የተውሒድ ዳዕዋ በወሎ–ወረኢሉና አውራጃዋ

Live ቀጥታ ስርጭት ኡሱሉ ሰላሳ
በኡስታዝ ኢብኑ ሙነወር ሃፊዘሁላህ
https://t.me/IbnuMunewor?livestream

ከጭፍን ተከታይነት መጠንቀቅ
~
ከሱና ሰዎች አበይት መገለጫዎች ውስጥ አንዱ የፈለገ ቢገንኑ ለዑለማዎች ጭፍን ወገንተኛ አለመሆን ነው፡፡ የፈለገ ብንወደው ማንም ቢሆን የተናገረው ሁሉ ልክ አይሆንም፡፡ ስለሆነም ለማንም ጭፍን ወገንተኛ ልንሆን አይገባም፡፡ ዑለማዎቻችንን ስለወደድናቸው ብቻ ንግግራቸውን ሁሌ እንደወረደ አንወስድም፡፡ ይህንን በተግባር ያስተማሩን ራሳቸው ዑለማዎቹ ናቸው፡፡ ለአብነት ያክል የአራቱን መዝገቦች ኢማሞች ንግግሮች ላስፍር፡-

[ሀ] የአቡ ሐኒፋ ንግግሮች፡-

1. “አንድ ሐዲሥ ትክክለኛ ከሆነ መዝሀቤ እሱ ነው፡፡”
2. “ከየት እንደወሰድነው ካላወቀ ለማንም አቋማችንን ሊወስድ አይፈቀድለትም፡፡”
3. “ማስረጃዬን ያላወቀ ሰው በኔ ንግግር ፈትዋ ሊሰጥ ሐራም ነው፡፡”
4. “እኛ ሰዎች ነን፡፡ አንድ ንግግር ዛሬ እንናገርና ነገ ከሱ እንመለሳለን፡፡”
5. “የላቀውን አላህ መፅሐፍና የመልእክተኛውን ﷺ ንግግር የሚፃረር ንግግር ከተናገርኩኝ የኔን ንግግር ተውት፡፡”

[ለ] የማሊክ ንግግሮች፡-

1. “እኔ ሰው ነኝ፡፡ እስታለሁ፣ አገኛለሁ፡፡ ስለዚህ እይታየን ተመልከቱ፡፡ ቁርኣንና ሱና ጋር የገጠመውን በሙሉ ያዙት፡፡ ቁርኣንና ሱና ጋር ያልገጠመውን ተውት፡፡”
2. “ከነብዩ ﷺ በስተቀር ንግግሩ የሚያዝለት ወይም የሚመለስበት ያልሆነ አንድም የለም፡፡”
3. “ከነብዩ ﷺ በኋላ ከንግግሩ የሚያዝና የሚተው ያልሆነ አንድም የለም፡፡ ነብዩ ﷺ ሲቀሩ፡፡"

[ሐ] የሻፊዒይ ንግግሮች፡-

1. “አንድ የነብዩ ﷺ ሱና የተገለፀለት ሰው ለማንም ንግግር ሲል እሷን (ሱናዋን) መተው እንደማይፈቀድለት ሙስሊሞች በሙሉ ኢጅማዕ አድርገዋል፡፡”
2. “በኪታቤ ውስጥ ከአላህ መልእክተኛ ﷺ ሱና የሚፃረር ነገር ካገኛችሁ የአላህ መልእክተኛን ﷺ ሱና ተከተሉ፡፡ የኔን ንግግር ተውት፡፡”
3. “ሐዲሥ ትክክለኛ (ሶሒሕ) ከሆነ መዝሀቤ እሱ ነው፡፡”
4. “እኔ ከተናገርኩት በተቃራኒ በዘርፉ ምሁራን ዘንድ ከአላህ መልእክተኛ ﷺ ትክክለኛ ዘገባ የመጣበት ርእስ ሁሉ እኔ በህይወት ሳለሁም ሆነ ሞቼ ከሱ ተመልሻለሁ፡፡”

[መ] የአሕመድ ንግግሮች፡-

1. “የአውዛዒይ ግላዊ አስተያየት (ረእይ)፣ የማሊክም ግላዊ አስተያየት፣ የአቡ ሐኒፋም ግላዊ አስተያየት ሁሉም አስተያየት ነው፣ እኔ ዘንድ፡፡ መረጃ ያለው ከነብዩ ﷺ እና ከሶሐቦቹ ቅሪት ዘንድ ነው፡፡”
2. “ማሊክንም፣ ሻፊዒይንም፣ አውዛዒይን፣ ሠውሪይን በጭፍን አትከተል፡፡ እነሱ ከያዙበት ያዝ፡፡”

