የመዳን ትምህርት
(ነገረ ድኅነት) ክፍል ~ 2
የሰው ልጅ ትእዛዘ እግዚአብሔርን በማፍረሱ ከእግዚአብሔር ተለየ፤ በዲያብሎስ ቁራኝነት ተይዞ በዲያብሎስ ክፋት ተመርዞ አምስት ሺ ከአምስት መቶ ዘመናትን ኖረ፡፡ ከሰው ልጅ ውድቀት ጀምሮ የሰው ልጅ ፍላጎት ድኅነትን ማግኘት ነበር፡፡ የሰው ልጅ የመዳን ተስፋውን ከፈጣሪው ተቀብሎ በተስፋ ኖረ፡፡ የሰው መዳን የእግዚአብሔር ማዳን በሰጠው ተስፋ መሠረት በነቢያት ትንቢት ተነገረ፤ ሱባዔ ተቈጠረ፡፡ ከዚህ ከደረሰበት መከራ ፍጡር ሊያድነው አይችልምና በእሩቅ ብእሲ (በሰው) ደም ነጻ ሊወጣ አልተቻለውም፡፡ የሰው ልጅ ባቀረበው መሥዋዕት፣ ባደረሰው ጸሎት የነበረበትን ዕዳ መሠረዝ ተሳነው፡፡ ነቢያት፣ ካህናት ለዘመናት የበሬ፣ የላም፣ የበግ መሥዋዕት የፍየል፤ የእኽል፤ የዋኖስ እና የርግብ መሥዋዕት አቀረቡ፤ ስብ አጤሱ፤ የእንስሳትን ደም አፈሰሱ፤ ሰውን ግን ማዳን አልተቻላቸውም፡፡ ‹‹ጽድቃችን እንደ መርገም ጨርቅ ኾነ›› እንዳለ ነቢዩ ኢሳይያስ (ኢሳ. ፷፬፥፮)፡፡
ለአዳም በገባው ቃል ኪዳን መሠረት ድኅነት የናፈቀውን፤ መከራ ያስጨነቀውን የሰውን ልጅ ያድነው ዘንድ ነቢያት በተናገሩት ትንቢት፣ በቈጠሩት ሱባዔ፣ እግዚአብሔር አምላክ ከሰማየ ሰማያት ወርዶ፣ ከእመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያም ተወለደ፡፡ ድኅነት ርቆት፣ መከራ በዝቶበት መዳን ሲፈልግ ከነበረው ሥጋ ጋር ወሀቤ ሕይወት (ሕይወት ሰጭ) አዳኝ ይኾነው ዘንድ መለኮት ተዋሐደ፡፡ ድኅነትን አጥቶ ሲሰቃይ ለነበረው የሰው ልጅ ፈጣሪ የተዘጋ ርስቱን (ገነትን)፣ የተቀማ ልጅነቱን፣ ያጣውን አንድነቱን መለሰለት፡፡ ስለዚህም የምሥራች ተነገረ፤ ድኅነት ተበሠረ፡፡ በዚህም የሰው ልጅ ተጠቀመ፤ የነቢያት ትንቢትም ተፈጸመ፡፡
ሰው የዳነው ከምንድን ነው?
፩. ከበደለው በደል (ጥንተ አብሶ)
የሰው ልጅ በአምላክ ሰው መኾን የበደሉትንም ያልበደሉትንም ያስቀጣ ከነበረው በደል ነጻ ኾኗል፡፡ አሁን ማንም ሰው በአዳም በደል አይጠየቅም፡፡ በራሱ ፈቃድ ሕግ ጥሶ፣ ትእዛዝ አፍርሶ የተከፈለለትን ዋጋ መጠቀም ባለ መቻሉ ይቀጣል እንጂ፡፡ “ከባላጋራችን የተነሣ በትእዛዝ የተጻፈዉን የዕዳችንን ደብዳቤ ደመሰሰልን፤ ከመካከላችንም አራቀው፤ በመስቀሉም ቸነከረው፤” (ቈላ. ፪፥፲፬፤ ራእ. ፩፥፭)፡፡ ለነበረብን በደል ይቅርታ አድርጎ ደሙን አፍስሶ ሥጋውን ቈርሶ ይቅርታ ሰጠን፡፡ ባሮች ነበርን፤ ልጆቹ አደረገን፡፡ የነቢያት ጩኸት ይህን የተመለከተ ነበር፤ “… የቀደመ በደላችንን አታስብብን፤ አቤቱ፥ ምሕረትህ በቶሎ ታግኘን፤ እጅግ ተቸግረናልና፤” የሚል (መዝ. ፸፰፥፰)፡፡ እግዚአብሔር አምላክ የሰውን ጩኸቱን አይቶ ልመናውን ሰምቶ በደሉን አስወግዶለታል፡፡
