"ማርች" የትልቁ አንጀት ካንሰር ግንዛቤ ማስጨበጫ ወር

የአንጀት ካንሰር በትንሹ አንጀት : በትልቁ አንጀት እንዲሁም በፊንጢጣ ላይ የሚከሰት የካንሰር ህመምን ያጠቃልላል።

በሀገራችን ያለበት ሁኔታ ምን ይመስላል?

በወንዶች ላይ እንደአዲስ ከሚታወቁ (newly diagnosed) የካንሰር አይነቶች መሀከል በአንደኛነት እንዲሁ በሴቶች ላይ ደሞ (ከጡትና ከ ማህጸን በር ካንሰር በመቀጠል) በሶስተኛ ደረጃነት ይገኛል።

በአጠቃላይም በሀገራችን በ2020 አውሮፓውያን አቆጣጠር 6050 የሚሆኑ አዳዲስ የትልቁ አንጀት ካንሰር ታማሚዎች ተገኝተዋል። ይህም አሀዝ በሚቀጥሉት አመታት እንደሚጨምር ይጠበቃል።

ለትልቁ አንጀት ካንሰር አጋላጭ ነገሮች ምንድናቸው?

1.እድሜ
የአንጀት ካንሰር እድሜኣቸው ከ50 አመት በላይ የሆኑ ሰዎች ላይ የመከሰት እድሉ ከፍ ይላላል,ነገር ግን በአሁኑ ወቅት የአንጀት ካንሰር በወጣቶችና በጎልማሶች ላይ ቁጥሩ እየጨመረ ነው።

በሀገራችን በሚገኝ አንድ ሆስፒታል በተሰራ ጥናትም 40% የሚሆኑት የትልቁ አንጀት ካንሰር ታማሚዎች እድሜኣቸው ከ40 አመት በታች ነው ይህም ከሌሎች የአለም ሀገራት በጣም የተለየና የትልቁ አንጀት ካንሰር በሀገራችንና ከሰሀራ በታች ባሉ ሀገራት በብዛት በጎልማሶች ላይ የመከሰት እድሉ ከፍ ያለ ነው።

2.የቤተሰብ ታሪክ
የትልቁ አንጀት ካንሰር ወይም የሌላ የሰውነት ክፍል ካንሰር በቤተሰብ ውስጥ የተከሰተ ከሆነ ሌሎች የቤተሰብ ኣባላት ወደ ፊት የመያዝ እድላቸው ይጨምራል።

3.የቅድመ ካንሰርነት ደረጃ የደረሱ አንጀት ላይ የሚከሰቱ እባጮች (colonic polyps)

4.ለካንሰር አጋላጭ የሆኑ የዘረመል ለውጦች

5.ረጅም ጊዜ የቆዩ የአንጀት ቁስለት ህመሞች (inflamatory bowel disease)

6.የእንስሳት ተዋጽኦ የሆኑ ምግቦችን ማዘውተር

7.ሲጋራ ማጤስና አልኮል አብዝቶ መጠቀም

8.ከልክ ያለፈ የሰውነት ክብደት
9.አካላዊ እንቅስቃሴ አለማድረግ

ምልክቶቹስ?

የሰውነት ክብደት መቀነስ፣ የሆድ መነፋት፣ሰገራን እና ፈስን እንደተለመደው ሁኔታ ለማውጣት መቸገር፤ በፊንጢጣ በኩል ደም መፍሰስ፣ መጸዳጃ ቤት ከሄዱ በኋላ ያለመጨረስና የማስማጥ ስሜት ስሜት፣ በተደጋጋሚ የደም ማነስ ህመም መከሰት፣ ደረጃው ከፍ እያለ ሲሄድም የአንጀት ሙሉ በሙሉ መዘጋትን ሊያመጣ ይችላል ህመሙ በፊንጢጣ አካባቢ ከሆነም ሰገራ ና ፈስ የመቆጣጠር አለመቻል::

ምን ይደረግ?

1.እንድሜው/ዋ ከሀምሳ አመት በላይ የሆነ ሰው ወይም አጋላጭ ነገሮች ያሉት/ያላት አልያም ከላይ የተገለጹት ምልክቶች ካሉ አለመዘናጋትና በአፋጣኝ ወደሀኪም ቀርቦ መመርመር።

በሚያስቆጭ ሁኔታ አብዛኛዎቹ ታካሚዎቻችን የአንጀት ካንሰር ህመም ምልክቶች ከታዩ በኋላ ወደ ህክምና ዘግይተው እና ማዳን የማይቻልበት ሁኔታ ላይ ወደ ሀኪም ይመጣሉ። ከተለመዱት የመዘግየት ምክንያቶችም አሜባ ወይም የፊንጢጣ ኪንታሮት ተብለው በተደጋጋሚ መታከም አልያም እንደአማራጭ የተለያዩ መፍትሄዎችን መፈለግ ነው።

2. መቀየር የሚችሉ አጋላጭ ባህሪያት ካሉ ማስተካከል።

3. ህመሙ ከታወቀ በኋላም ከሀኪም ጋር ተመካክሮ በቀጣይ ህክምናዎችን በአግባቡ መከታተል።

ቸር እንሰንብት!

Dr. Binyam Yohannes: General surgeon, colorectal surgeon
ቅዱስ ጳውሎስ ሆስፒታል ሚሌኒየም ሜዲካል ኮሌጅ

ለህክምና መረጃ 📞 0911463939
telegram t.me/Askcolorectalsurgeon

@HakimEthio