እነዚህንና መሰል ወርቃማ ንግግሮችን ከሸይኹል አልባኒይ “ሲፈቱ ሶላቲ ነቢይ” ኪታብ መግቢያ ላይ እናገኛለን፡፡

ወንድሜ ሆይ! እህቴ ሆይ! እኛ ከዚህ ምን እንማራለን? ለየትኛውም ዓሊም ጭፍን ተከታይ አንሁን። ከላይ ያለፉትን ንግግሮች በአንክሮ እናስተውል፡፡ የህይወታችን ቋሚ መመሪያም እናድርጋቸው፡፡ “ማሊክንም፣ ሻፊዒይንም፣ አውዛዒይንም፣ ሠውሪይንም በጭፍን አትከተል” የሚለውን የኢማሙ አሕመድ ንግግር እናስተውል። እነዚህን የኡማው ከዋክብት በጭፍን መከተል ካልተፈቀደ ከነሱ በእጅጉ የሚያንሱትንስ በጭፍን መከተል ይፈቀዳልን? ጤነኛ ለሆነ ሰው መልሱ አይጠፋውም፡፡ እናም ተመሳሳይ ነገር ልበል፡፡
- ኢብኑ ተይሚያንም፣ ኢብኑል ቀይምንም፣ ዘሀቢይንም፣ ኢብኑ ከሢርንም፣ … በጭፍን አትከተል፡፡
- ሙሐመድ ብኑ ዐብዲል ወህሃብንም፣ ዐብዱረሕማን ብኑ ሐሰንም፣ ዐብዱለጢፍ ኣሊ ሸይኽንም፣ ሰዕዲይንም፣ ሙሐመድ ብኑ ኢብራሂንም፣… በጭፍን አትከተል፡፡
- ኢብኑ ባዝንም፣ አልባኒይንም፣ ኢብኑ ዑሠይሚንንም፣ ሙቅቢልንም፣… በጭፍን አትከተል፡፡
- ፈውዛንንም፣ ዐብዱል ሙሕሲን አልዐባድንም፣ ሙሐመድ አማን አልጃሚይንም፣ ረቢዕ አልመድኸሊይንም፣… በጭፍን አትከተል፡፡
- በሰፈርህ፣ በአካባቢህ፣ በሃገርህ ያሉ መሻይኾችንም፣ ተማሪዎችንም የፈለገ ብትወዳቸው በጭፍን አትከተል፡፡ የተወሰኑትን ከሌሎች ለይተህ የሐቅ መለኪያ ሚዛን አታድርጋቸው፡፡ ማንም ይሁን ማን፡፡
እዚህ ላይ ይህ ፅሑፍ ዑለማን ከማክበርና ትንታኔያቸውን ከመጠቀም ጋር የሚፃረር የሚመስለው ካለ የፅሑፉን መልእክት ፈፅሞ አልተረዳም፡፡ የዚህ ፅሑፍ አላማ ግለሰቦችን የሐቅ መለኪያ በማድረግ ሊከሰት ከሚችል ፈተና መጠንቀቅ እንደሚገባ ማሳሰብ ብቻ ነው፡፡ እንጂ የቁርኣንና የሐዲሥን ማብራሪያ የምንወስደው ከዑለማዎች እንደሆነ የሚታወቅ ነው፡፡ ሆኖም ግን የአንዱ ዐሊም ትንታኔ ከሌላው የሚፃረርበት አጋጣሚ ብዙ ነው፡፡ ይህም ማናቸውንም በጭፍን ልንከተል እንደማይገባ የሚያሳይ ነው፡፡ ዛሬ ግን ታላላቅ መሻይኾችን ቀርቶ በአካባቢያቸው የሚገኙ ዝቅ ያሉ አስተማሪዎችን ጭምር በጭፍን በመከተል የወደዱትን የሚወዱ፣ የጠሉትን የሚጠሉ፣ የነኩትን የሚነኩ፣ የፈቀዱትን የሚፈቅዱ፣ የከለከሉትን የሚከለክሉ፣ ያስጠነቀቁትን የሚያስጠነቅቁ ብዙ ናቸው፡፡ የሚከተሏቸው ሰዎች በሆነ ምክንያት አቋም ሲቀይሩም ያለምንም ማገናዘብ ሰልፋቸውን በመቀየር ዥዋዥዌ ይጫወታሉ፡፡ ይሄ ፈፅሞ ሊሆን አይገባም፡፡ አላህ ማስተዋሉን ያድለን፡፡