፪. ከዘለዓለም ሞት (ፈርሶ በስብሶ ከመቅረት፣ ከሞተ ነፍስ)
ሞት ማለት አንደኛ የነፍስና የሥጋ መለያየት ነው፤ የነፍስና የሥጋ መለያየት በትንሣኤ አንድ ኾነው እንደሚነሡ ክርስቶስ በሥጋ ወደ መቃብር፣ በአካለ ነፍስ ወደ ሲኦል ወርዶ በሲኦል የነበሩትን ከሞተ ነፍስ ከመከራ ነጻ አወጣ፤ ሙስና መቃብርን አጠፋ፡፡ ለሰው ልጅ፣ ከሞት በኋላ ሕይወት፣ ከመቃብር ባሻገር ትንሣኤ መኖሩን አሳየ፡፡ “ሞት ሆይ፥ እንግዲህ መውጊያህ ወዴት አለ? መቃብር ሆይ፥ አሸናፊነትህ ወዴት አለ?” እንዳለ ቅዱስ ጳውሎስ (፩ኛ ቆሮ. ፲፭፥፶፭)፡፡ “ከሲኦል እጅ እታደጋቸዋለሁ፤ ከሞትም እቤዣቸዋለሁ፤” (ሆሴ. ፲፫፥፲፬) ተብሎ የተነገረው የነቢዩ ቃል ይፈጽም ዘንድ የሰው ልጅ ከሞት (ከዲያብሎስ) ባርነት ከሲኦል ግዛት ድኗል፡፡ “ከጨለማ አገዛዝ አዳነን፤ ወደ ተወደደው ልጁ መንግሥትም መለሰን፤” ተብሎ እንደ ተጻፈ (ቈላ. ፩፥፲፫)፡፡
የሰው ልጅ በተከፈለለት ዋጋ ከሞተ ነፍስ የሚድንበትን መንገድ አገኘ፤ ፈጣሪው ሰው ኾኖ ከሞት የሚያመልጥበትን መንገድ አስተማረው፡፡ ሞተ ሥጋን በትንሣኤው ድል ነሣለት፤ የተዘጋውን ገነት ከፍቶ ለዘለዓለም በሕይወት መንገድ መራው፡፡ ስለዚህም ነው ጌታችን “እውነት እውነት እላችኋለሁ፤ ቃሌን የሚሰማ በላከኝም የሚያምን የዘለዓለም ሕይወትን ያገኛል፡፡ ከሞትም ወደ ሕይወት ተሻገረ እንጂ ወደ ፍርድ አይሔድም፤” በማለት ያስተማረን (ዮሐ. ፭፥፳፬)፡፡ ይህም በእኛ ሥራ ሳይኾን በእግዚአብሔር ቸርነት የተደረገልን የማዳን ሥራ ነው፡፡ ራሱ ባለቤቱ በይቅርታው ብዛት ያደረገልን ነው፡፡ አምላካችን ፈርሶ በስብሶ መቅረትን አስወገደልን፤ ከሞተ ነፍስም አዳነን፡፡ ሞተ ነፍስ ከእግዚአብሔር መለየት ነበር፤ እግዚአብሔር ሰው ሲኾን ይህ ሞት ተወገደ፡፡ ምክንያቱም እግዚአብሔር ከእኛ ጋር ኾኗልና (ሮሜ. ፰፥፴፩)፡፡
በዚህ መንገድ ከእግዚአብሔር መለየት ቀረልን፤ እግዚአብሔር ከእኛ ጋር ሆኗልና፤ ማለት ከሥጋችን ሥጋ ከነፍሳችን ነፍስ ነሥቶ በተዋሕዶ ከእኛ ጋር ተዛምዷል፤ ስለዚህ የእኛን ሞት እርሱ ሞተልን መከራችንንም ተቀበለልን፡፡ “በእውነት ደዌያችንን ተቀበለ፤ ሕመማችንንም ተሸከመ፤ ስለ እኛም ታመመ፤” እንዳለ ኢሳይያስ (ኢሳ. ፶፫፥፬)፡፡ ደዌያችንን ተቀብሎ ሕመማችንን ተሸክሞ ሞታችንን ሞቶ ሕይወትን ሰጠን፤ ከሞት አዳነን “ዘዚአነ ሞተ ነሥአ ወእንቲአሁ ሕይወተ ወሀበነ፤ የእኛን ሞት ሞቶ የእርሱን ሕይወት ሰጠን፤” እንዳለ ቅዱስ ኤፍሬም፡፡
ክፍል 3 ይቀጥላል..
