14ን አይነካም ከ14 በላይ
ከዋለ በመስከረም ይውላል።ከ14 በታች ከዋለ በጥቅምት ይውላል።በዚህም
ምሳሌ ዘንድሮ መጥቅእ 13 ከሆነ ከ14 በታች ስለሆነ በጥቅምት ይውላል
ማለት ነው።ስለዚህ የዘንድሮ መጥቅእ ጥቅምት 13 ይውላል።መስከረም 1 ቀን
አርብ ከዋለ ጥቅምት 1 ቀን እሑድ ይውላል።ጥቅምት 8 እሑድ ይውላል።9 ሰኞ
10 ማክሰኞ 11 ረቡእ 12 ሐሙስ 13 አርብ ይውላል።ስለዚህ ጥቅምት 13 ቀን
አርብ ይውላል ማለት ነው።

መባጃ ሐመር
መባጃ ሐመር አጽዋማትና በዓላት መቼ እንደሚውሉ የሚያሳውቀን ሲሆን
የምናገኘውም መጥቅዕ+ መጥቅዕ የዋለበት የእለት ተውሳክ ነው ።ይህም
13+የአርብ ተውሳክ =13+2 ይህም 15 ይመጣል።15 መባጃ ሐመር ነው።
መጥቅዕ በጥቅምት ከዋለ የነነዌ ጾም በየካቲት ትጀምራለች።ይህም የካቲት 15
ቀን 2013 ዓ.ም የነነዌ ጾም ይገባል ማለት ነው።መጥቅዕ በመስከረም ከዋለ
እና መባጃ ሐመሩ ከ30 በታች ከሆነ በጥር ይገባል። ከ30 በላይ ከሆነ ግን ገድፎ
በየካቲት ይውላል።
የእለታት ተውሳክም እንደሚከተለው ነው።
የቅዳሜ ተውሳክ 8
የእሑድ ተውሳክ 7
የሰኞ ተውሳክ 6
የማክሰኞ ተውሳክ 5
የረቡእ ተውሳክ 4
የሐሙስ ተውሳክ 3
የአርብ ተውሳክ 2
ነው።ይህ ከመጥቅእ ጋር መጥቅእ የዋለበት እለት ተደምሮ መባጃ ሐመርን
ለማግኘት ይጠቅመናል።
መጥቅእ በዓላትና አጽዋማት መቼ እንደሚውሉ ሲያሳውቁን አበቅቴ ደግሞ
ሠርቀ ወርኅ እና ሠርቀ ሌሊትን ለማግኘት ይጠቅመናል።

© ሠርቀ መዓልት የሚባለው ራሱ ቀኑ ነው።ለምሳሌ የመስከረም 1 ሠርቀ መዓልት ራሱ 1 ነው።
© ሠርቀ ሌሊት=አበቅቴ+ሠርቀ መዓልት+ሕፀፅ
=17+1+1
=19
© ሠርቀ ወርኅ=ሠርቀ ሌሊት+4
=19+4
=23
ሕጸጽ ያልነው።
የመስከረምና የጥቅምት 1
የህዳርና የታህሳስ 2
የጥር እና የየካቲት 3
የመጋቢት እና የሚያዝያ 4
የግንቦትና የሰኔ 5
የሐምሌና የነሐሴ 6 ነው።
የበዓላትና የአጽዋማት ተውሳክ።መባጃ ሐመር 15 ከሆነ እይኸውም የካቲት 15 ቀን የነነዌ ጾም ትገባለች ማለት ነው።ሌሎቹ
መቼ እንደሚውሉ ለማወቅ ይህን መባጃ ሐመር ከተውሳኮቻቸው ጋር እየደመርን
እናገኘዋለን።የአጽዋማትና የበዓላት ተውሳክ እነሆ
የዐቢይ ጾም ተውሳክ 14
የደብረ ዘይት ተውሳክ 11
የሆሳእና ተውሳክ 2
የስቅለት ተውሳክ 7
የትንሳኤ ተውሳክ 9
የርክበ ካህናት ተውሳክ 3
የዕርገት ተውሳክ 18
የጰራቅሊጦስ ተውሳክ 28
የጾመ ሐዋርያት ተውሳክ 29
የጾመ ድኅነት ተውሳክ 1
ነው።ስለዚህ እኒህን ተውሳኮች ከመባጃ ሐመሩ ጋር እየደመርን በዓላቱ እና አጽዋማቱ መቼ እንደሚውሉ ያሳውቁናል።
ስለዚህ ዐቢይ ጾም=14+መባጃ ሐመር
=14+15
=29 ዓቢይ ጾም የካቲት 29 ይውላል ማለት ነው። መጥቅዕ ጥቅምት ውሎ
በ2013
ዐቢይ ጾም የካቲት 29 ይውላል።
ደብረ ዘይት=11+መባጃ ሐመር
=11+15
=26
መጋቢት 26 ደብረ ዘይት ይውላል ማለት ነው
ሆሣዕና=2+መባጃ ሐመር
=2+15
=17
ሚያዝያ 17 ሆሳእና ይውላል ማለት ነው።
ስቅለት=7+መባጃ ሐመር
=7+15
=22
ሚያዝያ 22 ስቅለት ይውላል ማለት ነው
ትንሳኤ=9+መባጃ ሐመር
=9+15
=24
ሚያዝያ 24 ትንሳኤ ይውላል ማለት ነው።
ርክበ ካህናት=3+መባጃ ሐመር
=3+15
=18
ግንቦት 18 ቀን ርክበ ካህናት ይሆናል ማለት ነው
ዕርገት=18+መባጃ ሐመር
=18+15
=33
33 ከ30 በላይ ስለሆነ በ30 ስንከፍለው አንድ ደርሶ 3 ይተርፋል።ይህም ዕርገት
ሰኔ 3 ይሆናል ማለት ነው።ከ30 በላይ ባይሆን ግንቦት ላይ ይውል ነበር።
ጰራቅሊጦስ=28+መባጃ ሐመር
=28+15
=43
ይህ ከ30 በላይ ስለሆነ በ30 ስናካፍለው 1 ደርሶ 13 ይተርፋል።ስለዚህ
ጰራቅሊጦስ ሰኔ 13 ይውላል ማለት ነው።
ጾመ ሐዋርያት=29+መባጃ ሐመር
=29+15
=44
ይሆናል በ30 ስንገድፈው 1 ጊዜ ደርሶ 14 ይተርፋል።ስለዚህ ሰኔ 14 ጾመ
ሐዋርያት ይገባል ማለት ነው።
ጾመ ድኅነት=1+መባጃ ሐመር
=1+15
=16
ስለዚህ ጾመ ድኅነት ሰኔ 16 ይጀምራል ማለት ነው።
©® ኢየዐርግ እና ኢይወርድ ©®
እነዚህ በዓላት ኢየዐርግ (አይወጣም) ናን ኢይወርድ (አይወርድም) አላቸው
ለምሳሌ የነነዌ ጾም ቢወርድ ቢወርድ ጥር 17 ይሆናል እንጂ ጥር 16
አይሆንም።እንዲሁም ቢወጣ ቢወጣ የካቲት 21 ይሆናል እንጂ የካቲት 22 ሊሆን
አይችልም።ይህ ማለት የነነዌ ጾም ከጥር 17 እስከ የካቲት 21 ባለው ብቻ
ይውላል ማለት ነው