(ኢብኑ ሙነወር፣ ሐምሌ 07/2010)
=
* የቴሌግራም ቻናል
https://t.me/IbnuMunewor

* የዋትሳፕ ቻናል፦
https://whatsapp.com/channel/0029VaA3X1e5kg7BlsJboa2M

* ፌስቡክ
https://www.facebook.com/Ibnu.Munewor?mibextid=ZbWKwL

የደጋጎችን ቅሪት ማሳደድ
~
ለብዙዎች ሺርክ ላይ መውደቅ ሰበብ ከሆኑ ነገሮች ውስጥ አንዱ የደጋጎችን ቅሪት ማሳደድ ነው። በኢስላም የመጀመሪያዎቹ ጊዜያት የቀብር ዚያራ የተከለከለ ነበር። ምክንያቱ ደግሞ አዲስ ሰለምታዎች የቆየ ልማድ እንዳይጎትታቸው ነው። ኢማናቸው ሲጠነክር ክልከላው ተነስቷል። ዚያራው የራሱ ፋይዳ አለው፣ አኺራን ማስታወስ። ለዚህ ደግሞ ባቅራቢያ ያለን ቀብር እንጂ ለዚያራ አገር ማቋረጥ አያስፈልግም። አገር አቋርጦ ቀብር ዚያራ መጓዝን የሚደግፍ አንድም ቁርኣናዊ አንቀፅና ትክክለኛ የሱና ማስረጃ የለም። ሸሪዐው የሚደግፈው ቢሆን ኖሮ ከትልቅ እስከ ደቂቅ ያሉ ነገሮች ሲተላለፉልን አብሮ ይተላለፍ ነበር። መልካም ቢሆን ኖሮ ከማንም በላይ ለኸይር ጉጉት የነበራቸው ሶሐቦች ይቀድሙን ነበር። ለቀብር ዚያራ ብለው ካገር አገር ቢኳትኑ ኖሮ ሌሎች ነገሮቻቸው እንደተላለፉልን ይህም ይተላለፍልን ነበር።
ዛሬ ሰለጠነ በሚባለው አውሮፓ እንኳን በያመቱ ሚሊዮኖች የሚጎበኟቸው መቃብሮች አሉ። በሙስሊሙም አለም ተመሳሳይ ጥፋቶች በስፋት ይፈፀማሉ። በርግጥ እምነታችን መስፈርት ያስቀምጣል እንጂ የቀብር ዚያራን ድፍን አድርጎ አይከለክልም።

ሸሪዐዊ የቀብር ዚያራ፡-
=
አኺራን ለማስታወስ ወይም ለሟቾቹ ዱዓእ ለማድረግ ታስቦ የሚደረግ ሲሆን ሸሪዐው የሚያበረታታውና ነብዩ ﷺ የፈፀሙት ነው። ሸሪዐዊ የቀብር ዚያራ ሶስት መስፈርቶችን ያሟላ ነው።
1. አገር አቋርጦ አለመጓዝ፡- ምክንያቱም ነብዩ ﷺ {ወደ ሶስት መስጂዶች ካልሆነ በስተቀር ለጉዞ (የግመል) መጫኛዎች አይጠበቁም። (አገር አቋርጦ መጓዝ አይቻልም።) (እነሱም) ይሄ መስጂዴ (መዲና የሚገኘው የሳቸው መስጂድ)፣ መስጂደል ሐራም እና መስጂደል አቅሷ ናቸው} ብለዋልና። [ቡኻሪ፡ 1189] [ሙስሊም፡ 1397]
2. መጥፎ ነገር አለመናገር፡- ነብዩ ﷺ {ቀብሮችን እንዳትጎበኙ ከልክያችሁ ነበር። ከዚህ በኋላ ግን ጎብኙ። ምክንያቱም አኺራን ታስታውሳችኋለችና። መጎብኘቱም መልካምን ይጨምራችኋል። እናም መጎብኘት የፈለገ ይጎብኝ። መጥፎ ነገር ግን እንዳትናገሩ} ብለዋል። [አሕካሙል ጀናኢዝ፡ 227] ሟቹን መለመን፣ ሙሾ ማወረድና መሰል አላህን የሚያስቆጡ ንግግሮችን መራቅ ይገባል።
3. ገደብ አለማስቀመጥ፡- የቀብር ጉብኝት ዒባዳ ወይም አምልኮት ነው። አምልኮት ውስጥ ደግሞ ሸሪዐው ያላስቀመጠውን ገደብ ማስቀመጥ አይፈቀድም። የሆነን ቀብር ለይቶ በቋሚነት መመላለም አይገባም። ነብዩ ﷺ {ቀብሬን መመላለሻ አድጋችሁ አትያዙት} ማለታቸው ይህን የሚገልፅ መልእክት አለው። [አሕካሙል ጀናኢዝ፡ 280]
=
የቴሌግራም ቻናል፡-
https://t.me/IbnuMunewor