https://t.me/Abalibanos333
(ነገረ ድኅነት) ክፍል ~ 2
የሰው ልጅ ትእዛዘ እግዚአብሔርን በማፍረሱ ከእግዚአብሔር ተለየ፤ በዲያብሎስ ቁራኝነት ተይዞ በዲያብሎስ ክፋት ተመርዞ አምስት ሺ ከአምስት መቶ ዘመናትን ኖረ፡፡ ከሰው ልጅ ውድቀት ጀምሮ የሰው ልጅ ፍላጎት ድኅነትን ማግኘት ነበር፡፡ የሰው ልጅ የመዳን ተስፋውን ከፈጣሪው ተቀብሎ በተስፋ ኖረ፡፡ የሰው መዳን የእግዚአብሔር ማዳን በሰጠው ተስፋ መሠረት በነቢያት ትንቢት ተነገረ፤ ሱባዔ ተቈጠረ፡፡ ከዚህ ከደረሰበት መከራ ፍጡር ሊያድነው አይችልምና በእሩቅ ብእሲ (በሰው) ደም ነጻ ሊወጣ አልተቻለውም፡፡ የሰው ልጅ ባቀረበው መሥዋዕት፣ ባደረሰው ጸሎት የነበረበትን ዕዳ መሠረዝ ተሳነው፡፡ ነቢያት፣ ካህናት ለዘመናት የበሬ፣ የላም፣ የበግ መሥዋዕት የፍየል፤ የእኽል፤ የዋኖስ እና የርግብ መሥዋዕት አቀረቡ፤ ስብ አጤሱ፤ የእንስሳትን ደም አፈሰሱ፤ ሰውን ግን ማዳን አልተቻላቸውም፡፡ ‹‹ጽድቃችን እንደ መርገም ጨርቅ ኾነ›› እንዳለ ነቢዩ ኢሳይያስ (ኢሳ. ፷፬፥፮)፡፡
ለአዳም በገባው ቃል ኪዳን መሠረት ድኅነት የናፈቀውን፤ መከራ ያስጨነቀውን የሰውን ልጅ ያድነው ዘንድ ነቢያት በተናገሩት ትንቢት፣ በቈጠሩት ሱባዔ፣ እግዚአብሔር አምላክ ከሰማየ ሰማያት ወርዶ፣ ከእመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያም ተወለደ፡፡ ድኅነት ርቆት፣ መከራ በዝቶበት መዳን ሲፈልግ ከነበረው ሥጋ ጋር ወሀቤ ሕይወት (ሕይወት ሰጭ) አዳኝ ይኾነው ዘንድ መለኮት ተዋሐደ፡፡ ድኅነትን አጥቶ ሲሰቃይ ለነበረው የሰው ልጅ ፈጣሪ የተዘጋ ርስቱን (ገነትን)፣ የተቀማ ልጅነቱን፣ ያጣውን አንድነቱን መለሰለት፡፡ ስለዚህም የምሥራች ተነገረ፤ ድኅነት ተበሠረ፡፡ በዚህም የሰው ልጅ ተጠቀመ፤ የነቢያት ትንቢትም ተፈጸመ፡፡
ሰው የዳነው ከምንድን ነው?
፩. ከበደለው በደል (ጥንተ አብሶ)
የሰው ልጅ በአምላክ ሰው መኾን የበደሉትንም ያልበደሉትንም ያስቀጣ ከነበረው በደል ነጻ ኾኗል፡፡ አሁን ማንም ሰው በአዳም በደል አይጠየቅም፡፡ በራሱ ፈቃድ ሕግ ጥሶ፣ ትእዛዝ አፍርሶ የተከፈለለትን ዋጋ መጠቀም ባለ መቻሉ ይቀጣል እንጂ፡፡ “ከባላጋራችን የተነሣ በትእዛዝ የተጻፈዉን የዕዳችንን ደብዳቤ ደመሰሰልን፤ ከመካከላችንም አራቀው፤ በመስቀሉም ቸነከረው፤” (ቈላ. ፪፥፲፬፤ ራእ. ፩፥፭)፡፡ ለነበረብን በደል ይቅርታ አድርጎ ደሙን አፍስሶ ሥጋውን ቈርሶ ይቅርታ ሰጠን፡፡ ባሮች ነበርን፤ ልጆቹ አደረገን፡፡ የነቢያት ጩኸት ይህን የተመለከተ ነበር፤ “… የቀደመ በደላችንን አታስብብን፤ አቤቱ፥ ምሕረትህ በቶሎ ታግኘን፤ እጅግ ተቸግረናልና፤” የሚል (መዝ. ፸፰፥፰)፡፡ እግዚአብሔር አምላክ የሰውን ጩኸቱን አይቶ ልመናውን ሰምቶ በደሉን አስወግዶለታል፡፡