* የራስን ብሄር በተለየ ከፍ ከፍ የሚያደርጉ፣ የሌሎችን ብሄር የሚያንቋሽሹ፣ ሰዎች በብሄራቸው ተለይተው ጥቃት ሲደርስባቸው ለአጥፊዎቹ የሚከላከሉ ፖስቶችን ወይም ኮሜንቶችን ሼር፣ ላይክ የምታደርጉ፣
* ዘር ላይ ያነጣጠሩ ዘረኛ ቀልዶችን በሳቅ የምታጅቡ፣
* በየትኛውም መልኩ ለዘር ተኮር ጥላቻ ድጋፍ የምታደርጉ አካላት የወንጀሉ ተካፋይ ናችሁ።
* የራሳችሁ ዘር ላይ ቢፈፀም የማትወዱትን ሌላው ላይ ሲሆን የምታደርጉት ከሆነ የዘረኝነት በሽታ ላይ ወድቃችኋል። "ተዋት! እሷ ጥንብ ነች!"
=
የቴሌግራም ቻናል፡-
https://t.me/IbnuMunewor

ሰከን፣ ጎጆ እንዳይበተን
~
ፍቺ ላይ መጠንቀቅ ይገባል። ሚስት በትንሽ በትልቁ ፍቺ ልትጠይቅ አይገባም። ባልም ፍቺን ማስፈራሪያ ሊያደርግ አይገባም። ህይወት የጋራ ነው። ፍቺ በድንገተኛ ብስጭት ሳይሆን አስቦና አሰላስሎ ነው መወሰን ያለበት። እለታዊ ግጭትን መነሻ በማድረግ ለፍቺ መቻኮል ኋላ ፀፀት ላይ ይጥላል። ትዳር ተቋም ነው። ጤነኛ ሰው ተቋምን በቅፅበታዊ ግጭት አይበትንም። ይልቁንም ከማፍረሱ በፊት ጊዜ ወስዶ ደግሞ ደጋግሞ ያስብበታል።

መታወቅ ያለበት በኢስላም ፍቺ ገደብ የለሽ አይደለም። ልቅ በሆነ መልኩ እንደፈለጉ እየፈቱ መመለስ፣ እየፈቱ መመለስ የሚባል የለም። ዳግም መመላለስ የሚቻልበት ፍቺ ቁጥሩ ሁለት ጊዜ ብቻ ነው። ሶስተኛ የፈታ ሰው በቀላሉ መመለስ አይችልም። በረባ ባልረባው ፍቺ እየፈፀሙ ኋላ ሲጨንቃቸው መፍትሄ ፍለጋ የሚባዝኑ ብዙዎች ናቸው። እንደዋዛ የቀለዱበት ትዳር እንደዋዛ አይጠገንም። ኋላ ለከባድ ፀፀት ከመጋለጥ በፊት በጊዜ መጠንቀቅ ነው የሚበጀው። በተለይ ደግሞ ልጅ ሲኖር ጉዳቱ ጥልቅ ስለሚሆን ይበልጥ መጠንቀቅ ይገባል።

በነገራችን ላይ ሚስት የወር አበባ ላይ እያለች ፍቺ መፈፀም አይቻልም። እንደዚሁም ከወር አበባ ከጠራች በኋላ ግንኙነት ተፈፅሞ ከሆነም ፍቺ አይፈፀምም። ይህንን ሱና መጠበቅ በድንገተኛ ስሜት ፍቺ እንዳይፈፀም ይረዳል። አብዛኞቹ ትዳሮች የሚፈርሱት ጥንዶቹ የጦዘ ብስጭት ላይ በሚሆኑ ጊዜ ነው። ብስጭታቸው እስከሚበርድ ውሳኔያቸውን ቢያቆዩት ብዙ ኒካሕ ከመፍረስ ይድናል።
=
የቴሌግራም ቻናል፦
https://t.me/IbnuMunewor