፪. ከዘለዓለም ሞት (ፈርሶ በስብሶ ከመቅረት፣ ከሞተ ነፍስ)
ሞት ማለት አንደኛ የነፍስና የሥጋ መለያየት ነው፤ የነፍስና የሥጋ መለያየት በትንሣኤ አንድ ኾነው እንደሚነሡ ክርስቶስ በሥጋ ወደ መቃብር፣ በአካለ ነፍስ ወደ ሲኦል ወርዶ በሲኦል የነበሩትን ከሞተ ነፍስ ከመከራ ነጻ አወጣ፤ ሙስና መቃብርን አጠፋ፡፡ ለሰው ልጅ፣ ከሞት በኋላ ሕይወት፣ ከመቃብር ባሻገር ትንሣኤ መኖሩን አሳየ፡፡ “ሞት ሆይ፥ እንግዲህ መውጊያህ ወዴት አለ? መቃብር ሆይ፥ አሸናፊነትህ ወዴት አለ?” እንዳለ ቅዱስ ጳውሎስ (፩ኛ ቆሮ. ፲፭፥፶፭)፡፡ “ከሲኦል እጅ እታደጋቸዋለሁ፤ ከሞትም እቤዣቸዋለሁ፤” (ሆሴ. ፲፫፥፲፬) ተብሎ የተነገረው የነቢዩ ቃል ይፈጽም ዘንድ የሰው ልጅ ከሞት (ከዲያብሎስ) ባርነት ከሲኦል ግዛት ድኗል፡፡ “ከጨለማ አገዛዝ አዳነን፤ ወደ ተወደደው ልጁ መንግሥትም መለሰን፤” ተብሎ እንደ ተጻፈ (ቈላ. ፩፥፲፫)፡፡
የሰው ልጅ በተከፈለለት ዋጋ ከሞተ ነፍስ የሚድንበትን መንገድ አገኘ፤ ፈጣሪው ሰው ኾኖ ከሞት የሚያመልጥበትን መንገድ አስተማረው፡፡ ሞተ ሥጋን በትንሣኤው ድል ነሣለት፤ የተዘጋውን ገነት ከፍቶ ለዘለዓለም በሕይወት መንገድ መራው፡፡ ስለዚህም ነው ጌታችን “እውነት እውነት እላችኋለሁ፤ ቃሌን የሚሰማ በላከኝም የሚያምን የዘለዓለም ሕይወትን ያገኛል፡፡ ከሞትም ወደ ሕይወት ተሻገረ እንጂ ወደ ፍርድ አይሔድም፤” በማለት ያስተማረን (ዮሐ. ፭፥፳፬)፡፡ ይህም በእኛ ሥራ ሳይኾን በእግዚአብሔር ቸርነት የተደረገልን የማዳን ሥራ ነው፡፡ ራሱ ባለቤቱ በይቅርታው ብዛት ያደረገልን ነው፡፡ አምላካችን ፈርሶ በስብሶ መቅረትን አስወገደልን፤ ከሞተ ነፍስም አዳነን፡፡ ሞተ ነፍስ ከእግዚአብሔር መለየት ነበር፤ እግዚአብሔር ሰው ሲኾን ይህ ሞት ተወገደ፡፡ ምክንያቱም እግዚአብሔር ከእኛ ጋር ኾኗልና (ሮሜ. ፰፥፴፩)፡፡
በዚህ መንገድ ከእግዚአብሔር መለየት ቀረልን፤ እግዚአብሔር ከእኛ ጋር ሆኗልና፤ ማለት ከሥጋችን ሥጋ ከነፍሳችን ነፍስ ነሥቶ በተዋሕዶ ከእኛ ጋር ተዛምዷል፤ ስለዚህ የእኛን ሞት እርሱ ሞተልን መከራችንንም ተቀበለልን፡፡ “በእውነት ደዌያችንን ተቀበለ፤ ሕመማችንንም ተሸከመ፤ ስለ እኛም ታመመ፤” እንዳለ ኢሳይያስ (ኢሳ. ፶፫፥፬)፡፡ ደዌያችንን ተቀብሎ ሕመማችንን ተሸክሞ ሞታችንን ሞቶ ሕይወትን ሰጠን፤ ከሞት አዳነን “ዘዚአነ ሞተ ነሥአ ወእንቲአሁ ሕይወተ ወሀበነ፤ የእኛን ሞት ሞቶ የእርሱን ሕይወት ሰጠን፤” እንዳለ ቅዱስ ኤፍሬም፡፡
ክፍል 3 ይቀጥላል..
https://t.me/Abalibanos333